دنیای شگفت انگیز کانگوروها و اسب‌ها

مریم سمائی

هر روز از ساعت 9 صبح در سفری یک ساعته مخاطبانش را به دنیای شگفت انگیز علم و دانش می‌برد و در فضایی مفرح و جوان پسند آنها را با ناگفته‌ها و دانستنی‌های جذاب دنیا، آشنا می‌کند. کاوشگر برنامه‌ای علمی و اقتصادی است که از اواخر سال93 تا هم‌اکنون با رویکردی متفاوت روی آنتن شبکه رادیویی جوان می‌رود. این برنامه که از شنبه تا چهارشنبه رأس ساعت9 صبح آغاز می‌شود توانسته مخاطبان پروپاقرصی را پای برنامه خود بنشاند.

محسن رسولی یکی از مجریان خوب این برنامه پرمخاطب رادیویی است که از سال92 کار خود را با برنامه «اینجا شب نیست» آغاز کرده و الان 4سالی می‌شود که برنامه کاوشگر را اجرا می‌کند. او حضور در این برنامه را آغاز دوره جدیدی در فعالیت رادیویی‌اش عنوان می‌کند و می‌گوید که با تمام توان برای این برنامه کار می‌کند و دوست دارد که بهترین و جذاب‌ترین مطالب را برای شنوندگانش تهیه و بیان کند. در ادامه گفت‌وگوی همشهری درنگ را با او می‌خوانید:

برنامه کاوشگر چه ویژگی‌هایی دارد که توانسته طی سال‌های اجرا، مخاطبان زیادی را جذب کند؟

برنامه کاوشگر یک برنامه علمی اقتصادی است که به موضوعات انتخابی با یک نگاه از جزء به کل می‌پردازد. معمولا در برنامه‌های علمی رادیو نگاه‌ها خیلی کلی است بنابراین برای مخاطبان امروزی جذابیت چندانی ندارد اما کاوشگر سعی کرده با نگاه جزئی‌تر به مسائل علمی به آن جذابیتی که مخاطب می‌خواهد دست پیدا کند و موضوع‌های خشک را به موضوعاتی جذاب تبدیل کند. به‌عنوان مثال اگر می‌خواهیم درباره یک مفهموم اقتصادی حرف بزنیم به این مفهموم از نگاه جامعه‌شناختی، ورزشی، روزمره و... می‌پردازیم؛ در واقع سعی می‌کنیم طوری از تمام زوایای مختلف موضوع را ببینیم و برای شنونده شرح دهیم که به دل او بنشیند و با آن ارتباط برقرار کند.

محتوای برنامه کاوشگر چطور آماده می‌شود؟ برنامه چند نویسنده دارد؟

برنامه کاوشگر نویسنده ندارد. محتوای برنامه را من و سیاوش عقدایی که یکی دیگر از مجریان برنامه است با انجام پژوهش‌ها و مشورت با هم آماده می‌کنیم. بچه‌های برنامک‌ساز هم با مطالعاتی که دارند یک سری متن را برای آیتم‌های خود می‌نویسند و اجرا می‌کنند.

بچه‌های برنامه کاوشگر دقیقا دو‌سوم وقت خود را در روز صرف ساخت این برنامه می‌کنند و هر برنامه‌ای که تمام می‌شود به سرعت به‌دنبال پیدا کردن موضوع جدید دیگری برای برنامه فردا می‌روند.

در دنیای امروز که رسانه‌های‌جمعی گسترده شده و انواع اطلاعات در دسترس مخاطبان قرار گرفته است به‌نظر شما یک برنامه رادیویی چطور می‌تواند پرمخاطب شود؟

هم‌اکنون 90درصد تهیه‌کننده‌های سازمان صداوسیما به‌دنبال یافتن جواب این سؤال هستند اما آنچه من می‌توانم به‌طور کلی از آن یاد کنم این است که یک برنامه خوب رادیویی باید براساس دغدغه‌های روز جامعه طراحی و برنامه‌ریزی شود. ما نباید در برنامه‌ها به موضوع‌هایی بپردازیم که فرد در طول عمرش حتی یک‌بار هم با آن برخورد نخواهد داشت و یا جزو علایقش قرار نخواهد گرفت. ما در برنامه کاوشگر سعی کرده‌ایم که با توجه به منابع مطالعاتی غیرفارسی اطلاعات را جمع‌آوری کنیم تا برای مخاطبانمان جذاب باشد. یکی از فرمو‌هایی که همیشه جواب می‌دهد این است که یک منبع پژوهشی خوب و موثق داشته باشیم و یکسری محتوای جذاب و جدید براساس آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد تولید کنیم. هم‌اکنون عادت کرده‌ایم که در برنامه‌ها از کارشناس یا سلبریتی‌ها کمک بگیریم و با حضور آنها برنامه بسازیم درحالی‌که این امر موجب افت برنامه می‌شود؛ چرا که چیز جدیدی برای مخاطبی که هر روز و هر لحظه در دنیای اطلاعات می‌چرخد ندارد.

برنامه‌های رادیویی ابزاری جز صدا برای جذب مخاطب ندارند به‌نظر شما نقش یک مجری در برنامه‌های رادیویی چقدر است؟

خیلی زیاد. ما در برنامه‌های تلویزیونی تصویر داریم و همین تصویر خیلی می‌تواند به جذب مخاطب کمک کند اگرچه بیشتر از هر چیز محتوای یک برنامه به جذب مخاطب ماندگار کمک می‌کند. به هر حال در رادیو تنها ابزار ما صداست و مخاطب تنها مجری برنامه را می‌شناسد و همه ایرادهای برنامه را از چشم او می‌بیند؛ در واقع مجری مانند تریبونی است که باید محتوای تولیدی را به گوش شنونده برساند. یک ویژگی خوبی که رادیو دارد این است که هر کسی از ظن خود با آن همراه می‌شود. رادیو مصداق بارزی برای شعر «هر کسی از ظن خود شد یار من» است. مخاطبان رادیو براساس دیدگاه و دریچه تخیل خود با موضوع‌های برنامه همراه می‌شوند؛ به‌عنوان مثال در برنامه کاوشگر موضوع‌هایی مانند دنیای شگفت‌انگیز کانگوروها یا اسب‌ها کار شد اگرچه این برنامه‌ها از عنصر تصویر بی‌بهره بودند اما از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های ما به‌حساب می‌آیند چون سعی کردیم به‌گونه‌ای با تخیل شنونده بازی کنیم که به تصویر شخصی خودش از این دنیای شگفت‌انگیز برسد و برایش جذاب شود.

از شغلتان خسته نشده‌اید؟

 به هیچ عنوان. وقتی شغلی خسته‌کننده می‌شود که به روزمرگی می‌افتد. اگر در کارها مطالعه داشته باشیم و مدام به فکر خلق چیزهای جدید باشیم آن کار هیچ وقت خسته‌کننده نمی‌شود.

به‌نظر شما یک مجری خوب حتما باید صدای خوبی داشته باشد؟

صدای خوب یکی از پارامترهای اصلی گویندگی است اما ما گویندگانی هم داریم که صدای چندان خوبی ندارند اما به‌دلیل نوآوری‌هایی که در اجرای برنامه دارند و به‌دلیل شخصیت کاریزماتیک و جذابی که دارند جزو گویندگان بنام دنیا محسوب می‌شوند. به‌عنوان مثال لری کینگ ظاهر جذابی ندارد لباس خوبی هم نمی‌پوشد اما 50سال است که جزو بهترین مجری‌های دنیاست. من بیشتر از اینکه مراقب صدای خودم باشم سعی می‌کنم که به روز باشم و مطالب جدیدی برای مخاطبانم داشته باشم.

از بازخورد مخاطبان خاطره‌ای دارید؟

بله اوایل سال94 بود که به همراه تیم کاوشگر سفری به اصفهان داشتیم. در حال قدم زدن در میدان نقش‌جهان بودیم که دیدیم یک نفر من و آقای عقدایی را صدا می‌زند، خیلی تعجب کردیم. فردی که ما را صدا زده بود جلو آمد و خودش را از مخاطبان پروپاقرص برنامه معرفی کرد و گفت به قدری برنامه شما را دوست دارم که در فضای مجازی شما 2 نفر را رصد کرده‌ام و امروز توانستم شما را بشناسم. او از ما خواست که با او عکس یادگاری بگیریم. این شاید یکی از زیباترین خاطرات من در طول اجرای برنامه کاوشگر بوده است. ما علاوه بر بازخوردهایی که از مخاطبان ایرانی دریافت می‌کنیم از مخاطبان سایر کشورها مانند استرالیا، کانادا، ژاپن و آلمان هم پیام دریافت می‌کنیم و همه این پیام‌ها به ما انرژی و انگیزه مضاعف برای ساخت برنامه می‌دهد.