خودکفایی با اما و اگرهای اضافه

عیسی محمدی

بنزین را یک‌جورهایی باید اکسیژن رفت‌وآمد شهری و غیرشهری بدانیم. تصور کنید که در این مورد کمبودی داشته باشیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ با وجود تحریم‌های ریز و درشت، وضعیت بنزین در ایران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای روزمره کشورمان در همه حوزه‌ها، کاملا مناسب بوده و حتی در این مرحله، به‌خودکفایی نیز رسیده‌ایم. دلیل این خودکفایی هم دست گذاشتن آمریکا و متحدانش روی نارضایتی عمومی داخلی بوده است که بنزین در سیبل این تحریم‌ها قرار داشت. به همین دلیل ایده تولید بنزین در داخل کشور به‌عنوان مایعی استراتژیک و مورد نیاز، از سال‌ها پیش مطرح شد. نگاهی می‌اندازیم به وضعیت تولید، واردات و خودکفایی در این حوزه.

وعده قطع واردات بنزین

فروردین 97بود که مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی، آمارهایی را اعلام کرد. در آن روزها، میزان تولید بنزین در کشور، نزدیک به 80میلیون لیتر ذکر شده بود. البته این وعده هم داده شد که با به مدارآمدن فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، این عدد باید به 84میلیون لیتر در روز برسد. از نگاه این مقام مسئول در حوزه انرژی، در فروردین امسال روزانه 7 میلیون لیتر بنزین وارد کشور می‌شد. پیش‌بینی هم برای3ماه اول سال که فصل بهار باشد، 9میلیون لیتر در روز بود. پیش‌بینی شده بود که این میزان در سه ماهه تابستان به 4.5 میلیون‌ لیتر در روز برسد و در نهایت، پاییز که برسد، یعنی قطع واردات بنزین برای همیشه. بر این اساس طبق گفته وزیر نفت چند‌ماه است که واردات بنزین متوقف شده است.

از 60میلیون تا 78میلیون لیتر

البته سال قبل‌تر، ‌یعنی 96، توسط مدیرعامل پیشین همین شرکت- منصور ریاحی-واردات روزانه بنزین 15میلیون لیتر اعلام شده بود؛ ضمن اینکه فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس هم 25بهمن‌ماه به مدار آمد. علیرضا صادق‌آبادی- معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش- نیز در مراسم آغاز به‌کار فاز دوم پالایشگاه خلیج‌فارس، گفته بود: «به‌طور کلی متوسط تولید بنزین کشور در سال گذشته ۶۰میلیون لیتر بود و امروز به حدود ۷۸ میلیون لیتر می‌رسد که ستاره خلیج‌فارس سهم اصلی را در افزایش تولید بنزین کشور دارد».

سلام به یورو 4 و یورو 5

تأمین بنزین مورد نیاز کشور، یکی از مواردی بود که مسئولان عالی‌رتبه، روی آن تأکید خاصی داشتند؛ چرا که با وجود تحریم‌های گاه و بیگاه علیه کشورمان، امکان خلل واردشدن به حمل‌ونقل سراسری وجود داشت که اثرگذاری تحریم‌ها را بیشتر و عمیق‌تر می‌کرد. شکل‌گیری پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، با همین رویکرد اتفاق افتاد. حالا حتی با وجود افتتاح فازهای بعدی این پالایشگاه بزرگ در ماه‌های بعد، دیگر از این بابت نگرانی خاصی وجود نخواهد داشت. پالایشگاه خلیج‌فارس روزانه 27.5 میلیون لیتر بنزین تولید می‌کند؛ چیزی نزدیک به 30درصد نیاز کشور. طی این روزها، آمار تولید بنزین کشور 93میلیون لیتر در روز اعلام شد. حتی مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی، از تولید 100میلیون لیتر بنزین روزانه تا آذرماه هم خبر داد؛ آن‌هم درحالی‌که 80میلیون لیتر آن طبق استانداردهای یورو 4و 5خواهد بود.

کمبود بنزین سوپر در تابستان 

شهریور امسال از سوی دبیر انجمن صنایع پالایشی، آمار دقیق‌تری اعلام شد. ازجمله اینکه 12پالایشگاه خصوصی و دولتی روزانه 90میلیون لیتر بنزین تولید می‌کنند. به این عدد و رقم، 12میلیون لیتر هم اضافه خواهد شد؛ وقتی که فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس آغاز به‌کار کرده و وارد مدار شود. ظاهرا در تابستان و به واسطه مصرف بالا (که دلیلش مسافرت‌های تابستانی مردم بود)، کمی بابت بنزین سوپر، بخشی از جایگاه‌ها دچار مشکل بودند. عاشوری گفته بود که این مشکل هم با ورود به مهرماه حل خواهد شد.

خودکفایی با خطر اضافه

در نهایت اینکه، فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، تیرماه امسال وارد مدار شد. فاز سوم این پالایشگاه هم دی‌ماه و در بندرعباس وارد مدار شد. بد نیست بدانید هر کدام از این فازها، ظرفیت تولید حداقل 12میلیون لیتر بنزین روزانه را دارند. پیش‌بینی شده است که در کنار فاز سوم و تکمیل ظرفیت فازهای دوم و سوم، مجموع تولید بنزین پالایشگاه عظیم ستاره خلیج‌فارس تا پایان سال به رقم 44میلیون لیتر روزانه برسد. این در حالی است که آبان پارسال، 63میلیون لیتر تولید روزانه بنزین داشتیم و دی و بهمن امسال، این رقم به 105میلیون لیتر روزانه رسیده است. البته طبق حساب و کتاب‌ها، امروزه واردات بنزین نداریم؛ ضمن اینکه اردیبهشت پارسال هم جشن خودکفایی بنزین برگزار شد. مشکل باقیمانده، ارقام و آمار مصرف بنزین است که روزبه‌روز در حال زیادتر شدن است؛ امری که شاید این خودکفایی و رشد را تحت‌تأثیر قرار دهد.