ابری بارور نشده است

مریم سمائی

فعالیت چند سامانه بارشی در اوایل سال جدید بسیاری از استان‌های کشور را درگیر بارش‌های سنگینی کرد، به‌طوری که این بارش‌ها در برخی از استان‌ها ازجمله گلستان، لرستان و خوزستان منجر به وقوع سیلاب‌های مخرب شد. شدت بارش‌ها به حدی زیاد بود که بازار شایعات حسابی داغ شد. برخی این بارش‌ها را بی‌سابقه دانستند و حتی آن را شروع ترسالی در کشور نامیدند. برخی دیگر از پس‌فرستادن ابرهای دزدیده شده گفتند و برخی شایعه بارورسازی ابرها و اشتباه در تعیین محل بارش را بر سر زبان‌ها انداختند.

اگرچه سازمان هواشناسی کشور موضوع بارورسازی ابرها و تأثیر آن بر بارش‌ها را بارها و بارها رد کرد اما این موضوع یکی از موضوعات داغ در فضای مجازی بود که ذهن خیلی از افراد را درگیر خود کرد.

فرید گلکار - مدیر مرکز ملی تحقیقات و بارورسازی ابرها- با رد ادعای اجرای بارورسازی ابرها در کشور به همشهری درنگ می‌گوید: مرکز ملی تحقیقات و بارورسازی ابرها از سال76، 11دوره پروژه بارورسازی ابر داشته که آخرین پروژه آن مربوط به سال95 است. در واقع ما در 2سال اخیر هیچ پروژه‌ای اجرا نکرده‌ایم. حتی اگر پروژه‌ای در دستور کار ما باشد طبق پروتکلی که داریم به محض اعلام اخطار از سوی سازمان هواشناسی آن پروژه متوقف می‌شود. او گسترش شایعه اجرایی‌شدن پروژه بارورسازی ابرها در کشور را طبیعی می‌خواند و می‌گوید: متأسفانه به‌دلیل کمبود بارش‌ها و خشکسالی که در سال‌های اخیر وجود داشته است فعالیت این سامانه‌های بارشی در سال‌جاری عجیب به‌نظر رسیده و این در حالی است که طبق آمارها میانگین بارشی کشور در اوایل دهه70 بالای 350میلی‌متر بوده است. این رقم امسال به 260میلی‌متر رسیده که هنوز حدود 100میلی‌متر از آن سال‌ها پایین‌تر است. بنابراین میزان بارش‌ها در این فصل کاملا طبیعی است اما تغییرات اقلیمی و تخریب محیط‌زیست موجب بروز سیل در استان‌ها شده است.

گلکار با اشاره به اینکه در هیچ کجای دنیا هیچ فناوری‌ای وجود ندارد که بتواند مشکل کم‌آبی و خشکسالی را حل کند اضافه می‌کند: امسال شدت بارش‌ها کاملا طبیعی بوده و بارش 100تا 150میلی‌متر در روز مسبوق به سابقه است.

او در ادامه درباره اینکه بارورسازی ابرها چقدر می‌تواند در افزایش بارش‌ها نقش داشته باشد، می‌گوید: بارورسازی ابرها در یک دوره یک‌ماهه یا سه‌ماهه به‌طور میانگین 15تا 20درصد بر افزایش بارش‌ها تأثیرگذار است. این رقم درصورتی حاصل می‌شود که پروژه به درستی، به موقع و در مکان مناسب اجرایی شده باشد.

گلکار تصریح می‌کند: بارورسازی ابرها می‌تواند در بارش‌ها تأثیراتی داشته باشد اما شایعه بارورسازی ابرها در بارندگی‌های اخیر را به‌شدت رد می‌کنم. بارندگی‌های اخیر هیچ ارتباطی با موضوع بارورسازی ابرها ندارد و بی‌شک تخریب محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی سیل‌های مخرب را به‌وجود آورده است. او با بیان اینکه پس از عملیات تزریق و باروری ابر‌ها یک ربع تا حداکثر 2ساعت شاهد بارندگی خواهیم بود می‌گوید: برای بارور کردن ابر باران‌زا شرایط خاصی نیاز است. ما از چند روز قبل از ورود سامانه بارش‌زا به پایش آن از طریق ماهواره‌ها می‌پردازیم. وقتی سامانه نزدیک می‌شود با رادارهای هواشناسی وضعیت فیزیکی ابر، دما و رطوبت آن مورد سنجش قرار می‌گیرد تا در نهایت براساس داده‌ها تصمیم‌گیری شود که بارورسازی انجام شود یا نه و اگر قرار است انجام شود در کجا این کار صورت گیرد. بعد از این مرحله هم درحالی‌که از روی زمین وضعیت را کنترل می‌کنیم پرواز انجام می‌شود و این بار همکاران ما در داخل هواپیما با سنسورهایی که موجود است شروع به پایش ابر می‌کنند و درصورت تأیید شدن، پروژه بارورسازی انجام می‌شود. در سال95 که آخرین سال انجام پروژه بارورسازی در کشور بود ما حدود 50 سورت پرواز داشتیم.