سیاوش پاکراه، کارگردان نمایش «کوررنگی»:
بخش بینالملل جای آزمون و خطا نیست
در نمایش کوررنگی که با بازی عباس جمالی و بهار کاتوزی اجرا میشود، 2زندانی را تماشا میکنیم که در سلولهای آینده اسیر شدند. هرچه نمایش جلوتر میرود جای زندانی و زندانبان تغییر میکند. این کار در نقد قدرت و جاهطلبی نوشته شده است. سیاوش پاکراه، نویسنده و کارگردان نمایش کوررنگی در بخش میهمان بیستوششمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر حضور دارد.
او با مطرحکردن این پرسش که نمیداند چرا در بخش میهمان است، توضیح داد: «اعتراضی مشخص به این بخش دارم. اصلاً هیچ شخصی از طرف جشنواره نیامده تا نمایش کوررنگی را ببیند. چرا باید در بخش میهمان باشیم؟ حتی نمیدانم چرا ما در بخش رقابتی نیستیم؟ نمایش در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر اجرای عمومی را سپری میکرد. حالا در جدول جشنواره بهعنوان اثر میهمان گنجانده شده است. وقتی با دبیر جشنواره این موضوع را مطرح کردم جواب این بود که «مسابقه بینالملل را بستم». به ایشان تأکید کردم که هیچ شخصی از جشنواره نمایش را ندیده است اما تأثیری نداشت.» او با بیان اینکه جشنوارهای که بینالمللی است و ویترین هنری کشور محسوب میشود تقابل و تعاملی در عرصه هنر با دیگر کشورها دارد و باید خطمشی مشخصی داشته باشد، گفت:« معنی خطمشی درست، این است که جشنواره بینالمللی مکانی برای آزمون و خطا و نگاه سلیقهای نیست. جشنواره باید هدفگذاری کرده و طی سالها با روندی رو به بهبود در مسیر خود حرکت کند. جشنواره یک مدیر سیاستگذار دارد که چشماندازی برای سالها درنظر میگیرد و باید بتواند حرکت عملی جشنواره را در مسیر تئوری که برای آن ساخته شده پیش ببرد. قرار نیست نگاه سلیقهای وارد شود و هرساله هدفگذاری و نگاه جشنواره تغییر کند و در نهایت دچار بینظمی شود.»
کارگردان «تریو بدون هارمونی» ادامه داد: «کافی است فراخوانهای جشنواره تئاتر فجر را بهویژه از سال 90 به بعد کنار هم بگذاریم تا پراکندگی نگاه را در آن ببینیم. در فراخوانهای سالهای اخیر میتوان خیل عظیم جابهجایی را مشاهده کرد. فراخوان تا قبل از سال 90 چینش مشخصتری دارد. به یاد میآورم در سالهای 85تا 88 که در جشنواره شرکت داشتیم، جشنواره از 2 بخش تئاتر تجربی و تئاتر ایران تشکیل میشد. بعدتر که جلو آمد نسل نو اضافه شد. الان به بخشهای مسابقه ایران(الف)، مسابقه ایران(ب) و مسابقه بینالملل تقسیم شده است. نباید به هنر به صرف زیاد کردن بخشها و عنصر رقابت نگاه کرد. هنر، محلی برای تعامل و مکانی برای تأثیرگذاری است. سیستم جشنواره زمانی به سمت کارهای تولیدی بود، یعنی نمایش برای جشنوارهها تولید میشد. الان سیستم در بخش مرور استوار است و کارهای اجراشده در سطح کشور را پوشش میدهد. هر دو نگاه هم محترم است و به غلط و درستبودن آن کاری ندارم. بسیاری از جشنوارهها با هر دو نگاه پیش میروند. اما نمیتوانیم یک سال بگوییم مرور و بعد یک سال اثر تولید کنیم سپس سال بعد بگوییم ادغام این دو بخش. این بینظمیها پایهای است». پاکراه درباره نحوه داوری نیز گفت: «داوری دوره سیوششم اتفاق عجیبی بود. تعداد یا تجمع آرا نه شبیه دمکراسی، بلکه بیشتر شبیه هرج و مرج است چون اگر گروهی اعتراض و سؤالی داشته باشد - که حق است- بر چه اساسی به او پاسخ داده میشود؟ آیا گروه هفتادنفره داوران همه کارها را تماشا کردند؟ هیچ وقت امکان ندارد و به فرض که دیده باشند باید جلسهای برگزار کنند تا به آرای مشترک برسند؛ ولی بهنظرم برگزاری چنین جلسهای که 70نفر کنار یکدیگر بتوانند یکسری آثار را جمعبندی کنند امکانپذیر نیست در نتیجه این دمکراسی مدیریت نشده است. نگاه افراد از پیشکسوت تئاتر تا استاد دانشگاه و فعال تئاتر متفاوت است و در کنار هم جمع نمیشوند.