میراث روستای خوردین

نگار حسینخانی

تاریخچه مختصر
آمریکا در غرب تهران

شهرک غرب پاییز ۱۳۴۰، روستای خوش آب و هوا و مسیحی‌نشینی به نام خوردین بود که توسط گروهی از مهندسان آمریکایی با رؤیای ساخت تهران مدرن، تبدیل به شهرک شد. این شهرک به‌دلیل شباهت شهرسازی‌اش با مدل‌های آمریکایی، شهرک غرب نام گرفت که بعد از پیروزی انقلاب به افتخار بیت‌المقدس، شهرک قدس نامیده شد. مهندسان آمریکایی به‌روزترین خانه‌های ویلایی را در این منطقه طراحی کرده بودند. آمریکایی‌ها که در آن زمان، اکثریت ساکنان این محله را تشکیل می‌دادند، با نفوذی که داشتند، مدرسه، ورزشگاه و امکانات تفریحی وسیعی با کمک‌های دولت پهلوی در این شهرک به‌وجود آوردند. اجرای برنامه‌هایی با عنوان مدرنیزاسیون پایتخت در دوران پهلوی، نقش مؤثری در شکل‌گیری این محله داشت. شهرسازی مدرن و متفاوت شهرک غرب این تصور را ایجاد می‌کند که این محله تهران هیچ نماد تاریخی و قدیمی ندارد، درحالی‌که بلوار خوردین (یکی از بلوارهای اصلی شهرک غرب) که میدان صنعت را به خیابان‌های ایران زمین، هرمزان و بلوار دادمان (پونک باختری) متصل کرده، در روزگار قدیم روستایی خوش آب و هوا به همین نام بود؛ روستایی که هنوز می‌توان آثارش را در درخت‌های تنومند حاشیه بلوار و شرشر جوی زلال بازمانده از قنات روستا دید؛ روستایی که سال‌هاست فراموش شده و از آن جز نامش یعنی خوردین چیزی نمانده ‌است. ده خوردین در دوره ناصرالدین شاه ابتدا جزو املاک مستوفی‌الممالک بود که درختان کهنسالش به‌خصوص در باغ مشهورش (محل فعلی دفتر آستان قدس‌رضوی در خیابان ایران‌زمین) هنوز باقی مانده‌اند. در کتب تاریخی، از این محل با نام‌های «خوردین» یا «خُردین» به‌معنای تپه و برجستگی زمین و به تفسیری دیگر، خور (خورشید) یادشده‌ است. باغ اربابی خوردین و قنات خوردین میراث تاریخی شهرک غرب هستند که امروز حصارکشی شده و ورود عموم در آن ممنوع است. 

 قیمت زمین و آپارتمان
11میلیارد تومان برای 200متر

قیمت مسکن در شهرک غرب چگونه است؟ فعالان این بازار انتظار داشتند سال 98 قیمت مسکن به ثبات برسد. با این حال گویا چنین نبوده است. تیمور رحمانی، اقتصاددان، در این‌باره گفته است: «مهم‌ترین عاملی که طی 2 ماه آخر سال گذشته منجر به بالا رفتن سهم انتظارات مربوط به افزایش قیمت مسکن در سال جدید شد، افزایش انتظارات تورمی برای سال جدید است. به‌احتمال قریب به یقین افزایش سهم انتظار برای نوسان مثبت قیمت واحد‌های مسکونی در سال۹۸ به‌رغم رکود حاکم بر این بازار ناشی از یک تحلیل از بابت انتظار برای تحمل تورم عمومی سنگین‌تر است». 

با نگاهی به قیمت مسکن در آبان‌ماه سال گذشته و قیمت‌های جدید خرید و فروش ملک در شهرک غرب، رشد صددرصدی قیمت‌ها به چشم می‌خورد و بازار مسکن گرچه هم‌اکنون در رکود است، اما اضطراب‌های نوسان قیمت و تورم در کشور هر آن ممکن است این بازار را دستخوش تغییراتی بکند. مثلا خیابان زرافشان که قیمت هر متر خانه در آن 15میلیون و 400 هزار تومان بود، حالا قیمت هر متر واحد ویلایی 53میلیون و 500هزار تومان معامله می‌شود و در خیابان گل‌افشان هر واحد آپارتمان قدیمی‌ساز متری 28میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. در گران‌ترین خیابان‌های این شهرک نیز مانند خیابان خوارزم هر متر خانه ویلایی نوساز70میلیون تومان قیمت‌گذاری شده و در همین خیابان آپارتمان‌های 20ساله متری 37میلیون و 500هزار تومان خرید و فروش می‌شوند. در خیابان ایران‌زمین نیز خانه‌های نوساز از متری 48تا 58میلیون تومان خرید و فروش می‌شوند؛ یعنی برای داشتن واحدی 200متری باید 9میلیارد و 600میلیون تا 11میلیارد و 600میلیون تومان بپردازید.

پیش‌بینی تغییرات قیمت
وابسته به امنیت اقتصادی

هم‌اکنون خانه‌های قدیمی‌ساز در شهرک غرب از متری 23تا 30میلیون خرید و فروش می‌شوند. ویلاهای قدیمی‌ساز در خیابان سیمای ایران نیز متری 37میلیون تومان و تا 10 سال ساخت 53میلیون تومان و نوسازها متری 70میلیون خرید و فروش می‌شود. رشد این قیمت‌ها نیز بسیار وابسته به امنیت اقتصادی مردم در سال‌جاری خواهد بود.

آدم معروف‌ها
چهره‌ها در  شهرک غرب 

شهرک غرب هر ساله از چهره‌های سرشناس پر و خالی می‌شود. بعضی‌ها سال‌ها در این شهرک زندگی کرده‌اند و بعضی دیر آمده‌اند و زود می‌روند. محمدعلی کشاورز، از چهره‌های سرشناس بازیگری سال‌هاست در یکی از مجتمع‌های این شهرک با خواهرش زندگی می‌کند. هومن حاجی‌عبداللهی، حسن‌پورشیرازی، کامبیز دیرباز، ابراهیم شنگله، ماهایا پطروسیان، فرهاد شریفی، سیاوش طهمورث و رضا توکلی بازیگران ساکن و محمدرضا خاکی، کمال‌الدین شفیعی و پری صابری کارگردان صاحب‌نام تئاتر در این شهرک زندگی می‌کنند. فریدون صدیقی استاد روزنامه‌نگاری نیز ساکن همین شهرک است. پیش از این فرهنگسرای ابن‌سینا در شهرک، بزرگداشتی نیز برای او برگزار کرده بود. مریم میرزاخانی نیز روزگاری که در ایران بود، همراه خانواده‌اش در شهرک غرب زندگی می‌کرد.

مراکز مهم
جایی برای بستری‌شدن

شهرک غرب مجموعه‌ای از مجتمع‌های تجاری بزرگ چون میلاد نور، گلستان، ایران زمین، مجتمع کامپیوتر شهرک غرب، گل‌افشان، لیدوما، مهستان، شهریار و طوبی است. باغ‌های توت در شمال شرقی محله، باغ خوردین، کمربند سبز شهرک غرب، محوطه‌های جذاب و سرسبز برج‌های محله و… بخش زیادی از فضای سبز شهرک غرب را تشکیل می‌دهند که ورود به آنها برای عموم مردم مجاز نیست. هرچند پارک‌های عمومی آن چون بوستان دره، مولانا، خوارزم، شمس تبریزی، دادمان، بهار، سپهر، هرمزان، بنفشه، اردیبهشت، زرافشان و... همواره مورد استقبال بوده است. در این محله بیمارستان‌ بهمن، آتیه، لاله و مراکز فرهنگی هنری چون فرهنگسرای قانون، نگارخانه ابن‌سینا، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مؤسسه فرهنگی هنری آوینی، شهر کتاب، نگارخانه دریابیگی، کتابخانه رعد، سینما ابن‌سینا، قدس، بازارچه قدیم، اریکه ایرانیان و پردیس سینمایی شهرک قرار دارد.