پس از آب و آتش، رو به بوستان طالقانی

زهرا رستگارمقدم

از ۲۰ مهر سال۱۳۹۳ تهران را با ایستادن در 3سطح می‌توانستید ببینید. بروید روی طبقه فوقانی و درحالی‌که بین آب و آتش و بوستان‌های طالقانی قدم می‌زنید بی‌واهمه از روی بزرگراه مدرس گذر کنید. از طبقه اول به طبقه دوم و باز از طبقه دوم به طبقه اول و گاه روی بام؛ با دوچرخه و بی‌دوچرخه. از عرض بگذرید و به طول اتوبان و شمال و جنوب تهران خیره ‌شوید. کار مطالعاتی پل طبیعت در سال۱۳۸۸ شروع شده بود و زیرنظر شرکت نوسازی عباس‌آباد ساخته شد. لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی طراحی این پل را در قالب یک مسابقه انجام دادند و عملیاتی کردند. کارشناسان این شرکت اولویت‌شان توجه به محیط‌زیست بود. طول پل ۳۰۰متری و وزن ۲‌هزار تنی، «طبیعت» را بزرگ‌ترین پل غیرخودرویی ایران کرد؛ پلی 7‌هزار مترمربعی با عرضی متغیر از ۶ تا ۱۳متر. بدنه اصلی پل روی سه‌پایه بنا و برای ساخت آن ۱۴ هزار قطعه فولادی در ابعاد مختلف در ارتفاع ۴۰متری زمین برشکاری، سر هم و نصب شده بود. برای بنای این پل بیش از ۱۰۲‌کیلومتر جوشکاری و ۶۲۰۰‌مترمکعب بتن‌ریزی انجام شد. در طراحی پل طبیعت از معماری پل‌های ایرانی مانند «خواجو» الهام گرفته و سازه‌ای با طراحی ارگانیک و شبیه به درخت و سازگار با محیط‌زیست و طبیعت بنا شد که نمونه مشابه آن در پارک‌های ملی و طبیعی کشورهای فرانسه، کانادا، هلند، بلژیک، مالزی و استرالیا ساخته شد. این پل حتی در برابر زلزله بالای ۷ ریشتری مقاوم است. اما پل طبیعت سال94 بر سر زبان‌ها افتاد؛ وقتی این پل انتخاب اول مردم و جزو ۵ انتخاب برتر ۳۰۰‌معمار برجسته جهان در مسابقه معمار شهری A+ (architizer award)  در سال‌۲۰۱۵ شد. پل طبیعت پس از آن در زمره ۶ پل برتر ایران قرار گرفت و جایزه معماری آقاخان در سال۲۰۱۶ را دریافت کرد. این پل به‌صورت قوسی کشیده شده تا عابران و رهگذران تصوری از انتهای مسیر نداشته باشند و آن را نبینند. علاوه بر این وجود پیچ و خم‌ها از سرعت نیز می‌کاهد. در طبقه فوقانی این پل انواع فضاهای تفریحی از نمایشگاه و کافی‌شاپ گرفته تا گالری و رستوران‌های متنوع به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب ایجاد شده است. پیش‌بینی فضاهای مکث روی پل و طراحی مبلمان شهری مناسب و هماهنگ با ویژگی‌های این سازه از نکاتی است که در طراحی این پل مدنظر بوده، اما چه اندازه به آن مکث‌ها وفادار بوده است؟ شاید انتقاد درباره پرشدن فضاهای زیادی از این پل توسط کافه‌ها و رستوران‌ها مسیر رفت‌وآمد را محدود کرده است اما همچنان این پل از نقاط دیدنی تهران و پراستقبال‌ترین آنان است.