تاکسی‌های بدون مسافر مشهد

بهناز رحیمیان|  خراسان رضوی-خبرنگار:



صف طویل تاکسی‌های خطی در اکثر ایستگاه‌های مشهد در ابتدای خیابان‌ها و معابر اصلی شهر حکایت از کسادی بازار رانندگان تاکسی دارد. گاهی 10 تا 15 راننده تاکسی در هوای گرم تابستان و سوز سرمای زمستان ساعت‌ها در نوبت به انتظار مسافر این پا و آن پا می‌کنند. هنگام اذان نیز سجاده‌های خود را در پیاده‌رو پهن کرده و نماز را اقامه می‌کنند. 

تاکسی‌های گردشی هم حال و روز خوشی ندارند و اغلب خالی یا با یک مسافر در خیابان‌ها می‌گردند. رانندگان تاکسی چاره‌ای جز تحمل این وضعیت ندارند، زیرا پر کردن تاکسی با 4 مسافر این روزها کار ساده‌ای نیست و صبر و بردباری زیادی می‌طلبد.  ورود رقبای زیادی چون مسافربرهای شخصی و تاکسی‌های اینترنتی در جابه‌جایی مسافر عامل اصلی کمبود مسافر در مشهد است که نان رانندگان تاکسی‌های زرد را آجر و آنان را با مشکلات معیشتی فراوانی مواجه کرده است. 
 

درآمد 50 هزار تومانی و هزینه‌های بالا

«محمود مهران‌فر» یکی از رانندگان تاکسی مشهد به همشهری می‌گوید: این روزها اکثر مردم با خودروهای شخصی مسافر جابه‌جا می‌کنند سن و سال هم مطرح نیست به همین دلیل تاکسی‌ها مجبورند با یک مسافر و کرایه‌ای اندک مسافت زیادی را طی کنند. 
این راننده تاکسی دریافت کرایه را براساس تاکسی‌متر عادلانه‌تر می‌داند و ادامه می‌دهد: در مشهد 80 درصد از مبلغ کرایه‌ها توافقی است اما زائران و مسافران تهرانی معمولا ترجیح می‌دهند کرایه براساس تاکسی‌متر محاسبه شود، البته رانندگان هم حق دارند چون شرایط اقتصادی این گونه ایجاب می‌کند. 

«ذبیح‌الله فدایی» 67 سال دارد، سابقه رانندگی او به 30 سال می‌رسد اما از سال 80 دفترچه تاکسیرانی دریافت کرده است. او بیان می‌کند: من با این سن روزانه بیشتر از 9 ساعت نمی‌توانم کار کنم و با این وضع مسافر درآمد روزانه ما با سال گذشته فرقی نکرده و حداکثر 50 هزار تومان است در حالی که امسال هزینه‌ها 3 تا 4 برابر شده است. 
وی معتقد است در این سال‌ها هیچ زمانی وضعیت رانندگان تاکسی به سختی امسال نبوده است، زیرا حریم شغلی تاکسیرانان حفظ نمی‌شود. این روزها 80 درصد از مسافران را خودروهای شخصی و تاکسی‌های اینترنتی جابه‌جا می‌کنند و در برابر اعتراض‌ها هیچ ارگانی پاسخگو نیست. 

این راننده تاکسی می‌افزاید: هزینه‌های جانبی هم وجود دارد مانند پرداخت ماهانه 33 هزار تومان به شرکت‌هایی که سازمان تاکسیرانی برای مدیریت خطوط تعیین کرده است. در مجموع کار به جایی رسیده است که ما حاضریم پلاک تاکسی خود را تبدیل به شخصی کنیم تا درآمد بیشتری داشته باشیم. 


شرکت‌ها، متولی مدیریت خطوط

مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهرداری مشهد در خصوص هزینه‌هایی که سازمان تاکسیرانی از رانندگان دریافت می‌کند، توضیح می‌دهد: در تاکسیرانی 2 پروانه صادر می‌شود که یکی پروانه تاکسیرانی با هزینه‌ای معادل 40 هزار تومان و دیگری پروانه بهره‌برداری عام با هزینه 80 تا 90 هزار تومان است که هر 2 سال صادر می‌شود و بابت هزینه‌های سازمان تاکسیرانی که سازمان مستقلی است، دریافت می‌شود. 

«سیدمهدی علوی‌مقدم» تصریح می‌کند: هزینه‌هایی که تاکسی‌های خطوط یا شبکه‌های بی‌سیم پرداخت می‌کنند به شرکت‌ها بابت هزینه مدیریت خط و همچنین حقوق افسر، خط‌کشی، هزینه‌های نگهداری و تجهیزات دوربین ایستگاه‌ها تعلق می‌گیرد. این شرکت‌های خصوصی با ساماندهی خطوط مانع ورود مسافربر‌های شخصی به محدوده خطوط می‌شوند. در واقع رانندگان تاکسی با پرداخت ماهانه 30 تا 40 هزار تومان می‌توانند در ایستگاه‌ها راحت و بی‌دغدغه خدمات لازم را ارائه دهند و مشکلی نداشته باشند. وی می‌افزاید: اکثر این شرکت‌های خصوصی اکنون زیان‌ده شده‌اند، البته هریک از تاکسیرانان که مایل باشند می‌توانند از عضویت این شرکت‌ها انصراف دهند و به صورت گردشی کار کنند. 


دوگانگی قوانین

علوی‌مقدم با اذعان به این‌که در نظام شهری، ناوگان جابه‌جایی مسافر باید استانداردها و شاخص‌هایی را رعایت کند، می‌گوید: اکنون جابه‌جایی مسافر در قالب مسافربرهای شخصی، آژانس‌ها و تاکسی‌های اینترنتی در مشهد تابع هیچ نظام و استانداردی نیستند و این از دوگانگی قانون ناشی می‌شود. شهرداری‌ها معتقدند مدیریت حمل‌ونقل با شهرداری و مدیریت شهری است، اما به دلیل ابهامی که در برخی از قوانین وجود دارد برای مثال آژانس‌ها، اتحادیه آژانس‌ها و تاکسی‌های اینترنتی نیز اتحادیه کسب‌وکارهای فضای مجازی را متولی می‌دانند بنابراین هیچ مجوزی از شهرداری دریافت
 نمی‌کنند. 

این مقام مسئول در ادامه درخصوص فعالیت خودروهای شخصی در شهر معتقد است که قانونگذار ابزار جلوگیری از فعالیت این خودروها را به سازمان تاکسیرانی نداده است. البته سازمان با هماهنگی پلیس تا حدودی با این خودروها برخورد می‌کند، اما به دلیل زیاد بودن تعداد مسافربرهای شخصی پلیس نیز امکان کنترل آنها را ندارد. از طرفی به دلیل شرایط اقتصادی جامعه، جابه‌جایی مسافر به عنوان شغل دوم افراد از اولویت برخوردار است که این امر بخشی از بازار مسافر را از تاکسیرانان گرفته است و وضعیت دشواری را برای این رانندگان زحمتکش به وجود آورده است. 

او خاطرنشان می‌کند: این سازمان سعی دارد با ایجاد ایستگاه در نقاطی از شهر که جذب مسافر بیشتری دارد مانند ابتدای خیابان‌ها، اماکن تجاری و مراکز درمانی و خدماتی رانندگان را یاری کند. 
از نظر مدیرعامل سازمان تاکسیرانی مشهد در این فضای رقابتی لازم است رانندگان تاکسی با استفاده بهینه از تجهیزات و تکنولوژی و فعال کردن سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی در داخل خودروها و نیز رعایت اصول مشتری‌مداری خدمات به مسافران را ارتقا دهند تا سبب جلب اعتماد بیشتر مردم در انتخاب شوند. 


اقدامات سازمان تاکسیرانی

علوی‌مقدم ادامه می‌دهد: من از تمام مشکلات جامعه تاکسیرانان از طریق نمایندگان آنان اطلاع دارم اما برخی از مسائل در چارچوب وظایف این سازمان نیست مانند مساله بیمه رانندگان زیرا آنان خویش‌فرما هستند اما با پیگیری‌های سازمان توانستیم پرداخت 50 درصد از سهم بیمه رانندگان را از منابع دولت محقق کنیم. 

وی در خصوص اقدامات سازمان تاکسیرانی برای رفاه حال رانندگان می‌گوید: سازمان تاکسیرانی سالانه مبلغ یک میلیارد و 200 هزار تومان سوبسید از شهرداری برای 75 درصد از بیمه تکمیلی تاکسیرانان و همچنین 2 میلیارد و 500 هزار تومان یارانه بابت نوسازی ناوگان از شهرداری دریافت می‌کند. 

به گفته مدیرعامل سازمان تاکسیرانی مشهد، سالانه 2 تا 3 میلیارد تومان بابت هزینه‌های خدماتی مانند باشگاه‌های ورزشی و امکانات فرهنگی برای تاکسیرانان از شهرداری دریافت می‌شود. اخیرا نیز با دستور شهردار 2 نوبت اعتبار برای خرید لاستیک با قیمت تعاونی با شرایط 3 ماهه دریافت شده است. مجموعه ورزشی با هزینه حدود 6 میلیارد تومان برای استفاده تاکسیرانان در حال ساخت است که از اقدامات سازمان تاکسیرانی مشهد به شمار می‌رود، البته برخی از این اقدامات خارج از وظایف سازمان بوده است. 


دردسرهای تاکسی داری

«جعفری» دیگر راننده تاکسی خطی 40 سال سن دارد و می‌گوید: از ساعت 6 صبح تا الان که حدود 12 ظهر است 2 سرویس کار کردم و 13 هزار تومان درآمد داشتم. روزی 15 ساعت کار می‌کنم و در بهترین شرایط 80 هزار تومان درآمد دارم. ضمن این‌که هر سال بیمه، معاینه فنی، لوازم یدکی و اجرت تعمیرات بیشتر می‌شود. 
وی معتقد است تاکسی‌ها به دلیل توقف طولانی در ایستگاه‌ها استهلاک ندارند و سالانه 2 تا 3 بار باید برگه معاینه فنی دریافت کنند در حالی که خودروهای شخصی که مسافر جابه‌جا می‌کنند و استهلاک بیشتری نیز دارند فقط یک بار در سال برگه معاینه فنی دریافت می‌کنند.