مصطفی صادقی قوچانی/عضو هیأت علمی دانشکده دندانپزشکی گرگان
سوئد از نظر وضعیت سلامت دهان و دندان یکی از کشورهای پیشرو در جهان است، به‌طوری که حدود ۷۰درصد کودکان 6 ساله در سوئد هیچ‌گونه پوسیدگی یا پرکردگی دندان ندارند؛ درحالی‌که در ایران در همین گروه سنی نزدیک به ۹۰درصد کودکان دارای پوسیدگی یا پرکردگی دندان هستند. این موقعیت عالی بهداشتی در سوئد مدیون مطالعات علمی دقیقی است که در دهه۱۹۴۰ میلادی انجام شد. در آن زمان هیچ‌کس اطلاع دقیقی از دلیل ایجاد پوسیدگی نداشت و برای نخستین بار در این مطالعات ثابت شد که مصرف شیرینی و شکلات منجر به ایجاد پوسیدگی می‌شود. به‌دنبال این مطالعات علمی، کمپین‌های اطلاع‌رسانی تشکیل شد که نتیجه فعالیت آنها امروزه به‌عنوان قسمتی از فرهنگ سوئد شناخته می‌شود؛ رسمی جالب توجه و آموزنده به نام «lördagsgodis» یا «شیرینی آخر هفته».
براساس این فرهنگ کودکان حق مصرف هیچ‌گونه مواد قندی، شیرینی، شکلات، کیک، بستنی، نوشابه‌های قندی و آبمیوه در طول هفته را ندارند و فقط در آخرین روز هفته اجازه دارند این مواد را مصرف کنند. این فرهنگ چنان در زندگی مردم سوئد ریشه کرده است که تمامی معلمان مدارس، مربی مهدکودک‌ها و اعضای خانواده خود را ملزم به رعایت آن می‌دانند و کودکان نیز به خوبی این فرهنگ را به‌عنوان قانونی لازم‌‌الاجرا در زندگی قبول کرده‌اند.
نکته جالب توجه این است که در کمپین‌های اطلاع‌رسانی سوئد هیچ محدودیتی برای مصرف محصولات قندی ارائه نشده و شعار آنها چنین بوده است: «هرقدر می‌خواهید شیرینی بخورید، ولی فقط یک‌بار در هفته!» هم‌اکنون با وجود شاخص‌های سلامتی بالا در سوئد، سرانه مصرف شکر در این کشور بسیار بالاست. هر فرد سوئدی در روز به‌طور میانگین ۹۰گرم شکر مصرف می‌کند درحالی‌که این عدد در ایران ۶۶گرم در روز و توصیه سازمان بهداشت جهانی مصرف حداکثر ۲۵ گرم شکر در روز است.
تجربه موفق سوئد در کنترل پوسیدگی دندان در ایران نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. راه‌اندازی کمپین‌های مردمی و حمایت رسانه‌ها برای جلب توجه خانواده‌ها به کنترل مصرف مواد قندی می‌تواند نقش مؤثری در بهبود وضعیت بهداشت دهان و دندان کودکان داشته باشد. اغلب کودکان در ایران مواد قندی را به‌صورت روزمره و به‌عنوان میان‌وعده مصرف می‌کنند درحالی‌که این الگوی مصرف بیشترین خطر را برای دندان‌ها دارد. کم‌خطرترین روش مصرف مواد قندی این است که خانواده‌ها به کودکان خود بیاموزند برای خوردن مواد قندی باید تا آخر هفته صبر کنند و در آن روز می‌توانند مقدار شیرینی مورد نظرشان را میل کنند و پس از آن حتما مسواک بزنند تا هیچ ماده شیرینی روی دندان‌ها باقی نماند.
«شیرینی آخر هفته» سوئدی‌ها
در همینه زمینه :
اقتصاد جهان
چهره بین‌الملل