جنگ آذوقه در ونزوئلا

محمدامین خرمی ـ خبرنگار

بحران در ونزوئلا از پایتخت در شمال به گذرگاه‌های مرزی در شرق و غرب این کشور کشیده‌ است؛ جایی که مردم چند شبانه‌روز است که برای ورود غذا و دیگر کمک‌های بشردوستانه صف کشیده‌اند.
مردمی که برای دریافت مواد غذایی به مرزها هجوم برده‌اند دیروز در مرزهای کلمبیا در غرب ونزوئلا با نیروهای امنیتی درگیر شدند. نیروهای ارتش که طی هفته‌های اخیر در نقاط مختلف مرز مستقر شده‌اند، به دستور دولت مانع تردد مردم به خاک کلمبیا شده‌اند؛ اقدامی که با اعتراض‌های مخالفان سیاسی دولت ازجمله خوان گوایدو که ‌ماه گذشته خود را رئیس‌جمهور ونزوئلا معرفی کرد، روبه‌رو شده است. نیروهای امنیتی دیروز برای متفرق کردن مردم از گاز اشک‌‌آور استفاده کردند.
تصمیم دولت برای بستن مرز کلمبیا پس از آن اعلام شد که خوان گوایدو در اعتراض به رفتار دولت از پلی مرزی که شهر تیندیتاس در ونزوئلا را به کوکوتا در کلمبیا متصل می‌کند عبور کرده و در سوی دیگر مرز با روسای جمهور کلمبیا، شیلی و پاراگوئه که انتظارش را می‌کشیدند دیدار کرد. بسته شدن مرز مانع بازگشت گوایدو به ونزوئلا شده است اما او اعلام کرده با حمایت هوادارانش مواد غذایی را که در کامیون‌های کلمبیایی بارگیری شده‌اند به داخل ونزوئلا منتقل خواهد کرد.
3پل مرزی ونزوئلا را به کلمبیا متصل می‌کند که به دستور دولت بسته شده‌اند. ارتش ونزوئلا با قرار دادن 2 کانتینر و یک تانکر مسیر تردد روی پل را به‌طور کامل مسدود کرده است. شرایط مشابهی همچنین از روز پنجشنبه در مرز ونزوئلا با برزیل در شرق و جنوب برقرار شده است. در مرز برزیل، درگیری مردم محلی با نیروهای ارتش 2کشته و 15زخمی به جا گذاشته است.
به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، بیش از 200تن مواد غذایی در کلمبیا برای ارسال به ونزوئلا آماده شده که بیشتر آنها از سوی دولت آمریکا طی هفته گذشته ارسال شده است؛ موضوعی که مخالفت صریح نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا را به‌دنبال داشته است. مادورو این اقدام آمریکا را تلاش دیگری از سوی دونالد ترامپ و دولت او برای بی‌ثبات کردن ونزوئلا دانسته و اعلام کرده به هیچ‌وجه اجازه ورود این مواد غذایی را نمی‌دهد.

هشدار روسیه به آمریکا
بحران در ونزوئلا متاثر از مشکلات اقتصادی و نارضایتی‌های سیاسی است. تورم در این کشور به شکل افسارگسیخته افزایش پیدا کرده و از مرز یک میلیون درصد گذشته است. بسیاری از کسب‌وکارها در سایه شرایط وخیم اقتصادی به تعطیلی کشیده شده و مردم برای تامین مایحتاج اولیه خود ازجمله غذا و دارو با مشکلات شدید روبه‌رو هستند. نیکلاس مادورو مخالفان سیاسی خود در داخل و دولت آمریکا را که از آنها حمایت می‌کند عامل وضع موجود می‌داند. در این میان، تحریم‌های آمریکا نیز بر وخامت اوضاع افزوده و دولت ونزوئلا را عملا فلج کرده است.
از ‌ماه گذشته که خوان گوایدو، رهبر احزاب اپوزیسیون در مجلس، اعلام ریاست‌جمهوری کرده، بحران سیاسی 5ساله این ابعاد تازه را به‌خود گرفته است. آمریکا، کشورهای آمریکای لاتین و بسیاری از کشورهای اروپایی از گوایدو حمایت کرده و خواستار برکناری مادورو شده‌اند. در مقابل، ایران، ترکیه و روسیه از دولت مادورو حمایت کرده و خواستار توقف دخالت‌های خارجی در ونزوئلا شده‌اند.
مسکو دیروز به آمریکا هشدار داد که ارسال مواد غذایی به مرزهای ونزوئلا به وخامت اوضاع در این کشور منجر خواهد شد. ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت که این اقدام آمریکا باعث تحریک مردم به شورش می‌شود. به گفته او، آمریکا و متحدانش در منطقه آمریکای لاتین تلاش دارند هواداران گوایدو را مسلح کنند و آغازگر جنگ داخلی در ونزوئلا باشند. زاخاروا گفت: «اطلاعاتی در دست داریم که نشان می‌دهد آمریکا و ناتو به‌دنبال خرید سلاح از یکی از کشورهای اروپای شرقی برای ارسال به ونزوئلا هستند.»
هشدار مسکو به واشنگتن در مورد دخالت در ونزوئلا در حالی مطرح می‌شود که دونالد ترامپ اخیرا در گفت‌وگو با شبکه سی‌بی‌اس آمریکا همه گزینه‌ها ازجمله دخالت نظامی در ونزوئلا را جزو گزینه‌های مورد توجه دولت خود دانسته‌ است.

نظامیان ونزوئلا؛ تعیین‌کننده در بحران
روز جمعه گوایدو با این تصور که از سوی نیروهای ارتش مورد حمایت قرار خواهد گرفت به سمت مرز حرکت کرد و قول داد مسیر عبور کامیون‌های مواد غذایی را باز کند. در مرز اما سربازان ارتش با او همراهی نکردند و به دستور فرماندهان خود مانع تغییر وضعیت شدند. انتقال مواد غذایی از سوی آمریکا به مرزهای ونزوئلا از سوی برخی تحلیلگران به آزمونی برای ارتش ونزوئلا تعبیر شده است. به گفته آنها، آمریکا تلاش دارد با این کار ارتش را مقابل مردم ونزوئلا قرار دهد تا مجبور شوند بین مادورو و آنها یکی را انتخاب کنند.
نیروهای نظامی در ونزوئلا همیشه در ساختار سیاسی این کشور نقش تعیین‌کننده داشته‌اند. این نقش به‌خصوص از سال 1999که چاوز به قدرت رسید بسیار پررنگ‌تر شده است. ارتش در این مدت به محور تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در ونزوئلا تبدیل شد. گروه‌های اپوزیسیون فرماندهان ارتش را به فساد مالی گسترده متهم می‌کنند. از صنایع نفت ونزوئلا که تنها صنعت پولساز این کشور است به‌عنوان اصلی‌ترین حوزه فعالیت نظامیان و سوءاستفاده‌های آنها نام‌ برده می‌شود. در این شرایط، تصمیم ارتش برای ادامه حمایت از مادورو یا اقدام علیه او، به موضوعی کلیدی در سرنوشت ونزوئلا تبدیل شده است.


جنگ کنسرت‌ها

روز جمعه منطقه نزدیک به گذرگاه مرزی ونزوئلا و کلمبیا، شاهد برگزاری 2 کنسرت بود؛ در سمت مرز کلمبیا هواداران گوایدو و در سمت مرز ونزوئلا هواداران مادورو به فاصله 300متر همزمان 2 کنسرت برگزار کردند. کنسرت هواداران گوایدو را یک تاجر انگلیسی برگزار کرد. در همین برنامه بود که گوایدو با روسای جمهور کلمبیا، شیلی و پاراگوئه دیدار کرد. برگزاری این 2کنسرت به نمادی برای شکاف میان مردم در ونزوئلا تبدیل شده است؛ چراکه مادورو به همان اندازه که مخالف دارد، هوادار نیز دارد.