مرثیه‌ای برای تاکسی‌تلفنی

شبنم سیدمجیدی

می‌گوید: «مثلا همین شما. همین خود شما که یک خانم جوان هستید اگر بخواهید ماشین بگیرید، خب به آژانس زنگ می‌زنید، چون به تاکسی‌تلفنی اعتماد بیشتری دارید. راننده به‌راحتی قابل شناسایی است. درست نمی‌گویم؟». من می‌مانم چه جوابی بدهم. به سرعت در ذهنم مرور می‌کنم که آخرین بار کی به تاکسی‌تلفنی زنگ زده‌ام. اصلا هرگز یادی هم از آنها نمی‌کنم. انگار که هرگز وجود نداشته‌اند. می‌پرد وسط سکوتم و می‌گوید: «نه واقعا خانواده‌ها فقط به آژانس‌ها اعتماد دارند. راننده و مشتری همدیگر را می‌شناسند و بهتر از این است که یک غریبه بیاید شما را به مقصد ببرد». آقای براتی مدیر یک دفتر تاکسی‌تلفنی در خیابان ایرانشهر است. 10سال است که این دفتر را خریده و 10سال قبل‌تر از آن هم کاربری این دفتر، تاکسی‌تلفنی بوده است. به او می‌گویم: «ولی قبول دارید که تاکسی‌های آنلاین مشتریان خیلی زیادی دارند؟». براتی قبول دارد؛ «من هم نمی‌گویم که تاکسی آنلاین و اپلیکیشن‌ها بد هستند. الان همه‌‌چیز آنلاین شده. سوپرمارکت آنلاین، لباس‌فروشی آنلاین و هر چیزی را می‌توان آنلاین سفارش داد. مخالف تاکسی‌های آنلاین هم نیستیم.» 

بازی رقابت

در آژانس آنها 30نفر به‌صورت 2شیفت کار می‌کنند.«3سال پیش و قبل از همه‌گیر شدن اپلیکیشن‌های سفارش تاکسی، 88نفر در این آژانس مشغول به‌کار بودند. روزانه 500تا زنگ‌خور داشتیم و حالا این تعداد به زیر 100رسیده است.» مدیر این تاکسی‌تلفنی می‌گوید: «آن زمان درآمد آژانس خیلی بالاتر بود. البته الان هم با توجه به اینکه از تعداد کارمندان ما کم شده، بالطبع هزینه‌هایمان هم پایین آمده، 30نفر هم از این دفتر نان می‌خورند، پس نمی‌توانیم ناراضی باشیم، اما در این موقعیت اقتصادی واقعا ‌این کار به‌صرفه نیست».

«بازی، بازی رقابت است» براتی با تأکید روی این جمله ادامه می‌دهد: «ما در این رقابت نمی‌توانیم پیروز شویم. آنها میلیاردها تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اند و دیگر نمی‌توانیم کاری کنیم. حتی اتحادیه تاکسی‌تلفنی یک اپلیکیشن هم برای ما راه‌اندازی کرد، اما دیگر خیلی دیر بود و شکست خورد».

او می‌گوید: «آنها با قیمت‌های مختلفی که ارائه می‌کنند مشتری را به بازی می‌گیرند. باید نظارتی روی قیمت آنها باشد و با قیمت‌های ما یکسان‌سازی‌ شود تا به تعادل برسد؛ مثلا کرایه یک مسیر را در بعضی ساعت‌های خاص 10هزار تومان می‌گیرند و همان مسیر را در ساعت‌های اوج ترافیک 40هزار تومان می‌گیرند. عصر‌ها که تاکسی‌های آنلاین گران می‌شوند، مسافران هجوم می‌آورند سمت ما و تعداد زنگ‌هایمان بالا می‌رود». آقای براتی با بیان اینکه حتی فروشگاه‌های آنلاین هم تا اندازه متعادلی تخفیف می‌دهند، ادامه می‌دهد: «اینطور نیست که پفک را صبح بدهند 200تومان و عصر همان را هزار تومان بفروشند. منطقی باید وجود داشته باشد. روی کرایه‌های آنلاین اگر نظارتی باشد، ما نیز کمتر متضرر می‌شویم. ما هم به نوعی مغازه‌داریم و سالانه مالیات سنگینی می‌دهیم. ماشین‌هایمان استهلاک دارد. اختلاف قیمت تاکسی در ساعت‌های پرترافیک با ساعت خلوت باید مثلا 3هزار تومان باشد، نه 20هزار تومان!».

براتی مثل خیلی از دیگر افراد فعال در صنف تاکسی‌تلفنی بسیار ناامید است؛ «شاید سال آینده، سال آخرمان باشد.» 

آژانس‌ها هم مقصرند

کریمی کارمند یکی از قدیمی‌ترین آژانس‌های تهران در خیابان سهروردی است. او می‌گوید: «هنوز هم هستند آدم‌هایی که به تاکسی‌های آنلاین اعتماد نمی‌کنند. اما واقعا آمدن این تاکسی‌ها، به کسب وکار آژانس‌ها خیلی آسیب زد».

کریمی با بیان اینکه آژانس ما بیش از 50سال قدمت دارد، اما دیگر از رونق افتاده است، می‌گوید: «خود آژانس‌ها هم مقصرند. در گذشته و امروز کار خود را تخصصی نکردند. خوب بود ماشین‌های متحدالشکل می‌داشتند. خوب بود آموزش‌های خاصی به رانندگان آژانس‌ها از سوی اتحادیه ارائه می‌شد یا مثلا می‌شد امکاناتی داخل ماشین‌های تاکسی‌تلفنی قرار داد که در اتومبیل‌های دیگر وجود ندارد. همین موضوع تفاوت ایجاد می‌کرد و شاید می‌توانستیم با برندهای دیگر رقابت کنیم».

او ادامه می‌دهد: «اتحادیه دیگر چندین سال است قیمت نمی‌دهد. قیمت‌ها منطقه‌ای شده است و قیمت‌های امروزمان نزدیک همان 3سال پیش است. قبلا روزانه 150تا زنگ داشتیم اما امروز زنگ‌ها حدودا روزی 40تاست.»

کریمی اعتقاد دارد که علاوه بر اپلیکیشن‌های آنلاین، اوضاع نابسامان اقتصادی هم در کم شدن استفاده مردم از آژانس مؤثر بوده است؛ «اگر رونق اقتصادی باشد قدرت انتخاب آدم‌ها بالا می‌رود.»

کریمی می‌گوید: «این اپلیکیشن‌ها خیلی قوی هستند، درآمد نجومی دارند و تیراژ زنگ آنها هم بالاست. تاکسی‌های تلفنی روزبه‌روز ضعیف‌تر می‌شوند و نمی‌دانم دقیقا به کجا می‌رسیم .»

می‌خواهند ما را فلج کنند

رئیس اتحادیه صنف کرایه خودرو و مؤسسات توریستی هم همان حرف‌ها را کم‌وبیش تکرار می‌کند. قاسم قربانی‌خواه می‌گوید: «قشر راننده، قشر ضعیفی است». و ادامه می‌دهد: «ما 3نوع راننده داریم. یک عده شغلشان رانندگی است و از صبح تا شب می‌آیند آژانس و از این راه امرار معاش می‌کنند، یک تعداد جوان‌هایی هستند که یک کار پاره‌وقت می‌خواهند تا کمک‌هزینه تحصیل یا زندگی‌شان باشد و یک تعداد از راننده‌هایمان هم بازنشسته هستند و برای امرار معاش مجبورند در آژانس کار کنند. با یک میلیون و نیم حقوق بازنشستگی که نمی‌توان زندگی کرد. آنها آبرو دارند. اما آمدن تاکسی‌های آنلاین زندگی همه این افراد را مختل کرده است».

 قربانی‌خواه می‌گوید تا اول سال 96، معادل 1700دفتر تاکسی تلفنی داشتیم اما الان این تعداد به 700دفتر کاهش یافته است. بیشتر آنها انصراف داده‌اند و آنها که هنوز مانده‌اند به این دلیل است که خودشان مالک دفتر هستند و مجبور نیستند ماهانه اجاره‌ای پرداخت کنند، وگرنه خرجشان درنمی‌آمد. او با اشاره به اینکه یک اپلیکیشن راه‌اندازی کردیم اما موفق نبودیم، ادامه می‌دهد: «آنها سرمایه هنگفتی دارند و تبلیغاتشان بسیار وسیع است. ما نمی‌توانیم رقابت کنیم. یک بیلبورد در یک بزرگراه می‌زنند که 500میلیون تومان هزینه آن است.
بودجه یک سال اتحادیه ما 500میلیون تومان است. آنها می‌خواهند ما را فلج کنند و تا حدود زیادی هم موفق شده‌اند».
قربانی‌خواه می‌گوید: «ما 50سال از این کار نان خوردیم. قبول داریم که دنیای جدید، دنیای تکنولوژی است و موافق آن هستیم، اما حداقل از اتحادیه ما حمایت شود و از نظر مالی به ما کمک کنند تا بتوانیم حرکتی کنیم. حتی می‌توانند تاکسی‌های اینترنتی را مجبور کنند مجوزشان را از ما بگیرند یا زیرنظر ما کار کنند. اما چنین اتفاقی نیفتاده است. با ادامه وضع فعلی، این صنف، نهایتا 2سال دیگر دوام می‌آورد».