سنگدان مرغ؛ جایگزین تازه گوشت قرمز

سید‌مرتضی احمدپور|‌  تبریز – خبرنگار:


گرانی، افزایش قیمت، توزیع گوشت‌های یارانه‌ای، صف‌های طولانی و کاهش قدرت خرید مردم مهم‌ترین مباحثی هستند که در اخبار مربوط به بازار گوشت شنیده و خوانده می‌شوند. اما این روزها خرید گوشت قرمز علاوه بر داشتن پول زیاد‌، مهارت و تجربه کافی هم می‌خواهد. اگر حواست جمع نباشد، ممکن است مقداری چرخ‌کرده سنگدان مرغ به‌جای چرخ‌کرده گوشت قرمز از فروشنده تحویل بگیری یا در برخی موارد معدود گوشت چهارپایان دیگری که تصور خوردنش هم حالت را به هم می‌زند سر سفره‌ات پیدا شود. 

به نظر می‌رسد با بالا ‌رفتن قیمت گوشت، دندان طمع‌کاران هم تیز‌تر شده و آنان روش‌های مختلفی را برای سرکیسه کردن شهروندان پیدا کرده‌اند. این در حالی است که آذربایجان شرقی به سبب داشتن مراتع غنی، یکی از مهم‌ترین مراکز دامداری کشور به شمار می‌رود و مردم استان از گذشته در انتخاب نوع گوشت قرمز حتی نر و ماده بودن حیوان ذبح‌شده هم حساسیت زیادی داشته‌اند. اما مدتی است که این شرایط تغییر کرده و تنها پیدا کردن گوشت سالم هدف شهروندان است.


افزایش معنی‌دار قیمت سنگدان مرغ 

یکی از فروشندگان گوشت مرغ درباره آخرین قیمت سنگدان مرغ می‌گوید: سنگدان مرغ در هفته‌های اخیر تا کیلویی 18 هزار تومان هم افزایش پیدا کرده است و این در حالی است که تا همین چند وقت قبل قیمت این فراورده تنها 7 هزار تومان بود. جالب‌تر این‌که سنگدان مرغ تا 6 هزار تومان هم گران‌تر از گوشت مرغ به فروش می‌رسید. 

«جعفر صامتی» ادامه می‌دهد: تقاضا برای سنگدان مرغ بسیار زیادتر شده و حداکثر یک ساعت پس از رسیدن سنگدان از کشتارگاه این فراورده به فروش می‌رسد. معمولا تا ساعت 11 صبح همه سنگدان‌ها به فروش می‌روند. طی ماه‌های اخیر متوجه شده‌ام که مشتری اصلی سنگدان مرغ غذاخوری‌های ارزان‌قیمت هستند که به صورت فله‌ای این محصول را خریداری می‌کنند و پس از چرخ کردن و افزودن کمی دنبه گاوی یا گوسفندی به عنوان کباب کوبیده به مشتری عرضه می‌کنند. البته شهروندان عادی از طبقه پایین و متوسط هم همین کار را می‌کنند و سنگدان مرغ چرخ‌کرده را جایگزین گوشت قرمز کرده‌اند. 


اجرای طرح‌های نظارتی بر اصناف 

عضو هیات رئیسه اتحادیه قصابان تبریز هم می‌گوید: با توجه به شایعات مطرح‌شده درباره عرضه سنگدان چرخ‌کرده به‌جای گوشت قرمز، نظارت بر عملکرد اصناف این حوزه در دستور کار مسئولان و متولیان این بخش قرار گرفته است. آن دسته از افرادی که دارای پروانه فعالیت هستند و به‌ویژه قصابان قدیمی شهر برای حفظ آبرو و اعتبار خود تلاش می‌کنند گوشت سالم به شهروندان عرضه کنند، اما درباره عملکرد قصابان بدون پروانه نمی‌توان نظری داد.  به گفته «ایوب حاج‌آقا‌پور» امکان نظارت بر همه عرضه‌کنندگان گوشت قرمز از قدرت و اختیار این اتحادیه خارج است و برخی فروشندگان گوشت با استفاده از پوشش‌های مختلف مانند فعالیت داخل تعاونی‌ها یا فروشگاه‌های دیگر به عرضه توامان سنگدان چرخ‌کرده و لاشه و چربی به مشتری‌ها تحت عنوان چرخ‌کرده گوشت قرمز مبادرت می‌کنند. وی تاکید می‌کند: با افزایش قیمت گوشت سود فروشندگان هم کمتر شده، چون هم میزان فروش کمتر شده هم این‌که با وجود درصد ثابتی از سود، میزان پرتی هم ثابت است. 

البته از کل قیمت گوشت هم کم می‌شود و در نتیجه فروشندگان صادق گوشت با کاهش درآمد مواجه می‌شوند. حاج آقا‌پور عنوان می‌کند: در اکثر شهرهای استان گوسفندان در بیشتر ایام سال به صورت آزاد پرورش یافته و در فصل زمستان و ایام نامساعد هوا در محیط‌های بسته نگهداری می‌شوند.

 از سوی دیگر زمستان، فصل زاد و ولد گوسفندان محسوب می‌شود، به همین دلیل میزان تولید و صادرات گوشت در این فصل کاهش پیدا می‌کند. از سوی دیگر دستفروشان بازاری برای سود بیشتر اقدام به فروش گوشت به صورت آزاد می‌کنند، در صورتی که باید تمامی مسائل مربوط به عرضه گوشت‌، بر عهده واحدهای فعال این صنف باشد. راهکار تحقق این مساله هم نیازمند نظارت بیشتر مسئولان است.


راه‌های تشخیص گوشت سالم 

«جابر عبدلی» تکنسین دامپزشکی که به عنوان ناظر کشتارگاه نیز تجربه فعالیت دارد، در پاسخ به این سوال همشهری که روش تشخیص گوشت سالم گوسفندی و گاوی از لاشه‌های دیگر و همچنین روش تشخیص چرخ‌کرده سنگدان با چرخ‌کرده واقعی چیست، می‌گوید: روش‌های مختلفی وجود دارد که برخی علمی بوده و برخی دیگر نیز برای عموم شهروندان قابل استفاده است. وی بیان می‌کند: چرخ کرده سنگدان بسیار نرم است و حالت خمیری به خود می‌گیرد، چون از بافت بدن مرغ جوان تشکیل شده، اما چرخ‌کرده گاوی و گوسفندی قوام بیشتری دارد. همچنین چرخ‌کرده سنگدانی و لاشه‌های مرغ بوی متفاوتی داشته و در مجاورت هوای آزاد سریعا فاسد و بد‌بو می‌شود.

به گفته این تکنسین دامپزشکی تشخیص لاشه گوسفندی و گاوی جوان از لاشه‌های پیر و بیمار هم امکانپذیر است. در تشخیص این مساله باید توجه شود که لاشه رنگ تیره شدید یا رنگ پریده شدیدی نداشته باشد و قرمز متمایل به صورتی بدون رگه‌های سفید می‌تواند علامت یک تکه گوشت سالم باشد.

عبدلی تاکید می‌کند: دیرپز بودن گوشت قرمز حتی در صورتی که رنگ قرمز متمایل به صورتی داشته باشد، اصلا علامت خوبی نبوده و ممکن است لاشه چهار پایان دیگر، حتی لاشه یک حیوان تلف‌شده از بیماری باشد. 


تیغ تیز نظارت و ضرورت هوشیاری شهروندان 

مدیر کل دامپزشکی استان هم در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به نظارت بر عرضه گوشت از کشتارگاه تا رسیدن به دست مشتری عنوان می‌کند: در این زمینه تمام تلاش خود را به کار بسته‌ایم. گوشت‌هایی که از سوی فروشندگان دارای مجوز از قبیل اعضای اتحادیه قصابان یا فروشگاه‌های عرضه مواد غذایی عرضه می‌شود باید مهر تایید و سلامت دامپزشکی را داشته باشد.

«امیرحسین بهداد» با بیان این‌که بازرسان این سازمان به صورت جدی در زمینه نظارت بر روند عرضه مواد غذایی فعال هستند می‌گوید: در روزهای اخیر مصدومیت یکی از بازرسان در حین ماموریت را داشتیم و در برخی موارد نیز بازرسان از سوی افراد متخلف تهدید هم می‌شوند. اما این دلیل کوتاه آمدن از وظیفه نیست و نظارت‌ها با جدیت ادامه دارد. 

وی تاکید می‌کند: میزان تخلف کشف‌شده از قصابان دارای مجوز در هفته‌های اخیر چندان زیاد نبوده و در ماه جاری تنها یک مورد پلمب واحد عرضه گوشت در اسکو داشته‌ایم. در مواردی هم ضبط گوشت‌های فاسد از مبادی مختلف صورت گرفته است. در آخرین مورد در اواخر آذرماه امحای حدود 600 کیلوگرم فراورده گوشتی ناسالم را داشته‌ایم. این در حالی است که شبکه دستفروشان گوشت و متخلفان به صورت زیرزمینی فعالیت می‌کنند و اداره کل دامپزشکی هم بر برخورد با این شبکه تاکید دارد و تلاش می‌کند.

مدیرکل دامپزشکی استان با اشاره به غیرقانونی بودن فروش سنگدان چرخ‌کرده به‌جای گوشت قرمز گوسفندی تاکید می‌کند: این موضوع به صورت مشخص به اتحادیه‌های مربوطه اعلام شده و بخشی از کشفیات مواد پروتئینی فاسد در استان هم به این مورد مربوط است. غذاخوری‌ها هم حق استفاده از سنگدان چرخ‌کرده و دیگر ضایعات را به‌جای گوشت قرمز ندارند و متخلفان در صورت تایید استفاده از چنین کالاهایی به مراجع قضایی و تعزیرات حکومتی معرفی می‌شوند.
بهداد ادامه می‌دهد: شهروندان باید با هوشیاری کامل به خرید گوشت اقدام کنند و فریفته قیمت‌های پایین و غیر‌واقعی نشوند. اگر این خودکنترلی شهروندان صورت گیرد، متقلبان هم موفق نخواهند شد.


66فروشگاه برای توزیع گوشت به نرخ دولتی 

مدیرکل پشتیبانی امور دام آذربایجان شرقی از توزیع هزار و 700 تن گوشت قرمز در این استان به نرخ دولتی به منظور تنظیم بازار خبر می‌دهد و می‌گوید: هزار و 400 تن گوشت قرمز منجمد به نرخ هر کیلو 29 تا 30 هزار تومان و 300 تن گوشت قرمز گرم به نرخ 36 تا 40 هزار تومان توزیع شده است. «کریم صدیقیان» با بیان این‌که بر اساس سهمیه استانی آماده توزیع گوشت قرمز و سفید در استان هستیم، عنوان می‌کند: هزار و 500 تن گوشت مرغ هم در استان توزیع شده است. وی فروشگاه‌های رفاه، امکان، اتکا، فرهنگیان، جانبو و کوروش را از شبکه‌های توزیع گوشت به نرخ دولتی در استان عنوان کرد.