بلاکچِین، اینترنت جدید را میسازد
همشهری، فناوری مورد اشاره وزیر ارتباطات را که دیر یا زود بهعنوان یک واقعیت به ایران میرسد، بررسی کرده است
«بلاکچین»ها یا سیستمهای زنجیره بلوکی یکی از جدیدترین سامانههای فناورانه در جهان است که ضمن ارتباط دادن کاربران به یکدیگر، امنیت بالایی دارد، سریع است و دستکم تا امروز هیچ راهی برای هک آن پیدا نشده است. با همین سیستم است که خیلی از دادههای حساس در سطح جهان – از پولهای دیجیتال گرفته تا دادههای رمزگذاریشده- ارسال و دریافت میشوند. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، روز گذشته در هفتمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک از ترسیم نقشه حرکت به سمت «بلاکچین» (زنجیره بلوکی) سخن به میان آورد و تأکید کرد: «خیلی از مسئولان نیز هنوز با این مفاهیم آشنا نیستند. بنابراین آموزش و بهروزرسانی اطلاعات در عرصه فناوری، بهخصوص حوزه بانکداری ضروری است.» او تأکید کرد که بلاکچین بهعنوان یک واقعیت خواهد آمد و نکات مثبت و بینظیری دارد؛ ضمن اینکه در کنار هر تحول و تغییر، تهدیداتی نیز وجود دارد. بلاکچین یا زنجیره بلوکی چه فناوری است ، چه کاربردهایی دارد و دنیا برای استفاده از این سیستم چه برنامههایی دارد؟
اینترنت جدید، انقلاب جدید
«انقلاب بلاکچین» عبارتی است که «دان» و «آلکس تپسکات» برای نامیدن این شیوه جدید انتقال اطلاعات از آن استفاده میکنند. آنها کتابی را با همین نام در سال 2016 پیش از آنکه بحث بلاکچین به اندازه امروز داغ و جدی شود، منتشر کرده بودند. این کتاب پیشبینیهایی درباره کاربردهای «بلاکچین» در دنیای جدید داشت. این بخشی از نظر نویسندگان کتاب درباره بلاکچین است: بلاکچین یک سامانه جدید انتقال است که هرچیزی، از معاملات اقتصادی گرفته تا داده و هرچیزی را که ارزشمند باشد میتوان از طریق آن منتقل کرد.
بلاکچین اینطور که برخی کارشناسان تعریف میکنند، نوع جدیدی از شبکه اینترنت است که در آن، اطلاعات در یک سری بلوک طبقهبندی میشود. این در حالی است که در سیستم سنتی و اینترنت قدیمی، تمام اطلاعات بهطور متمرکز در یک سرور اصلی ذخیره میشدند، توسط هکرها قابل کنترل بودند و اگر کسی کلید دسترسی به آنها را پیدا میکرد – شبیه کاری که جاسوسها انجام میدهند – میتوانست تمام اطلاعات آن را پیدا کند. بلاکچین که در فارسی به زنجیره بلوکی هم مشهور است، پایگاه داده توزیع شده و مبتنی بر اجماع است که بهصورت مستمر فهرستی از رکوردها (ردهها) را که هرکدام به گزینههای قبلی فهرست ارجاع میدهند، حفظ میکند و بدین وسیله در مقابله با تضعیف یا بازنگری غیرمجاز تقویت میشود. زنجیره بلوکی خود زیربخشی از فناوریهای دفترکل توزیع شده Distributed Ledger اســـت. در این فناوری با وجود کاربران متعددی که بهطور همزمان دادههایی را ثبت و اصلاح میکنند و ممکن است که آن دادهها با هم تداخل داشته باشند، شبکه قادر به حفظ یکپارچگی محتوای پایگاه داده است. با توجه به ساختار دادهای رمزنگاری شده که بلاکچین داراست، یکپارچگی بدون هیچ کنترلکننده مرکزی حفظ میشود. با ذخیره دادهها در سراسر شبکه، زنجیره بلوکی خطراتی را که با ذخیره دادهها بهطور مرکزی نگه داشته میشوند، حذف میکند.
سیستم جدید نگهداری اطلاعات و فایلها
«ویلیام موگیر»، کارشناس بلاکچین درباره کاربردهای جدید بلاکچین خارج از نظام اقتصادی میگوید: «در سیستم سنتی کاربران همه نامهها و اطلاعاتشان را در یک فایل Word میریختند و آن را برای دیگران ارسال میکردند. در این سیستم شما تا زمانی که نامهتان توسط شخص گیرنده دریافت نمیشد، نمیتوانستید تغییراتی روی آن اعمال کنید. چون در فاصله ارسال فایل از دستگاه شما به کاربر دیگر این فایل در یک شبکه جداگانه قرار میگرفت و از دسترس شما خارج میشد. در این سیستم شما و همکارتان نمیتوانستید بهصورت همزمان روی یک فایل کار کنید. در بهترین حالت که دسترسی همزمان هردوی شما به یک فایل امکانپذیر میشد، باز هم احتمال از دست رفتن اطلاعات وجود داشت. حالا سعی کنید این چالش را به نقل و انتقالهای مالی تعمیم بدهید. در یک سیستم مالی سنتی– چیزی شبیه آنچه ما امروز داریم – برای حفظ امنیت دسترسیهای یکسانی به یک حساب بانکی وجود ندارد و در بهترین حالت، سرعت دسترسی به اطلاعات بسیار کند میشود یا از کاربر خواسته میشود، یک کپی از اطلاعاتش را جای دیگری ذخیره کند. همه اینها در کنار هم یعنی بالا بردن ریسک هک شدن و البته، پایین آمدن سرعت دسترسی. هردوی اینها عیبهایی هستند که با بلاکچین میتوان حلشان کرد، چون در این روش، 2 سیستم به هم متصل شدهاند و هیچ پل اضافهای بینشان نیست.»
زنجیره بلوکی یا بلاکچِین چطور کار میکند؟
بیتکوین یکی از معروفترین سیستمهای تبادل پول دیجیتال است که با استفاده از شبکه زنجیره بلوکی یا Block Chain مبادله میشود. در سیستمهای سنتی همه اعضای یک شبکه به یک سامانه اصلی متصل شده و از آن خدمات میگرفتند. در این شبکه امن جدید موبایلها، تبلتها و بهطور کلی، سیستمهای هوشمند بهصورت مستقیم با هم در ارتباط هستند. تبادل پول فقط یکی از کاربردهای مفصل بلاکچین است.