فناوری
اپل را باید فیلتر کرد؟
معاون مرکز ملی فضای مجازی پیشنهاد داده که ورود محصولات اپل به کشور ممنوع شود. کارشناسان در گفت‌وگو با همشهری این پیشنهاد را بررسی کرده‌اند
اشکان خسروپور ـ خبرنگار
بعد از مشکلی که اخیرا برای کاربران آی‌او‌اس در ایران پیش آمد و دسترسی‌شان به اپلیکیشن‌های ایرانی محدود شد، کارشناسان زیادی درباره ماهیت این اتفاق نظر دادند و راه‌حل‌های زیاد و البته متضادی نیز ارائه شد. به‌عنوان راه‌حل کوتاه‌مدت برخی سراغ گواهینامه‌های جدید اپل رفتند، گروهی به راه‌اندازی وب‌اپلیکیشن روی آوردند و عده‌ای دیگر، عطای اپل را به لقایش بخشیدند. راه‌حل بلندمدت اما اندکی چالش‌برانگیز بود. بسیاری از کاربران و حتی کارشناسان از مقابله‌به‌مثل ایرانی‌ها با اپل گفتند و اینکه باید محصولات‌شان را تحریم کرد. طرفداران این نگاه می‌گویند، جلوگیری از ورود محصولات اپل به ایران و رجیستر نکردن آنها می‌تواند یک راه‌حل باشد. امیر خوراکیان، معاون مرکز ملی فضای مجازی که با باشگاه خبرنگاران گفت‌وگو کرده، می‌گوید، اگر اختیار ICT دست او بود، به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه از ورود آیفون به کشور جلوگیری می‌کرد و آن را رجیستر نمی‌کرد: «با ممنوعیت واردات این کالا، هیچ مشکلی در کشور پیش نمی‌آمد و مشکلات ارتباطاتی هم دچار اختلال نمی‌شد. هم‌اکنون گوشی‌های دیگر امکانات و زمینه‌های ارتباطی استفاده از نرم‌افزار‌های مختلف و ظرفیت‌های مختلف آنها به‌مراتب بهتر از آیفون است. خب اپل را ممنوع می‌کردیم، رجیستر نمی‌کردیم.» احتمالا منظور او از گوشی‌های دیگر، تلفن‌های مبتنی بر اندروید باشد که اوپن‌سورس هستند و استفاده از امکانات‌شان راحت‌تر به‌نظر می‌رسد. کارشناسان فنی در گفت‌وگو با همشهری درباره این ماجرا گفته‌اند که کنار گذاشتن دستگاه‌های یک برند خاص از نظر فنی چقدر راه‌حل مناسبی است و آیا سیستم عامل اوپن‌سورسی مثل اندروید همه مشکلات را حل می‌کند؟
کنار کشیدن از بازار دانش دنیا
درحالی‌که همیشه ایران تحریم‌های آمریکا را ظالمانه می‌داند و سعی می‌کند راهی برای رقابت در جهان، انتقال دانش به داخل و پیشرفت متخصصان پیدا کند، جلوگیری از ورود یکی از ملزومات فناوری به کشور می‌تواند یک نتیجه کاملا برعکس داشته باشد. محمدرضا همتی، کارشناس فناوری می‌گوید: «اگر بگوییم به‌خاطر تحریم، گوشی وارد نمی‌کنیم، این‌طور به‌نظر می‌رسد که تحریم‌ها را پذیرفته‌ایم و قبول کرده‌ایم کنار بکشیم؛ نتیجه این می‌شود که توسعه‌دهنده اپلیکیشن ما نتواند دانش خود را توسعه بدهد و در یک سطح پایین متوقف شود. ما قطعا این را نمی‌خواهیم و نمی‌خواهیم از بازار دانش و فناوری کنار بکشیم. همیشه نیز گفته شده که باید به دنبال احقاق حق‌مان باشیم.»
تحریم گوگل غیرمحتمل نیست
هرچند توصیه می‌شود به جای محصولات اپل که انحصاری عمل می‌کند، کاربران سراغ سیستم‌عامل‌هایی مثل اندروید بروند که به‌صورت « منبع باز»(اوپن‌سورس) خدمات ارائه می‌کند اما این نیز از نظر بسیاری از کارشناسان فنی راه‌حل مناسبی نیست؛ چون همین الان نیز بسیاری از سرویس‌های گوگل روی ایرانی‌ها بسته شده‌اند و هیچ تضمینی وجود ندارد که اندروید نیز مشکلی برای ایرانی‌ها پیش نیاورد. پویا مصدقی، کارشناس فناوری نیز می‌گوید: «ممکن است همین اتفاق چند وقت دیگربا اندروید هم مشکلات مشابهی برای ایران پیش بیاورد. در این صورت نمی‌توان تمام گوشی‌های اندروید ایران را به دریا ریخت. باید به جای پاک کردن صورت‌مسئله دنبال راه‌حل مؤثر و پایدار باشیم.» او می‌گوید: «همین الان اگر بخواهید روی بازارهای اندرویدی داخلی برنامه‌ای ارائه کنید، از شما می‌خواهند که تأییدیه امنیتی گوگل را دریافت کنید. گوگل البته اجازه نمی‌دهد برنامه ایرانی روی بازارش قرار بگیرد اما این تأییدیه را ارائه می‌کند تا برنامه‌نویس بتواند نرم‌افزارش را در یک پلتفرم دیگر عرضه کند. همین الان بسیاری از سرویس‌های گوگل در دسترس ایرانی‌ها نیستند. اگر این سرویس نیز بسته شود، مشکل پیدا می‌کنیم. باید دنبال راه‌حل پایدار باشیم.»
مسعود نیکومنش، کارشناس فنی به همشهری می‌گوید: «اگر با شرکت‌های آمریکایی فناوری که سرویس‌هایشان در ایران فعال است گفت‌وگو کنید، به شما خواهند گفت، فعلا کسی به آنها نگفته سرویس‌شان را ببندند اما اگر دولت به این کار فشار بیاورد ناچار خواهند شد. واقعیت این است که، مشکل را باید طور دیگری حل کرد وگرنه تحریم می‌تواند در هر سیستم دیگری رخ بدهد.»
ریسک‌های امنیتی اندروید
همه‌گیر شدن اندروید می‌تواند باعث بیشتر شدن ریسک امنیتی در سیستم‌های الکترونیکی کشور نیز بشود. مسعود نیکومنش، کارشناس فنی به همشهری می‌گوید: «این روزها صحبت از بدافزارهایی است که با دسترسی گرفتن‌های غیرمجاز از دستگاه کاربران آنها را به ویروس آلوده می‌کنند. گفته می‌شود تعداد قابل‌توجه گوشی‌های اندرویدی که مشکل کلاهبرداری ارزش‌افزوده برایشان پیش آمده اندرویدی هستند، چون بدافزار راحت‌تر روی آنها نصب می‌شود.»محمدرضا همتی، کارشناس امنیتی نیز می‌گوید: «شاید بتوان یک سیستم عامل ملی را با هزینه بسیار بالا راه‌اندازی کرد که روی تلفن‌های همراه کار کند اما عملا ریسک آلوده شدن تلفن کاربران بالا می‌رود.»
حق انتخاب به مردم
در نهایت این مردم هستند که باید انتخاب کنند. هرکسی هم می‌تواند بعد از آگاهی یافتن از مسئله، درباره نوع استفاده از دستگاه‌هایش تصمیم بگیرد. محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات اخیرا در نشست با فعالان استارتاپی اعلام کرده بود، بعد از مشکلی که برای کاربران اپل پیش آمده، تعدادی از دارندگان این تلفن همراه در کشور تلفن‌هایشان را از دسترس خارج کرده و خاموش شده‌اند. پیش از این تحریم‌های اپل ممکن بود خیلی مهم نباشد. چون کاربران مثلا با فیلترشکن مشکل خود را حل می‌کردند. اما حالا گسترش استفاده از اپلیکیشن‌های داخلی و استارتاپ‌ها باعث شده تا این مسئله تبدیل به یک مشکل جدی شود. به‌دلیل همه‌گیر شدن استفاده از اپ‌ها در زندگی عمومی، بسیاری ترجیح داده‌اند، سیستم‌های دیگر را انتخاب کنند. پیش‌تر محمدجعفر نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات ایران نیز در گفت‌وگویی پیشنهاد کرده بود، مردم آیفون‌هایشان را کنار بگذارند اما بعدتر تأکید کرد، او فقط در این‌باره پیشنهاد داده، نه اینکه بخواهد به کسی امر کند. پویا مصدقی، کارشناس فنی نیز در این‌باره می‌گوید: «ممکن است کسی بخواهد با وجود همه محدودیت‌ها از آیفون استفاده کند، یا به هر دلیلی تلفن دیگری را انتخاب کند. اینکه کس دیگری برای کاربر تصمیم بگیرد چه کاری انجام بدهد، اشتباه است.»
