سن؛ ملاکی برای کیفیت فرزندآوری

خدیجه نوروزی

افزایش گرانی‌ها و مشکلات اقتصادی زندگی موجب شده تا ازدواج کردن و بچه‌دار شدن تبدیل به یکی از سخت‌ترین تصمیم‌گیری‌های زندگی شود. از طرف دیگر فرصت برای بچه‌دار شدن همیشگی نیست و هر سالی که می‌گذرد قدرت باروری زوجین کمتر می‌شود

ممنوعیت بارداری زیر 18سال

تخمک‌گذاری در دخترخانم‌ها از سن بلوغ شروع و از همان زمان امکان بارداری فراهم می‌شود. در چند سال اول بعد از بلوغ معمولا تخمک‌گذاری‌ها نامرتب بوده و گاهی اوقات یک تا 2سال طول می‌کشد تا ریتم طبیعی خود را پیدا کند. بارداری در سنین زیر 18سال می‌تواند همراه با خطراتی ازجمله کاهش رشد داخل رحمی جنین و افزایش احتمال فشار خون بارداری (پرکلامسی) باشد. علاوه بر این مادری که در سن کم باردار می‌شود مسلما تجربیات کافی برای به آخر رساندن یک بارداری را ندارد.

بهترین سن بارداری

بهترین سن برای بارداری معمولا 25و 26سالگی است. در این سن عوارض بارداری کاهش پیدا می‌کند و معمولا بارداری به‌صورت طبیعی ادامه می‌یابد. احتمال دیابت، فشار خون و کاهش رشد جنین بسیار کم است و بارداری‌ها در این سن معمولا بدون خطر هستند. در ضمن احتمال ناهنجاری‌های جنینی که بیشتر به‌علت سه تایی شدن کروموزوم‌های 13، 18و  21 اتفاق می‌افتد، بسیار کم است. تمام تخمک‌های یک خانم در زمان تولد تولید و ذخیره می‌شوند و تا 50سالگی هر‌ماه یکی از آنها آزاد شده و باعث تخمک‌گذاری و عادت ماهانه می‌شود. حال هرقدر سن باروری پایین‌تر باشد (البته نه زیر 18سال) به‌ویژه در 25تا 26سالگی کیفیت تخمک‌هایی که بارور می‌شوند بسیار بهتر است و معمولا دوران بارداری راحت‌تر و بدون مشکل می‌گذرد. دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، بهترین سن فرزندآوری را بین 18تا ۳۵ سالگی می‌داند.

افت باروری

خانم‌ها در 30سالگی «افت باروری» و در 35سالگی یک «افت شدید باروری» دارند و بعد از 42سالگی احتمال بارداری آنها بسیار کم می‌شود و تقریبا بارداری‌ها به‌صورت اتفاقی رخ می‌دهد. بنابراین با بالارفتن سن، تخمک‌ها کیفیت خود را از دست می‌دهند و احتمال ناهنجاری‌های جنینی، دیابت و در پی آن مرگ داخل رحمی جنین، عوارض و ناهنجاری‌های قلبی و مغزی، سقط و کاهش رشد داخل رحمی جنین افزایش می‌یابد، به‌ویژه اگر نخستین بارداری بعد از 35سالگی اتفاق بیفتد احتمال پرکلامسی و تصلب شرایین بسیار بیشتر می‌شود.

آقایان به‌طور معمول هیچ محدودیت سنی‌ای از لحاظ بچه‌دار شدن ندارند. در سنین بالا تا حدودی قدرت باروری کمتر می‌شود اما معمولا تا آخر عمر اسپرم وجود دارد. البته آنها در سنین بالای 40سالگی دچار افت قدرت باروری می‌شوند. بالا رفتن سن آقایان باعث تنگی عروق بدن و کم شدن تعداد اسپرم‌ها، کند شدن حرکت و غیرطبیعی شدن شکل آنها می‌شود. 

متأسفانه امروزه به‌دلیل پوشیدن شلوارهای تنگ و قرار گرفتن در محیط‌های گرم نوعی بیماری به نام واریکوسل یا واریس بیضه در آقایان بسیار شایع شده است. این واریس و بالارفتن حرارت ناحیه بیضه‌ها می‌تواند منجر به کاهش تعداد، حرکت و بد شکل شدن اسپرم‌ها و در نهایت نازایی شود.

شانس ۵۰ درصدی

زنان در محدوده سنی ۱۹ تا ۲۶ سال در مدت زمان تخمک‌گذاری، شانس ۵۰درصدی برای بارداری دارند اما زنان در سن ۳۵ تا ۳۹، تنها ۲۹ درصد شانس دارند. با این حال، اگر زن در محدوده سنی ۳۵ تا ۳۹ سال و سن مرد ۵ سال یا بیشتر از او باشد، شانس بارداری به ۱۵ درصد کاهش پیدا می‌کند.