پیشنهاد همه‌پرسی برای FATF

فرزانه آیینی ـ خبر‌نگار

پیوستن یا نپیوستن ایران به FATF به یک منازعه تمام‌عیار میان جریانات سیاسی بدل شده است که ریشه جانبداری یا اعلام مخالفت با آن به داستان برجام و ریشه بروز و ظهور ابراز مخالفت‌ها و موافقت‌های پس از آن برمی‌گردد.
منازعه جریان‌های سیاسی بر سر عضویت ایران در این کنوانسیون بین‌المللی چنان دوآتشه شده است که به‌رغم رأی مکرر اکثریت مجلس بر الحاق ایران به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT و تأکید‌های مکرر دولت بر اینکه FATF پلی برای ممانعت از تحریم‌های بانکی بیشتر علیه کشور است، مخالفان فریاد استقلال سرمی‌دهند و عهدشکنی آمریکا در برجام و انفعال اروپا در استمرار آن را دلیلی برای ناکام گذاشتن موافقت می‌دانند.
همین منازعه سبب شد مهلت 4ماهه FATF به ایران - از مهرماه تا 28بهمن‌ماه گذشته - برای تعیین‌تکلیف عضویت در این کنوانسیون بین‌المللی کافی نباشد و این کنوانسیون مجددا در روزهای گذشته به ایران با اما و اگر‌های بسیار مهلت 4ماهه دیگری برای پیوستن به FATF دهد.
به‌رغم مهلت مجدد به ایران اما آنچه از سطح منازعات سیاسی  بیرون و درون مجمع تشخیص مصلحت نظام به‌عنوان آخرین مرجع تصمیم‌گیری در این‌باره هویداست، رسیدن به تصمیم جمعی در این‌باره در آینده‌ای نزدیک مهیا نیست؛ به همین دلیل برخی از نمایندگان به‌عنوان نخستین مدافعان این کنوانسیون پیشگام شده‌ و خواستار توجه مجمع به اهمیت دستور کارهایش شده‌اند؛ چنانچه دیروز ابوالفضل سروش، نماینده تهران در حساب شخصی‌اش در توییتر نوشت: «مهلت 4ماهه FATF به ایران فرصتی برای راستی‌آزمایی و توجه مسئولان به منافع و مصلحت ملت است. برای خنثی‌کردن تکاپوی آمریکا و متحدان مرتجع‌شان در منطقه که با القای ناامیدی در کشور دنبال نیات شومشان هستند، با ابزار شفافیت جانب ملت را بگیریم و از افزایش مشکلاتشان بکاهیم.»  در کنار سروش اما محمود صادقی، نماینده تهران گام را فراتر از توصیه به مجمع گذاشته و در صفحه توییترش پیشنهاد داده است برای رهایی از بن‌بست ایجاد شده همه‌پرسی برگزار شود تا مردم تکلیف را روشن کنند؛ پیشنهادی که خیلی زود از طرف کاربران شبکه‌های مجازی و فعالان سیاسی مورد توجه قرار گرفت.

مازنی: اگر مجمع به نتیجه نرسید، همه‌پرسی گام خوبی است
 در همین راستا احمد مازنی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس نیز با طرح این مقدمه که مجمع تشخیص مصلحت نظام برای رفع بن‌بست‌ها ایجاد شده است، به همشهری گفت: یادم می‌آید زمانی مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی خدمت امام(ره) رسیدند و گفتند مسائلی در کشور پیش می‌آید که جز نظر شخص شما کسی نمی‌تواند معضل ایجاد شده را حل کند و همان ایام بحث تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام کلید خورد و ریاستش هم به مرحوم هاشمی که آن ایام رئیس‌جمهور بودند، سپرده شد. جالب است آن ایام در شورای نگهبان که اعضایش به حکم امام مشغول خدمت بودند با اکثریت آرا با برخی مصوبات مجلس شورای اسلامی مخالفت می‌شد اما همان مصوبات در مجمع تأیید می‌شد و مجمع به‌خاطر مصالح نظام و مردم رأیی برخلاف نظر شورای نگهبان که اسلام و شرع را درنظر می‌گرفت می‌داد، بعد هم اصل مجمع تشخیص مصلحت نظام به قانون اساسی اضافه شد و این هم بدان معنا بود که عیان شود در اسلام هیچ بن‌بستی وجود ندارد. غرضم از طرح این مقدمه این است که بگویم حقیقت امر این است که واقعا موضوعاتی پیش می‌آید که جز با در نظر گرفتن مصلحت مردم نمی‌توان از بن‌بستی که برای آن ایجاد شده است، بیرون آمد.
مازنی ادامه داد: اتفاقی که با شکل‌گیری مجمع تشخیص مصلحت نظام ایجاد شد این است که دعواهای حیدری و نعمتی که در جامعه بین جناح‌های مختلف مطرح بود و به مجلس و دولت فشار وارد می‌کرد که به چه رأی دهند و به چه رأی ندهند تعیین‌تکلیفش به جایگاهی سپرده شد که ساحتش منزه از این دعواها بود و چاره عملی گروه‌های فشار بود که به توهین، تهدید و جو‌سازی‌ به‌دنبال نشاندن حرف‌هایشان به کرسی بودند.
او افزود: الان هم مجمع تشخیص مصلحت نظام با درنظر گرفتن فلسفه وجودی‌شان و فارغ از همه تهدیدها و فشار‌ها باید فقط و فقط مصلحت کشور را درنظر بگیرند؛ چراکه ساحت مجمع ورای تهدیدها و پیامک‌ها و فشارها و جوسازی‌هایی است که علیه دستور کارهایش از سوی جمعی مشخص در جامعه در جریان است.
مازنی تأکید کرد که من با پیشنهاد برگزاری همه‌پرسی برای تعیین‌تکلیف FATF موافقم و معتقدم که اگر مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه بررسی‌هایش به نظر مثبتی در مورد پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی نرسید -  پالرمو و CFT- می‌توان این موضوع را به رأی مردم گذاشت؛ چرا که براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته رد FATF برای کشور مشکلات بسیاری را به ارمغان خواهد آورد؛ لذا ما برای پیشگیری از بروز این مشکلات می‌توانیم به‌نظر مردم رجوع کنیم.

فلاحت‌پیشه: موضع‌گیری‌های دوپهلو، علت کندی روند است
 در کنار استقبال جمعی از نمایندگان از مهلت 4ماهه گروه ویژه اقدام مالی به ایران برای عضویت در این کنوانسیون و تأکید آنها بر برگزاری همه‌پرسی به‌عنوان ابزاری برای خروج از بن‌بست ایجاد شده، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی درباره چرایی تعلل مجمع در تعیین‌تکلیف تأیید یا رد 2 لایحه بازمانده از لوایح چهارگانه که متضمن عضویت ایران در FATF است، به همشهری گفت: بحث اولی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام درخصوص لایحه پالرمو و CFT در جریان است، سیاسی است و دوستان ما در مجمع می‌گویند مگر ما در برجام چه عایدمان شد که بخواهیم مجدد به کارگروه دیگری بپیوندیم، درمقابل اما پاسخی که موافقان دارند این است که ما در FATF برخلاف برجام که طرف داشتیم و بده‌بستانی صورت می‌گرفت، طرفی نداریم چراکه FATF کنوانسیون است.  او تأکید کرد: نگاه بخشی به مسائل یکی از علل اصلی کند شدن روند بررسی لوایح مذکور در مجمع تشخیص مصلحت نظام است و افراد سعی می‌کنند مسئولیت بخش‌هایی که به‌نظرشان مثبت نمی‌آید را نپذیرند و از زیر بار مسئولیت آنها شانه خالی کنند و در مقابل تلاش می‌کنند جنبه‌های مثبت امر را متوجه گروه منتسب به‌خودشان کنند.
فلاحت‌پیشه ادامه داد: اگر این کند‌بودن با موضع‌گیری‌های دوپهلو و تصمیم‌گیری‌های غیرشفاف و فرافکنانه همراه باشد، سبب می‌شود موضوع بلاتکلیف بماند. این موضوعی است که متأسفانه درمورد لوایح چهارگانه و FATF به آن دچار شده‌ایم و روند تعیین تکلیف آن اینچنین فرسایشی شده است.
 وی افزود: عامل ضعف تصمیم‌گیری در ایران همین عامل بخشی‌نگری است که بیشتر هم از زمان برجام شکل گرفت؛ به این معنا که برخی گروه‌ها و نهادها از هر بخش برجام که نتیجه مثبتی عایدشان شد آن را به نام خود زدند و هر موضوعی که مغفول ماند را به گردن طیف مقابل انداختند و تقبیح کردند.
فلاحت‌پیشه ادامه داد: موضوع مهم‌تر اما بحث خود FATF بود که ما احساس کردیم خیلی از دوستان نسبت به آن حساس شده‌اند و فکر می‌کنند FATF الزامی از طرف کشورهای اروپایی حاضر در برجام برای ادامه همکاری‌شان با ایران بوده است و این موضوع سبب شده مخالفت‌شان برای مخالفت با پالرمو و CFT غلیظ شود. اما ما به آنها اعلام کردیم که از کشورهای مورد نظر آنها هیچ الزامی برای عضویت در این کنوانسیون نداشته‌ایم بلکه برخلاف آنها برخی کشورهای دوست و همراه اعلام کرده‌اند اگر به گروه اقدام مالی نپیوندیم از ادامه همکارهای اقتصادی و تجاری با ما باز می‌مانند.
او ادامه داد: سر جمع قضیه این است که انصافا بحث‌ها در مجمع بحث‌های بسیار جدی است و جنبه فنی ماجرا بر جنبه سیاسی آن غلبه دارد. من این موضوع را که در مجمع تشخیص مصلحت نظام با FATF سیاسی برخورد می‌کنند را به جد رد می‌کنم و علت استمرار بررسی‌ها را دقت نظر اعضا در توجه به نکته فنی آن می‌دانم؛ چراکه بسیار دلسوزانه موضوعات مطرح و بررسی می‌شود.
رئیس کمیسیون امنیت ملی تأکید کرد: در آخرین جلسه بررسی پالرمو که هفته قبل برگزار شد هنوز 9نفر از اعضای مجمع در انتظار نوبت اعلام نظر هستند و نماینده دولت و مجلس هنوز فرصت بیان نظرات در قبال ایرادات و نظرات جدید را نداشته‌اند و بهتر است همه نظرات بیان شود تا نماینده دولت و مجلس بتوانند به‌نظرات پاسخ دهند و بعد رأی‌گیری صورت گیرد.


واکنش محسن رضایی به تمدید مهلت پیوستن ایران به FATF

محسن رضایی در واکنش به تمدید مهلت FATF به ایران نوشت: مجمع عمومی FATF چهار‌ماه دیگر به ایران برای تکمیل توصیه‌های چهل‌گانه‌اش فرصت داد.   2سال است این سیاست‌ها را در پیش گرفته‌اند. به گزارش ایسنا، به نوشته دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، در 2‌ماه گذشته به جای بحث فنی و استدلال فشارهای سیاسی و رسانه‌ای زیادی به مجمع تشخیص ‌مصلحت وارد کردند تا تصمیم عجولانه‌ای گرفته شود. مرتب گفته می شد آخر بهمن ما را در لیست سیاه قرار می‌دهند. رضایی نوشت: درحالی‌که سؤالات و ابهامات زیادی درباره توصیه‌های ‌FATF وجود دارد، از دولت انتظار می‌رود با دیپلماسی قوی، کشور را از فروغلتیدن در باتلاقی جدید باز دارد. وقتی می‌توان با کوشش برای رفع ابهام و ایجاد شفافیت پیش رفت، این حجم از فشار تهدید و اولتیماتوم چه هدفی را دنبال می‌کند؟