محبوب در جهان

سمیرا مصطفی‌نژاد

بشر که عادت غذایی مصرف گوشت را نیز مانند بسیاری از دیگر خصایلش به‌صورت تدریجی و طی روند تکامل کسب کرده‌است، امروزه تا اندازه‌ای به مصرف گوشت مرغ وابسته‌است که اگر یکی از چرخ‌دنده‌های سازوکار جهانی تولید صنعت مرغ در مکان و زمانی نامناسب خرد شود، فاجعه‌ای باستان‌شناسی رخ خواهد داد و درصورتی که روزی نسل مرغ‌ها در معرض انقراض قرار گیرد، شکل مصرف انسان از مرغ به‌گونه‌ای هست که باستان‌شناسان آینده نتوانند کوچک‌ترین نشانه فسیلی از این موجود در لایه‌های مختلف تاریخ بشر بیابند، زیرا انسان تقریبا تمامی اجزای بدن مرغ را به معنی واقعی کلمه، مصرف می‌کند.

مرغ و خروس از حدود 8000سال پیش وارد گروه حیوانات خانگی شده‌است و انسان آنها را برای رفاه و تأمین غذای خود پرورش می‌دهد. صد‌ها گونه مختلف از مرغ و خروس در گوشه و کنار جهان وجود دارد که انسان از آنها برای تولید گوشت، تخم‌مرغ و پر استفاده می‌کند، اما این حیوانات گاه‌وبیگاه در مراسم‌مذهبی، اسطوره‌ای و فستیوال‌ها نیز مورد استفاده قرار‌می‌گیرند.

سالانه 9میلیارد مرغ و جوجه در ایالات متحده آمریکا کشته می‌شوند و از 305میلیون مرغ برای تولید تخم‌مرغ استفاده می‌شود. تا سال 2016جمعیت حدودی مرغ‌ها به بیش از 22میلیارد رسیده‌بود اما به‌دلیل وجود مزارع خصوصی کوچک و بزرگ که آمار دقیقی از آنها به ثبت نمی‌رسد، یافتن آمار دقیق تعداد مرغ‌های درحال پرورش بسیار دشوار است.

گوشت مرغ پرمصرف‌ترین نوع گوشت در سراسر جهان است. مصرف گوشت مرغ تقریبا در تمامی سنت‌ها و اقوام آزاد است. افزایش جمعیت جهان طی چند دهه گذشته باعث شده که میزان مصرف این منبع غذایی چند برابر شود. همچنین گوشت مرغ به نسبت دیگر منابع گوشتی قابل‌دسترس‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر است، نسبت به گوشت قرمز از سلامت بیشتری برخوردار است و تقریبا از سوی هیچ مذهب و فرهنگی ممنوع اعلام نشده‌است؛ همین عوامل به افزایش میزان تقاضای جهانی برای این ماده غذایی دامن زده‌ است.

براساس آمار سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد(فائو) میزان مصرف گوشت مرغ به‌عنوان نخستین منبع تأمین‌کننده پروتئین جهان از دهه1960 تا به امروز در جهان 5برابر شده‌است که بیشترین میزان این رشد مصرف در کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین بوده‌است. پیش‌بینی شده‌است بین سال‌های 2000 تا 2030سرانه تقاضای گوشت مرغ در آسیای جنوبی 271درصد، در اروپای شرقی و آسیای مرکزی 116درصد، در خاورمیانه و شمال آفریقا 97درصد و در آسیای شرقی و منطقه اقیانوسیه 91درصد افزایش پیدا کند.

از آنجا که گوشت مرغ نقشی کلیدی در تأمین غذای جهان به‌عهده ‌دارد، می‌تواند در ایجاد امنیت غذایی نقشی حیاتی داشته باشد. براساس گزارش فائو، توسعه پایدار بخش مرغداری‌ها و پرورش مرغ و ماکیان می‌تواند در تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد بسیار کلیدی باشد زیرا می‌تواند زندگی میلیون‌ها انسان که از راه پرورش مرغ گذران زندگی می‌کنند را تأمین کند، منبع پروتئینی مقرون‌به‌صرفه‌ای را برای همه اقشار در جوامع مختلف فراهم سازد، سلامت عمومی را بهبود بخشد و به مهار تغییرات اقلیمی کمک کند.

قیمت مرغ در جهان

پرورش مرغ در مراکز کوچک و بزرگ، از سیستم‌های کوچک خانگی گرفته تا مرغداری‌های وسیع و صنعتی انجام می‌شود و قیمت گوشت مرغ در بازار‌های مختلف تحت‌تأثیر عواملی مانند الگوهای فصلی، هزینه‌های تولید و رقابت میان شرکت‌های مختلف قرار دارد. هزینه‌های تولید بسیار متغیرند و ارتباطی مستقیم با منطقه تولید دارند و بیش از هر چیز دیگری تحت‌تأثیر کیفیت محصول نهایی، هزینه غذا و دانه، وضعیت آب و هوایی و رسته‌های ژنتیک مورد استفاده، قرار دارند. براساس وب‌سایت‌های تخمین هزینه زندگی در کشورهای مختلف جهان، میانگین قیمت گوشت مرغ در کشورهای اروپایی کیلویی 1.8یورو، در آمریکا 3.3دلار، در استرالیا 7دلار، در مالــزی 3دلار، در آرژانتین 3.63دلار، در عربـــستان 5.07 دلار، دربرزیل 3.02 دلار، در آفریقای جنوبی 4.90 دلار و در شیلی 5.49 دلار است.البته باید در نظر داشت که میانگین درآمد ماهانه در کشورهای اتحادیه اروپا 3000یورو، در آمریکا 3500تا 4000دلار، در استرالیا 3500دلار، در مالزی 870دلار، در آرژانتین 600 دلار، در عربستان 1700دلار، در برزیل 480دلار، در آفریقای جنوبی 1200دلار و در شیلی 850دلار است.

تولید و صادرات براساس کشور

در بیشتر کشورهای جهان، تولید گوشت مرغ در سطح محلی و داخلی انجام می‌گیرد، اما براساس آمار فائو، تجارت جهانی محصولات مرغی درحال توسعه‌است. بیشترین حجم گوشت مرغ موجود در بازارهای جهان محصول مرغداری‌های صنعتی بزرگ است. اصلی‌ترین صادرکنندگان گوشت تازه مرغ در جهان کشورهای هلند، لهستان، بلژیک، آمریکا، آلمان، چین، فرانسه، ایتالیا، بلاروس و اتریش هستند. این کشورها هریک به‌ترتیب 23.6 درصد،15.3درصد، 11.1درصد، 10.1درصد، 7.9درصد، 3.5درصد، 3.3درصد، 2.5درصد، 2.4درصد و 2.1درصد از صادرات گوشت مرغ جهان را به‌عهده دارند. این کشورها در کنار کشورهای مجارستان، اسپانیا، عربستان، بریتانیا و رومانی نزدیک به 90درصد از گوشت تازه مرغ جهان را تأمین می‌کنند.

آمریکا، برزیل، اتحادیه اروپا، چین، هندوستان، روسیه، مکزیک، تایلند، ترکیه، آرژانتین و کلمبیا درحال حاضر اصلی‌ترین تولید‌کنندگان گوشت مرغ به شمار می‌روند. 

سرانه مصرف

براساس آمار سال 2017سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، از نظر سرانه مصرف گوشت مرغ در جهان رژیم صهیونیستی با سرانه مصرف 58کیلوگرم در رتبه اول قرار‌گرفته‌است و پس از آن کشورهای آمریکا با 48.9کیلوگرم، مالزی با 46.5کیلوگرم، استرالیا با 44کیلوگرم، آرژانتین با 40کیلوگرم، عربستان با 39.7کیلوگرم، برزیل با 37.4کیلوگرم، نیوزیلند با 37کیلوگرم، آفریقای جنوبی با 35.9کیلوگرم و شیلی با 358.6کیلوگرم در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کم‌مصرف‌ترین کشور در این فهرست اتیوپی است که سرانه مصرف گوشت مرغ در آن نیم کیلوگرم بوده‌است. اما براساس وزارت کشاورزی آمریکا، در سال2019 کشورهای آمریکا، آفریقای جنوبی، چین، اتحادیه اروپا، برزیل، هندوستان، روسیه، مکزیک، ژاپن، تایلند و آرژانتین برترین‌ مصرف‌کنندگان جهان هستند.