روایت افسانه‌ها در جشنواره تئاتر فولکلوریک

‎هادی پناهی|  ارومیه – خبرنگار:


‎سا‌ل‌هاست که تئاترهای مختلفی در آذربایجان غربی به زبان‌های ترکی، کردی و در بسیاری موارد به زبان فارسی از سوی هنرمندان استان روی صحنه می‌رود. اما آنچه در این حوزه خلأ هنرهای نمایشی استان به شمار می‌رود، عدم برگزاری یک جشنواره به زبان ترکی است. کارشناسان حوزه هنر، کمبود نمایشنامه‌های ترکی را یکی از دلایل برگزار نشدن این جشنواره عنوان می‌کنند و بر ضرورت برگزاری این اتفاق هنری تاکید دارند. 

البته به‌تازگی و با همت یک نمایشنامه‌نویس و استقبال گروه‌های تئاتر در استان قرار است نخستین جشنواره فولکلور (مجموعه نمایش‌هایی از افسانه‌ها، داستان‌ها، موسیقی، تاریخ شفاهی، ضرب‌المثل‌ها، هزلیات، باورهای عامه و رسوم) آذربایجان در ارومیه برگزار شود که اتفاق خوبی برای حوزه تئاتر استان خواهد بود. در این جشنواره قرار است تئاترهای نمایشی هنرمندان آذری با زبان مادری، فرهنگ و آداب و سنن مردم آذربایجان اجرا شود.
 

‎حضور 9 گروه در بخش مسابقه

‎دبیر نخستین جشنواره تئاتر فولکلوریک آذربایجان در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: ایده برگزاری این جشنواره در خرداد امسال طرح و بعد از مشورت با مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزهای لازم اخذ شد.
‎«علی صابررضایی» ادامه می‌دهد: در ابتدا 16 گروه برای حضور در جشنواره اعلام آمادگی کردند، اما چون نمایشنامه ترکی وجود نداشت، همه گروه‌ها از نمایشنامه‌هایی که متن آنها را خودم نوشته بودم، استفاده کردند. در نهایت 2 گروه به مرحله بازبینی نرسیدند، ٢ گروه تمایلی برای شرکت در بازبینی از خود نشان ندادند و 12 اجرای باقیمانده به بازبینی رسیدند. ‎به گفته وی، از میان همه اجراها، در همان ابتدا 3 اجرا مورد قبول هیات داوران واقع شد. به بقیه اجراها هم فرصت دوباره داده شد که در نهایت 9 گروه به بخش مسابقه جشنواره راه یافتند.


 ‎کمبود نمایشنامه‌های ترکی

‎دبیر جشنواره با اشاره به این‌که اجراها در 2 سالن پلاتو چیچست آکادمی تئاتر ارومیه و مجتمع شمس به نمایش درخواهد آمد، بیان می‌کند: علاقه‌مندان تا 27 بهمن با مراجعه به این سالن‌ها می‌توانند به تماشای این تئاترها بنشینند. 
‎صابررضایی درباره این‌که این نمایش‌ها در چه ژانرهایی به اجرا خواهند رسید، عنوان می‌کند: از نام جشنواره مشخص است که هدف ما اجراهای فولکلوریک بود، اما به جهت کم بودن نمایشنامه‌های فولکلور، نمایش «آدی یوخ اوغلان» در ژانر تاریخی و از داستان‌های «دده قورقود»، اجرای «قیزیل پاپاق» در ژانر طنز و نمایش «آینا ایچینده آینالار» نیز به عنوان یک داستان مدرن امروزی به روی صحنه خواهند رفت. ‎

وی درباره کم بودن نمایشنامه‌هایی به زبان ترکی اظهار می‌کند: در حال حاضر صدها جلد کتاب رمان یا شعر به زبان ترکی در دسترس قرار دارد، اما نمایشنامه نوشتن بسیار سخت‌تر است. نمایشنامه‌ها برای اجرا هستند و نه می‌توان با کلمات مبتذل آن را نوشت و نه می‌توان با کلمات فاخر پیش رفت؛ باید زبانی را که عامه مردم با آن سخن می‌گویند انتخاب کرد که مردم از تماشای اجرا فراری نشوند. 8 سال قبل که می‌خواستم نمایشی به زبان ترکی کار کنم، بازیگری که بتواند به این زبان ایفای نقش کند وجود نداشت و سال‌ها تلاش و زمان باعث شد تا تئاتر با زبان‌های بومی در استان راه خود را پیدا کند.


 ‎تئاتر بومی؛ زینت‌بخش تئاتر ملی

‎دبیر نخستین جشنواره تئاتر فولکلوریک آذربایجان می‌گوید: 2 اثر «سونا خاتین» و «آچیلمامیش چیچک لر» از شهرستان‌های میاندوآب و نقده در بخش مسابقه حضور دارند. نکته خوب دیگر که باید گفته شود این است که «رسول بانگین» کارگردان خوب کرد‌زبان تئاتر ارومیه نیز با یک اثر در این جشنواره حضور دارد.

‎صابررضایی عنوان می‌کند: در حدود 150 بازیگر و عوامل اجرایی از حدود 3 ماه قبل خود را برای حضور در این جشنواره آماده کرده‌اند که اتفاق بسیار خوبی را در حوزه هنر تئاتر استان رقم بزنند. ‎وی درباره ویژگی‌های تئاتر ملی و بومی بیان می‌کند: تئاتر ملی به عنوان ستون و تنه یک درخت ریشه‌دار است و تئاتر‌های بومی و محلی نیز به عنوان شاخه‌ها و برگ‌ها آن را زینت می‌دهند. هر قدر تئاترهای بومی و محلی تقویت شود، به همان اندازه تئاتر ملی ما پویاتر خواهد شد.


‎حمایت خیران از جشنواره

‎این فعال فرهنگی با اشاره به این‌که 5 داور بخش مسابقه از داخل استان انتخاب شده‌اند، اظهار می‌کند: چون جشنواره فولکلوریک و به زبان ترکی است، نمی‌توانستیم از تهران داورانی را دعوت کنیم. اساتید استان آذربایجان غربی نیز هیچ چیزی کم از بزرگان تئاتر استان‌های مجاور نداشتند و بر این اساس تصمیم گرفته شد که از اساتید داخل استان دعوت به همکاری کنیم. ‎صابررضایی بیان می‌کند: برای اولین بار یک خیر به عنوان اسپانسر بخش خصوصی در این پروژه با ما همکاری خواهد کرد. حمایت این خیر عزیز بود که باعث شد قدم‌های اول را محکم برداریم و وارد گود شویم. امیدواریم سایر خیران استان نیز در کارهای فرهنگی مشارکت داشته باشند.
این مسئول تاکید می‌کند: بهای بلیت این تئاترها برای هر فرد 10 هزار تومان خواهد بود و افرادی که کارت جشنواره را تهیه کنند 50 درصد تخفیف می‌گیرند. 
 

‎جای خالی جشنواره فولکلوریک

 ‎کارگردان نمایش «آچیلمامیش چیچک لر» درباره نخستین جشنواره تئاتر فولکلوریک آذربایجان به خبرنگار همشهری می‌گوید: در سطح استان نمایش‌هایی با زبان‌های بومی به صورت جداگانه اجرا می‌شوند، اما خلأ برگزاری چنین جشنواره‌ای در آذربایجان غربی احساس می‌شد؛ جشنواره فولکلور که در آن هنرمندان با زبان مادری به معرفی آداب و سنن تاریخی خود 
می‌پردازند. ‎

«شهریار نی‌ریز» بیان می‌کند: جای خوشنودی دارد که برای این جشنواره 16 گروه اقدام کرده بودند و علاقه‌مندان شاهد قصه‌های خوبی در موضوعات و ژانرهای مختلف خواهند بود. ‎وی درباره نمایشی که به روی صحنه خواهد برد، ابراز می‌کند: «آچیلمامیش چیچک لر» یکی از نمایشنامه‌های فاخر آقای صابررضایی است که قصه‌ای تراژیک درباره تقدیر و سرنوشت و این‌که انسان فانی نمی‌تواند در برابر خالق خود ایستادگی کند، دارد. ویژگی این نمایش در نماد‌ها و سمبل‌های امروزی است که جذابیت ویژه‌ای به داستان می‌دهد.‎این کارگردان با اشاره به این‌که 12 نفر برای ساخت این نمایش همکاری می‌کنند، می‌افزاید: در این نمایش 3 بازیگر خانم و 2 بازیگر آقا حضور دارند.