رفراندومی برای نتانیاهو

سرانجام نوبت به انتخابات رژیم اسرائیل رسید، انتخاباتی که بسیاری از جریانات سیاسی، اقتصادی و نظامی جهان، از آمریکا گرفته تا اروپا و حتی خاورمیانه به آن چشم دوخته‌اند. رسانه‌های اسرائیل این روزها به شکل بی‌سابقه‌ای از دخالت قدرت‌های خارجی در انتخابات این رژیم به نفع احزاب و گروه‌های مختلف سخن گفته و یکدیگر را متهم می‌کنند؛ امری که بیش از هر چیز نشان‌دهنده حساسیت این انتخابات در سطح جهانی است. بیست و یکمین انتخابات کنست (پارلمان اسرائیل) در ابتدا قرار بود در آبان‌ماه سال‌جاری برگزار شود، اما با تحولاتی که منجر به تغییر وضعیت ائتلاف حاکم در دولت شد سرانجام احزاب مختلف بر تاریخ 20فروردین برای انتخابات زودهنگام توافق کردند؛ تحولاتی که از قضا، جنبش حماس در غزه نقش ویژه‌ای در آن داشت. به این ترتیب که با شکست عملیات مخفیانه ارتش رژیم صهیونیستی برای ترور یکی از فرماندهان حماس در غزه، حملات موشکی گسترده‌ای به شهرک‌های اسرائیلی توسط حماس آغاز شد اما اسرائیل بدون آنکه پاسخ درخوری به این حملات بدهد صبح روز بعد پیشنهاد آتش‌بس مطرح شده از سوی مصر را پذیرفت. این اقدام رژیم صهیونیستی با انتقادات گسترده‌ای از سوی مخالفان نتانیاهو روبه‌رو شد تا جایی‌که آویگدور لیبرمن، وزیر جنگ از دولت استعفا داد تا زمینه برای سقوط اکثریت ائتلاف حاکم در پارلمان فراهم شود، اما نتانیاهو از این بحران هم جان سالم به در برده و موفق شد از طریق مذاکرات فشرده با رهبران سایر ائتلاف‌ها به‌کار خود به‌عنوان نخست‌وزیر ادامه دهد.
بسیاری انتخابات امروز اسرائیل را در حقیقت رفراندومی بر سر بودن یا نبودن نتانیاهو در قدرت می‌دانند؛ مردی که بدون شک چهره بارز اسرائیل طی یک دهه گذشته بوده و به بازیگری مهم در سطح جهان تبدیل شده است. در عصر او نقش رژیم صهیونیستی در معادلات داخلی آمریکا، اتحادیه اروپا و جهان عرب به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش یافت؛ افزایشی که البته با بحران‌های نظامی - امنیتی متعددی برای جهانیان همراه بوده است. حالا تمامی موافقان و مخالفان او منتظر نتایج این انتخابات یا درواقع رفراندوم هستند تا مشخص شود آیا این بازیگر به پایان نمایش خود نزدیک شده است یا نه؟


احزاب و ائتلاف‌های اصلی



حزب لیکود به ریاست نتانیاهو
لیکود بزرگ‌ترین و مهم‌ترین حزب راستگرای اسرائیل است که طی سال‌های گذشته قدرت را در اختیار داشته و براساس نظرسنجی‌ها، در این انتخابات هم همچنان از شانس بسیار بالایی برای تشکیل دولت برخوردار است. سیاست‌های این حزب نسبت به ایران و فلسطین بسیار افراطی است تا جایی که بخش عمده چهره‌های شاخص این حزب طرفدار جنگ با ایران بوده و حاضر به پذیرش راه حل دو دولت برای بحران فلسطین نیستند (به این معنا که فلسطین حق تاسیس کشور را ندارد!). اما تأثیر لیکود طی سال‌های اخیر از این هم فراتر رفته است؛ حمایت گسترده از ترامپ، کارشکنی در مسائل داخلی اتحادیه اروپا و ارتباط مستقیم با برخی کشورهای عربی ازجمله امارات، عمان و حتی عربستان ازجمله دیگر سیاست‌های مهم این حزب به‌شمار می‌رود.
رهبران لیکود از انتقال پایتخت اسرائیل به قدس و به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر جولان از سوی ترامپ به‌عنوان دستاوردهای سیاسی خود سخن می‌گویند. این در حالی است که نتانیاهو وعده داده درصورت پیروزی در انتخابات، کرانه غربی را هم به‌طور کلی به سرزمین‌های اشغالی اضافه خواهد کرد؛ تصمیماتی که همگی آنها از سوی آمریکا حمایت شده و البته مورد انتقاد اتحادیه اروپا است. از سوی دیگر، همکاری روسیه با موساد برای بازگرداندن جنازه یک سرباز اسرائیلی که سال1972 توسط ارتش سوریه در لبنان کشته شده بود، توسط برخی رسانه‌های اسرائیل به‌عنوان نشانه‌ای برای حمایت روسیه از نتانیاهو ارزیابی شده است.
 اگرچه حزب لیکود طی سال‌های اخیر همواره از موقعیت انتخاباتی خوبی برخوردار بوده، اما طرح پرونده‌های فساد اقتصادی نتانیاهو و اطرافیانش تأثیر منفی قابل‌توجهی بر آراء این حزب گذاشته است.



حزب راست جدید به ریاست نفتالی بنت

راست جدید در پی انشقاق نفتالی بنت (وزیر فعلی آموزش در دولت) به همراه چهره‌هایی نظیر ایلیت شاکد از جنبش مردمی صهیونیست برای نقش آفرینی در انتخابات2019 تاسیس شده است. به گفته ها آرتص، راست جدید حزبی افراطی است که تلاش دارد آراء جریان «راست سکولار» را جذب کند. اگرچه بنت همچون نتانیاهو به‌دنبال اعمال حاکمیت اسرائیل بر کرانه غربی است اما با تاسیس کشور مستقل فلسطینی مشکلی ندارد. براساس نظرسنجی‌ها، شانس لیست مورد حمایت راست جدید در انتخابات امروز چندان قابل‌توجه نیست.







ائتلاف آبی - سفید به ریاست بنی‌گانتز

آبی - سفید (اشاره به رنگ‌‎های پرچم رژیم اسرائیل) ائتلافی انتخاباتی و تازه تاسیس به شمار می‌رود که در پی توافق برخی نیروهای راست‌گرای مخالف نتانیاهو، به‌ویژه فرماندهان عالی‌رتبه ارتش اسرائیل تشکیل شده است. با این حال آبی - سفیدها در همین مدت کوتاه از آغاز فعالیت خود به رقیبی جدی برای لیکود در انتخابات امروز تبدیل شده‌اند، امری که به باور بسیاری از تحلیلگران به محبوبیت نیروهای نظامی حاضر در این ائتلاف، ازجمله گانتز و موشی یلعون برای جریان راست‌گرای صهیونیست در اسرائیل بر می‌گردد. اگرچه این نیروهای نظامی عمدتا با مواضع افراطی خود در قبال ایران و فلسطین شناخته می‌شوند، اما گانتز در جریان انتخابات از توافقی جامع با فلسطینی‌ها برای تامین امنیت اسرائیل سخن گفته است. از سوی دیگر، رسانه‌های نزدیک به لیکود، رهبران آبی - سفیدها را به حمایت از توافق هسته‌ای ایران متهم می‌کنند. سفر پائیر لاپید، از رهبران سیاسی آبی - سفید به فرانسه و ملاقات او با امانوئل ماکرون در روزهای منتهی به انتخابات اسرائیل، ازجمله نشانه‌های ارتباط این ائتلاف با اتحادیه اروپا و یا حتی دمکرات‌های آمریکایی است، امری که به‌شدت از سوی نتانیاهو مورد انتقاد قرار گرفته است. علاوه بر سیاست‌های متفاوت در منطقه (مخصوصا در رابطه با فلسطین)، گانتز در سخنرانی‌ها و تبلیغات خود بر مبارزه با فساد دولتی تأکید کرده است، تأکیدی که بدون شک با هدف استفاده از ضعف لیکود در این زمینه صورت گرفته است. اگرچه آبی - سفید درنظرسنجی‌ها با اختلاف بسیار کمی از لیکود بالاتر است، اما به‌نظر نمی‌رسد قادر به تشکیل ائتلافی جامع برای تشکیل دولت در مقابل نتانیاهو باشد.



حزب اسرائیل خانه ما به ریاست آویگدور لیبرمن

اگرچه رأی حزب خانه ما بسیار کم است اما به‌نظر می‌رسد هدف رهبران این حزب، اصولا ورود به مناسبات پارلمانی اسرائیل برای نقش آفرینی میان ائتلاف‌های بزرگ بوده است؛ هدفی که با توجه به نظرسنجی‌های صورت گرفته در هفته‌های اخیر احتمالا محقق خواهد شد. به‌گفته هاآرتص، خانه یهودی بیش از هر چیز بر آراء مهاجرین اتحاد شوری حساب کرده است که در کنار عرب‌ها، اقلیتی مهم در سرزمین‌های اشغالی را تشکیل می‌دهند. سیاست‌های این حزب همانطورکه از مواضع لیبرمن در دوران وزارت دفاع او مشخص بود بسیار افراطی است؛ سیاست‌هایی ازجمله اعمال حاکمیت اسرائیل بر کرانه غربی و ایجاد شرط التزام به اصول قانون اساسی اسرائیل برای دریافت اقامت.





اتحاد احزاب راست به ریاست خاخام رافی پرتز

این اتحاد ازجمله تندروترین ائتلاف‌های شرکت‌کننده با گرایشات صهیونیستی - نژادی در انتخابات اسرائیل را شکل می‌دهد که براساس نظرسنجی‌ها، آراء نسبتا خوبی در کرانه غربی خواهد داشت. عمده جهت‌گیری‌ها و مواضع سیاسی اتحاد احزاب راست بر مبنای تورات مطرح می‌شود؛ مواضعی ازجمله مخالفت با حق تشکیل دولت یا حتی حضور شهروندان فلسطینی در سرزمین‌های اشغالی. رهبران این حزب عمدتا خود را شاگردان مئیر کاهانا، خاخام مشهور می‌دانند که ایده‌های جنجالی و افراطی متعددی ازجمله ضرورت انتقال عرب‌ها به سرزمین‌هایی دور از فلسطین و همچنین حرمت ازدواج یهودیان با عرب‌ها داشته است.





حزب کار به ریاست آوی گبای

حزب چپ‌گرای کار که پیش از قدرت گرفتن لیکود چندین دهه دولت را در اختیار داشت اکنون تا حد قابل توجهی به حاشیه رانده شده است، تا جایی که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد کرسی‌های حزب کار در انتخابات امروز حتی از میزان فعلی کرسی‌های این حزب در کنست نیز کمتر خواهد شد. گفتمان اصلی حزب کار در انتخابات، اصلاحات اجتماعی و اقتصادی بوده و در حوزه سیاست خارجی نیز بیش از هر چیز بر حصول توافقی برای صلح با فلسطینیان تأکید کرده است. به گفته گبای، حزب کار به راه حل دو دولت چاره دوکشوری (تاسیس دو کشور مستقل فلسطین و اسرائیل) پایبند است.









ائتلاف‌های عربی

براساس نظرسنجی‌های صورت گرفته، میزان مشارکت عرب‌های ساکن سرزمین‌های اشغالی در این انتخابات به‌طور جدی کاهش خواهد یافت، امری که بدون شک بر وضعیت احزاب عربی در کنست تأثیر می‌گذارد. عرب‌ها در انتخابات امروز با دو ائتلاف مشارکت دارند:
الف) تعال - خداش به ریاست ایمن عوده و احمد الطیبی: این ائتلاف در نتیجه توافق دو حزب جبهه دمکراتیک صلح و برابری و همچنین تجمع ملی دمکراتیک تشکیل شده است. این دو حزب دارای گرایش‌های کمونیستی بوده و تنها پایگاه رأیشان اقلیت عربی است که 20درصد از جمعیت ساکن در سرزمین‌های اشغالی را تشکیل می‌دهد.
ب) اتحاد عربی - تجمع ملی دمکراتیک به ریاست عباس منصور: این ائتلاف ترکیبی از آراء جریان‌های عرب‌گرا و اسلام‌گرا در سرزمین‌های اشغالی را نمایندگی می‌کند و خود را جنبشی آزادیخواه و مخالف با اشغالگری می‌داند.




اتحاد یهودیت توراتی به ریاست یعقوب لیتزمن

این حزب با تکیه بر حمایت و آراء حریدی‌ها (یهودیان ارتدوکس افراطی که اصالتا اروپایی هستند) تشکیل شده و در انتخابات نقش آفرینی می‌کند، اگرچه این اتحاد هیچ‌گاه اکثریت را در اختیار نداشته، اما با تکیه بر همین بدنه رای، معمولا توانسته در جریان ائتلاف‌های ثانویه بخشی از سیاست‌های خود را به دولت‌های اسرائیل تحمیل کند.
از جمله اتهامات این حزب، تلاش برای تامین منافع روحانیون حریدی است که شغلی نداشته و به سربازی هم نمی‌روند.






انتخابات اسرائیل و جهان عرب




نسبت جریان‌های عمومی در کنست از 120 کرسی بر اساس نظرسنجی‌ها