گزارش
آبرسانی به عشایر اردبیل
مدیرکل امور عشایر استان: در روزهای آینده ۹۰ مخزن ۲ هزار لیتری بین عشایر مشگین‌شهر و بیله‌سوار توزیع خواهد شد
سیدمهدی حسینی| اردبیل- خبرنگار:
وابستگی طایفه‌ای، معیشت مبتنی بر دامداری و کوچ‌نشینی از ویژگی‌های عشایر کوچرو به شمار می‌رود. عشایری که هم در عرصه تولید و اشتغال و هم در امنیت نقش دارند و رفع مشکلات آنان باید پیوسته مد نظر قرار بگیرد. تامین منابع آب شرب از مهم‌ترین دغدغه‌هایی است که در سال‌های گذشته جوامع عشایری چه در اردبیل و حتی سایر استان‌های کشورمان با آن مواجه بوده‌اند. کاهش نزولات جوی و تداوم خشکسالی‌ها مشکلات عدیده‌ای برای عشایر سراسر اردبیل به وجود آورده است.
در این زمینه واگذاری چاه‌های آب مناطق قشلاقی به سازمان امور عشایری برای آبرسانی سیار به عشایر کوچرو یکی از راهکارهایی است که در نظر گرفته شد. از سوی دیگر توزیع رایگان مخزن ذخیره آب به عشایر و توزیع رایگان آب معدنی هم از سوی ادارات امور عشایر شهرستان‌های استان با هدف کاهش تبعات این مشکلات انجام می‌گیرد. البته ضرورت افزایش این راهکارها برای رفع مشکلات عشایر بیش از پیش احساس می‌شود، چراکه بر اساس بررسی‌های انجام شده با گذشت زمان شاهد کاهش جمعیت عشایری استان اردبیل هستیم و باید برنامه‌ریزی‌های لازم برای آسیب‌شناسی صحیح و توجه به کمبودهای موجود در حمایت از این قشر فعال و پویای جامعه انجام شود.
خشکسالی
به گفته عشایر، مهم‌ترین معضل عشایر اردبیل در تامین آب در شرایط خشکسالی است. این معضل موجب فروش زودهنگام دام‌های عشایری و در نتیجه وارد آمدن خسارات سنگین اقتصادی به این قشر از جامعه شده است. آنها معتقدند همکاری همه دستگاه‌ها برای ساماندهی و خدمات‌رسانی به عشایر ضرورت دارد. با توجه به نقش عشایر در تولید سالانه 10 هزار تن گوشت و نزدیک به 30 درصد لبنیات، رفع نیازهای اساسی آنها باید مد نظر قرار بگیرد تا زمینه‌های تولید حتی در حوزه صنایع‌دستی همچنان ادامه داشته باشد و بافت جامعه عشایری را حفظ کند. البته به گفته «اکبر بهنامجو» استاندار اردبیل، قرار است در یک برنامه سه‌ساله و با تامین منابع اعتباری از سوی وزارت نیرو و منابع استانی مشکل آب شرب مناطق روستایی و عشایری به صورت اساسی و ریشه‌ای برطرف شده تا تامین پایدار آب را در این مناطق شاهد باشیم.
تامین آب با تانکرهای سیار
«ناصر رضایی» یکی از عشایر اردبیل درباره بحران کم‌آبی، به همشهری می‌گوید: ما به عنوان ایل کوچرو همیشه با دغدغه تامین آب مواجه بوده‌ایم. در حال حاضر در منطقه مغان ساکن هستیم و هر 2، 3 روز یکبار به وسیله تانکرهای سیار آبرسانی امور عشایر مصرف خود را تامین می‌کنیم. «مرحمت ملکی» دیگر ساکن قشلاق عشایر چنار خروسلوی بیله‌سوار هم عنوان می‌کند: چند سال است که جهاد کشاورزی قول آبرسانی داده، اما تاکنون وعده‌هایشان عملی نشده و ما هنوز هم درگیر کم‌آبی و مشکلات تامین آن هستیم. در حال حاضر امور عشایر آب مورد نیاز ما را تامین می‌کند و با ارائه تانکر رایگان بخش زیادی از مشکلات ما حل شده است، اما نیاز داریم که توجه بیشتری به عشایر این منطقه شود.
تمهیدات برای رفع بی‌آبی
مدیرکل امور عشایر استان اردبیل در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به ارائه خدمات هر چه بیشتر به قشر تلاشگر و تولیدکننده عشایر، اظهار می‌کند: یکی از اولویت‌های مسئولان در استان رفع مشکلات عشایر است و تلاش می‌کنیم با جلب مشارکت سایر نهادها و سازمان‌ها در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهیم.
«معرفت آذری» با اشاره به مشکلات عشایر استان اردبیل بیان می‌کند: در حال حاضر عشایر با مشکل تامین آب آشامیدنی روبه‌رو هستند و باید طرح‌ها و پروژه‌های مختلف تامین آب آشامیدنی برای عشایر را اجرایی کنیم تا بتوانیم با بهره‌مندی این قشر از آب آشامیدنی و سالم جلب رضایت آنها را فراهم آوریم. در حال حاضر 57 درصد خانوارهای عشایر اردبیل از آب شرب بهداشتی برخوردارند. 148 قشلاق عشایرنشین استان هم فاقد تاسیسات آبرسانی ثابت بوده و با مشکل کمبود آب شرب مواجهند. آذری بیان می‌کند: تامین آب شرب سالم و بهداشتی این مناطق از طریق استفاده از تانکرهای آبرسانی سیار صورت می‌گیرد. 8 دستگاه تانکر آبرسانی جدید هم خریداری شده و امکانات خودرویی آبرسانی به مناطق عشایرنشین افزایش خواهد یافت.
امسال علاوه بر آبرسانی سیار در قشلاقات منطقه، بطری‌های آب معدنی رایگان هم در اختیار عشایر قرار گرفته است و ادامه خواهد داشت. مدیر کل امور عشایر تاکید می‌کند: در سال جاری 10 دستگاه خودرو تانکر آبرسانی سیار از محل اعتبارات برای کاهش تنش آبی کشور به استان اردبیل اختصاص یافته است. همچنین با هدف رفع مشکل کمبود آب شرب برای نخستین بار بیش از هزار و 200 بطری آب معدنی خریداری و در بین 80 خانوار ساکن قشلاق طویستان خورش رستم خلخال توزیع شده است. 30 مخزن آب 2 هزار لیتری رایگان هم برای تعدادی از عشایر در شهرستان پارس‌آباد و 20 تانکر پلی‌اتیلن 20 هزار لیتری در قشلاقات فاقد شهرستان گرمی نصب و اهدا شده است. طی روزهای آینده هم در شهرستان‌های مشگین‌شهر و بیله‌سوار ۹۰ مخزن ۲ هزار لیتری توزیع خواهد شد.
این مسئول با بیان این‌که عشایر هنگام ورود به قشلاق به علت نبود چاه در منطقه با کمبود آب مواجه می‌شوند، عنوان می‌کند: برای رفع این مشکل اداره کل امور عشایر استان اقدام به آبرسانی به وسیله تانکر می‌کند. البته به علت سیار بودن عشایر، امکان ایجاد تاسیسات و تجهیزات ثابت در منطقه وجود ندارد چراکه ممکن است تا برگشت دوباره آنان مورد سرقت قرار گرفته یا آسیب ببینند.
عشایر خلخال نیازمند تانکر آبرسانی سیار
رئیس اداره امور عشایری خلخال هم می‌گوید: با توجه به ادامه خشکسالی و کمبود آب در بیشتر مناطق عش 148 قشلاق عشایرنشین استان اردبیلایر‌نشین منطقه، تخصیص یک دستگاه خودرو تانکر آبرسانی سیار برای تامین آب عشایر این شهرستان ضروری است.
«سعید ذهتاب» ادامه می‌دهد: در سال جاری 10 دستگاه خودرو تانکر آبرسانی سیار از محل اعتبارات تنش آبی کشور به استان اردبیل اختصاص یافته است که انتظار می‌رود یک دستگاه از این تانکرهای 10 هزار لیتری برای آبرسانی به عشایر منطقه در اختیار اداره امور عشایر خلخال قرار بگیرد. همچنین تلاش می‌کنیم برای هزار و 200 خانوار عشایری ساکن در این مناطق 20 دستگاه تانکر 2 هزار لیتری ثابت تهیه‌شده را توزیع کنیم.
خشکسالی در روستاهای عشایرنشین اردبیل
عشایر استان اردبیل با 15 هزار و 192 خانوار و 80 هزار نفر جمعیت در 10 شهرستان استان پراکنده‌اند و رتبه سوم از لحاظ جمعیت عشایری کشور را به خود اختصاص داده‌اند. عشایر استان از ۴۵ طایفه مستقل تشکیل شده که هر سال در هزار و ۵۲۷ اوبا، ۵۲۷ قشلاق، ۲۳۷ ییلاق، 7 زیست‌بوم و ۵۱ سامانه زندگی می‌کنند. در مقایسه با جمعیت عشایری کشور، عشایر شاهسون اردبیل 5/6 درصد از جمعیت عشایر کشور و در قیاس با جمعیت استان اردبیل 6 درصد از جمعیت استان را به خود اختصاص داده‌اند. طی مدت‌های اخیر خشکسالی تاثیر منفی بر روند منابع تامین‌کننده آب شرب از جمله چشمه‌ها و رودخانه‌ها داشته که مناطق عشایرنشین را هم تحت تاثیر قرار داده است. تامین آب شرب پایدار مناطق کم‌آب در روستاهای عشایرنشین اردبیل نیازمند اجرای طرح‌های مجتمع‌های آبرسانی روستایی با استفاده از منابع آبی مطمئن و پایدار است.