سرعت افزایش واردات کمتر از قاچاق دام

سمیرا رحیمی

افزایش تولید و خودکفایی در بسیاری از محصولات اساسی ازجمله مرغ و گوشت تا حدود 2سال پیش منجر به قطع واردات محصولاتی مانند گوشت مرغ و کاهش شدید واردات محصولاتی مانند گوشت قرمز به کشور شده بود اما آمارها حاکی از آن هستند که در ماه‌های پایانی سال1396 و همچنین در ماه‌های اول سال 1397، میزان واردات گوشت با سرعت رو به افزایش گذاشت تا حدی که واردات گوشت در سال96 افزایشی 57 درصدی و درنخستین‌ماه سال97 نسبت به‌ماه اول سال96 افزایشی 1266درصدی پیدا کرد.

مسئولان وزارت جهادکشاورزی بروز بیماری‌هایی مانند تب کریمه کنگو و تب مالت، افزایش میزان تقاضای مردم برای مصرف گوشت قرمز و نیاز به تنظیم بازار را عامل افزایش واردات گوشت قرمز معرفی کردند. در ادامه، ‌از سرگیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران و افت شدید ارزش پول کشور در برابر دلار، زمینه‌ساز آغاز نوسانات شدیدتر قیمت در بخش‌های مختلف تولید شد. این نوسانات در کنار کاهش حجم و افزایش هزینه‌های تولید گوشت و همچنین افزایش نجومی قیمت گوشت مصرفی خانوارها، باعث شد تا جهادکشاورزی به‌عنوان متولی اصلی تولید و تنظیم بازار، تلاش کند با افزایش واردات گوشت و تأمین ارز مورد نیاز برای واردات نهاده‌های دامی برای افزایش تولید مرغ و گوشت در کشور، تا حدی این آشفتگی را مهار کند. بررسی آمارهای گمرک نشان از افزایش 30درصدی واردات برخی نهاده‌های دامی مانند ذرت دامی دارد. همچنین تا پایان آذر‌ماه حدود 3/6میلیون تن ذرت دامی به ارزش 4/1میلیارد دلار وارد کشور شده‌است، این درحالی است که میزان واردات در بازه زمانی سال گذشته 1/1میلیارد دلار بوده‌است.

با این‌همه، عواملی مانند انحصاری‌بودن واردات نهاده‌های دامی که به گفته دست‌اندرکاران صنعت دامداری، با ارز دولتی وارد کشور شده و با قیمت آزاد ارز در اختیار دامداران قرار می‌گیرد از یک سو و قاچاق دام و کاهش تولید گوشت توسط مراکز تولید داخلی از سوی دیگر، ردپای افزایش واردات نهاده‌ها، گوشت و دام زنده بر تنظیم بازار و افزایش قدرت خرید خانوارها را کمرنگ کرده‌است.

براساس آمار واردات گمرک کشور در ماه‌های منتهی به آذرماه سال1397 از کشورهای برزیل، امارات متحده عربی، بلژیک، پاراگوئه، ترکیه، هند، هلند، عمان و ایرلند، حدود 84هزار و 807 تن گوشت منجمد گاو به ارزش بیش از 356میلیون دلار به کشور وارد شده‌است. همچنین میزان واردات گوشت گوسفند در همین بازه زمانی از کشورهای گرجستان، ارمنستان، قزاقستان، آلمان، عمان، استرالیا، آرژانتین، امارات، گرجستان، روسیه، مغولستان، نیوزیلند، آذربایجان و ترکیه، 17هزار و 157تن به ارزش بیش از 118میلیون دلار بوده‌ است. نکته جالب توجه در این آمار، نام کشورهایی است که درفهرست کشورهای خریدار دام‌های قاچاق‌شده از ایران به چشم می‌خورد. اینطور به‌نظر می‌آید که بخشی از کسری گوشت کشور از کشورهایی تأمین می‌شود که قاچاقچیان داخلی به آنها گوشت و دام زنده قاچاق می‌کنند. علاوه بر گوشت، واردات نهاده‌های دامی نیز نتوانسته ‌است کمکی به تخفیف‌دادن هزینه‌های تولید گوشت و مرغ و دیگر محصولات دامی کند. میزان واردات کنجاله به کشور در ماه‌های منتهی به آذر 97 از کشورهایی مانند آذربایجان، قزاقستان، اروگوئه، سوئیس، هلند، انگلستان، سنگاپور، برزیل، روسیه، امارات، اتریش، عمان، اسپانیا، ترکیه و آلمان حدود 868هزار تن به ارزش بیش از 382میلیون دلار بوده و در همین بازه زمانی، 6میلیون و 341هزارتن ذرت دامی به ارزش بیش از یک میلیارد و 485میلیون دلار به کشور وارد شده‌است.