یادداشت
نبود چشمانداز، بزرگ‌ترین معضل جشنواره فجر
مسعود دلخواه/ کارگردان، بازیگر:
نداشتن یک چشمانداز مشخص، بزرگ‌ترین معضل جشنواره تئاتر فجر به‌عنوان مهم‌ترین جشنواره تئاتر ملی و بینالمللی ماست؛ زیرا مهم‌ترین موضوع در برگزاری هر جشنواره این است که چشمانداز و هدف غایی آن مشخص باشد؛ یعنی اینکه این جشنواره قرار است چه تأثیری بر فرهنگ ملی و وجهه بینالمللی ما بگذارد. با این نگاه، بدون دانستن مقصد اصلی، ممکن است به بیراهه برویم.
با تعریف هدف غایی هر جشنواره است که می‌توان برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدتی را برای ارتقای آن طراحی و سیاستگذاری‌های لازم را تدوین کرد. بدون اینها برنامه‌ریزی و سیاستگذاری هر جشنواره به سلیقه دبیر هر دوره وابسته خواهد بود.
نمی‌توانیم از جشنواره تئاتر فجر توقع زیادی داشته باشیم؛ چراکه دبیران و مدیران آن مدام تغییر می‌کنند. این وضعیت همانند وضعیت بذری است که در جایی کاشته می‌شود اما به محض اینکه به مرحله بازدهی می‌رسد، آن را به زمین دیگری منتقل می‌کنیم و از نو می‌کاریم.
تجربه نشان داده است که وقتی دبیری به‌مدت 2سال پیاپی دبیری جشنواره‌ای را برعهده داشته، دوره دوم را خیلی بهتر از دوره اول برگزار کرده است؛ چون تجربه بیشتری به‌دست آورده و تا حدودی آزمون و خطاهای خود را پشت سر گذاشته است و این روند روبه‌رشد همیشه می‌تواند ادامه داشته باشد. باید به یک دبیر فرصتی چندساله داد؛ حتی اگر در این مدت مدیران بالادستی او عوض شوند؛ همچنان‌که جشنواره‌های بزرگ و معتبر جهان دبیران ثابتی دارند.
اتفاق خوب این دوره از جشنواره تئاتر فجر آن است که فرهاد مهندس‌پور-(دبیر دوره فعلی)- سعید اسدی، دبیر 2 دوره پیشین جشنواره را به‌عنوان مشاور عالی خود انتخاب کرده است و از تجربیات او بهره می‌برد.
و اما درباره فهرست 70نفره‌ای که آثار شرکت‌کننده در این دوره از جشنواره را انتخاب کردند، باید بپذیریم در این جهان هیچ قضاوتی جز داوری خداوند، صددرصد عادلانه و بی‌‌ایراد نیست؛ اما دبیر این دوره از جشنواره تلاش کرده است با دخیل‌کردن افراد بیشتری در فرایند داوری، فضای گسترده‌تری برای بروز سلیقه‌های مختلف فراهم کند.
البته نتیجه این تصمیم‌گیری به ترکیب انتخابی ایشان بسیار وابسته است. ممکن است در ترکیب 70نفره امسال برخی افراد تنها کیفیت آثار را ملاک قرار دهند و برخی دیگر ملاحظاتی دیگر هم داشته باشند، مانند ملاحظات دوستانه یا استاد شاگردی و صرف ارزش‌های هنری آثار، ملاک انتخاب‌شان نباشد و با این شیوه شاید برخی آثار انتخابی شایسته حضور در جشنواره نباشند؛ ولی خوشبختانه هیچ کار شایسته‌ای نبوده که در این دوره از جشنواره انجام نشده باشد؛ هرچند ایرادهایی وجود دارد اما برایند کلی این شیوه انتخاب، مثبت است.
حال ممکن است برخی گروه‌ها بخشی را که به اجرای نمایش‌شان اختصاص داده شده دوست نداشته باشند؛ ولی تعیین بخش‌ها بر عهده این ترکیب 70نفره نبوده است. ضمن اینکه همیشه دلگیری‌هایی وجود دارد؛ اما وقتی وارد یک بازی می‌شویم باید قواعد آن را بپذیریم و به آنها احترام بگذاریم و اگر لازم شد خطاها را نقد کنیم.
