در گفت‌وگو با مجتبی درودیان، رئیس اتحادیه پیراهن‌دوزان وپیراهن‌فروشان تهران در مورد کسبه پلاسکو اعلام شد
رنگ‌پریدگی وعده‌های پلاسکویی
علی ابراهیمی:
پس از حادثه پلاسکو، هیأت دولت در بهمن‌ماه سال95 مصوبه‌ای شش‌بندی را برای جبران خسارات و کمک به کسبه پلاسکو، تصویب و به دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ابلاغ کرد که بر اساس این مصوبه ضمن اعلام تشکیل کارگروهی برای بررسی این سانحه، تصمیماتی مانند استمهال 2 ساله مطالبات بانک‌ها از واحدهای ساختمان پلاسکو و بخشش همه جرائم و هزینه دیرکردپرداخت بیمه بیکاری به مدت 4ماه ، تقسط بدهی بیمه کارفرمایان ساختمان پلاسکو به‌مدت 5سال ، پرداخت تسهیلات بانکی تا مبلغ 300میلیون تومان با سود حداکثر 18درصد و بازپرداخت 48ماهه (یک سال دوره تنفس و 36ماه دوره بازپرداخت)، بخشودگی کلیه بدهی‌های مالیاتی مربوط به عمکرد تا پایان سال 94 واحدهایی که در اثر سانحه مذکوربیش از 50درصد اموال آنها از بین رفته است و... اتخاذ شد، اکنون در سالگرد سانحه پلاسکو میزان اجرای این مصوبه شش‌بندی هیأت وزیران را در گفت‌وگو با مجتبی درودیان ـ رئیس اتحادیه پیراهن‌دوزان و پیراهن‌فروشان تهران ـ بررسی کرده‌ایم که ماحصل آن را می‌خوانید.
با توجه به گذشت حدود یک سال از حادثه پلاسکو و ابلاغ مصوبه هیأت وزیران در این باره، روند اجرای این مصوبه و رفع مشکلات کسبه پلاسکو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با وجود زحماتی که اتاق اصناف ایران و مسئولان برخی دستگاه‌های اجرایی کشیده‌اند، هنوز هیچ‌یک از بندهای مصوبه دولت برای کمک به کسبه پلاسکو محقق نشده و در چارچوب این مصوبه، هیچ وامی به کسبه پلاسکو پرداخت نشده است. در زمینه بخشودگی مالیاتی کسبه پلاسکو نیز اجرای ماده165 از ابتدا قانون بوده و اصلاً نیازی به مصوبه هیأت وزیران نداشت. بر اساس این ماده، در قانون پیش‌بینی شده است که وقتی کسبه به دلیل اینگونه حوادث، مشمول ضرر و زیان شوند تا زمانی که مبلغ خسارت برآوردشده مستهلک نشود، از پرداخت مالیات مشاغل معاف خواهند بود. این روند تا زمانی که میزان ضرر ناشی از حوادث به مؤدی مالیاتی مستهلک شود، ادامه خواهد یافت. اما هنوز در مورد بیمه، پرداخت بیمه بیکاری به کسبه پلاسکو، تعیین وضعیت سرقفلی و نحوه تملک کسبه در بازسازی احتمالی پلاسکو و زمان و نحوه انجام این کار، ابهامات جدی وجود دارد.
پرداخت وام 300میلیون تومانی با نرخ سود 18درصدی و دوره بازپرداخت 48ماهه ازجمله مصوبات هیأت وزیران برای کمک به کسبه پلاسکو بود؛ این بند از مصوبه تا چه حد اجرایی شده است؟
پرداخت وام 300میلیون تومانی مصوب هیأت وزیران، می‌توانست به عنوان یک مسکن، با تأمین نقدینگی مورد نیاز کارگران و کارفرمایان ساختمان پلاسکو، ازسرگیری فعالیت‌شان را آسان‌تر کند اما این مصوبه دولت در عمل نتیجه‌ای به‌دنبال نداشته است. گرچه حدود 4 تا 5نفر از کسبه موفق به دریافت تسهیلات از نظام بانکی شده‌اند اما این وام بنا بر شرایطی بوده که بین بانک‌ها و برخی کسبه توافق شده و هیچ ارتباطی با وام پرداختی 300میلیون تومانی در چارچوب مصوب هیأت دولت نداشته است. بانک‌ها بارها و بارها در جلساتی که در بانک مرکزی و اتاق اصناف برگزار شد به‌صراحت اعلام کردند که به دلیل بدهی دولت به آنها، قادر به پرداخت وام بر اساس مصوبه هیأت وزیران به کسبه پلاسکو نیستند. بانک‌ها پرداخت وام به کسبه پلاسکو را به شرط دریافت سند و طی مراحل پیچیده و زمانبر اداری پذیرفتند اما کسبه‌ای که قادر به تأمین سند نبودند حتی با شرایط تحمیلی بانک‌ها نیز موفق به دریافت وام نشدند. اصلاً بحثی برای پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت یا با نرخ سود مصوب دولت در نظام بانکی کشور به کسبه پلاسکو مطرح نیست و بانک‌ها به‌طورکلی منکر پرداخت چنین تسهیلاتی هستند؛ فقط برخی بانک‌ها پرداخت تسهیلات با نرخ سود 18درصدی و دریافت کارمزد 4درصدی به کسبه پلاسکو (همانند سایر متقاضیان) را در دستور کار قرار دادند اما بعدا حتی از پرداخت تسهیلات با این شرایط نیز امتناع کردند. شاید بتوان گفت که در مجموع 4تا 5نفر از کسبه ساختمان پلاسکو موفق به دریافت حدود یک میلیارد و 500میلیون تومان تسهیلات، آن هم خارج از مصوبه هیأت وزیران شده‌اند. حتی بانک مرکزی جلسه‌ای با حضور نمایندگان کلیه بانک‌ها برگزار کرد که در این جلسه نمایندگان بانک‌ها در حضور مسئولان بانک مرکزی اعلام کردند که قادر به پرداخت وام به کسبه پلاسکو بر اساس مصوبه هیأت دولت نیستند.
استمهال بدهی‌های بانکی کسبه پلاسکو از دیگر مصوبات هیأت وزیران برای حمایت از زیان‌دیدگان بود؛ این مصوبه تا چه حد توسط بانک‌های عامل اجرایی شد؟
متاسفانه بانک‌ها از استمهال بدهی‌های بانکی کسبه هم خودداری کردند. با وجود نامه‌نگاری‌های متعدد کسبه پلاسکو، اتحادیه و اتاق اصناف طی یک سال گذشته با رئیس‌جمهور، مدیران عامل بانک‌ها و بانک مرکزی و جلسه محمد شریعتمداری ـ وزیر صنعت، معدن و تجارت ـ با بانک‌ها برای استمهال بدهی کسبه پلاسکو و صدور دستور انجام این کار، بانک‌ها از اجرای این مصوبه هیأت وزیران امتناع کردند. اکنون شرایط به‌گونه‌ای شده که دیگر نمی‌دانیم برای اجرایی‌نشدن این بند از مصوبه هیأت وزیران باید با کجا نامه‌نگاری کنیم! حتی هیچ‌کس پیگیری نکرد که چرا مصوبه کارگروه دولت در مورد کسبه پلاسکو اجرایی نشده یا حداقل اطلاع‌رسانی‌ای در این زمینه نشد.
نحوه اجرای مصوبه هیأت وزیران در مورد پرداخت بیمه بیکاری و استمهال حق بیمه کسبه پلاسکو چگونه بوده است؟
متأسفانه در بحث تأمین اجتماعی و بیمه بیکاری اتفاق ناخوشایندی افتاد و شعبه26 سازمان تأمین اجتماعی مستقر در چهارراه استانبول بدون دریافت اطلاعات یا استعلامی از اتحادیه‌های ذی‌ربط در مورد وضعیت کارفرمایان و کارگران آسیب‌دیده در ساختمان پلاسکو، اقدام به ثبت‌نام از آنها کرد. قاعدتا باید ابتدا اسامی 600کارفرمای مستقر در این ساختمان از تشکل‌های صنفی ذی‌ربط دریافت و سپس نسبت به دریافت اسامی کارگران آسیب‌دیده در حادثه پلاسکو اقدام می‌شد اما این شرایط موجب شد عده‌ای از افراد سودجو که اصلاً کارگر ساختمان پلاسکو نبودند برای دریافت خدمات بیمه تأمین اجتماعی مانند دریافت مبلغ 4میلیون تومانی بیمه بیکاری برای 4ماه ثبت‌نام کنند. با این روند اکنون که اتحادیه اسامی 400 کاسب و کارفرمای واقعی ساختمان پلاسکو را طی نامه‌ای به اتاق اصناف و کارگروه دولت اعلام کرده، با وجود تأیید کارگروه دولت برای پرداخت بیمه به این افراد با تأیید اتحادیه‌ها و اتاق اصناف کشور و انعکاس این نامه به وزیر تعاون، کار و رفاه تأمین اجتماعی، اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است. با این روند گرچه تأمین اجتماعی عملاً به 2هزار نفر بیمه بیکاری پرداخت کرده است اما اکنون حدود 400کارفرمای پلاسکو مشمول این پوشش بیمه‌ای نشده‌اند.
ارائه دسته‌چک به کسبه‌ای که در ساختمان پلاسکو دسته‌چک‌های آنها سوخته بود، از خواسته‌های این افراد بود؛ این موضوع در چه مرحله‌ای‌است؟
ارائه دسته‌چک جدید به کسبه پلاسکو با نامه‌نگاری انجام شده و مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار هم در حال انجام است. با این مصوبه و قول مساعد بانک مرکزی، قرار است به این افراد دسته‌چک جدید داده شود. بانک مرکزی نیز با انجام این کار موافقت کرده اما اطلاعاتی از اتحادیه خواسته‌اند که این اطلاعات را ارسال کرده‌ایم و در این زمینه مشکلی وجود ندارد. در مورد کسبه‌ای که چک‌های مشتریان و دفاتر آنها در حادثه پلاسکو سوخته نیز کسبه نمی‌توانند کاری کنند و تنها مشتریان نوع‌دوست نسبت به پرداخت مبالغ بدهی درج‌شده در این چک‌ها اقدام کردند.
با توجه به ممنوعیت ساخت ساختمان‌های جدید با بیش از 16طبقه در محل ساختمان پلاسکو، پرداخت سرقفلی به کسبه ساختمان پلاسکو در چه مرحله‌ای‌است؟
جلسات متعددی در این زمینه برگزار شده اما هنوز هم دغدغه اصلی کسبه پلاسکو این است که بنیاد با این افراد برای بازسازی پلاسکو قرارداد، منعقد و مشخص کند که مثلاً اگر یک فعال صنفی در ساختمان قبلی پلاسکو واحد 40متری داشته است، در ساختمان جدید نیز معوض آن به این شخص واگذار خواهد شد اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. مشکل دیگر ناشی از وضعیت تملک بخش شمالی ساختمان پلاسکو است که مسئولان معتقدند استحکام لازم را ندارد اما کسبه بر مستحکم‌بودن این بخش از ساختمان پلاسکو اصرار دارند. با وجود این تفاوت دیدگاه‌ها متأسفانه با گذشت حدود یک سال، هنوز بنیاد مستضعفان تکلیف این مالکان را مشخص نکرده که آیا در بازسازی پلاسکو خواستار تخریب این واحدهاست یا اینکه می‌خواهد واحدهای مذکور را با مشخص‌شدن وضعیت آب و برق، در اختیار مالکان فعلی قرار دهد! البته اعلام کرده که می‌خواهد این قسمت پلاسکو را تخریب کند اما هیچ قراردادی برای تأمین زیان یا پرداخت معوض به مالکان، امضا نمی‌کند. در زمینه سرقفلی با وجود همه نشست‌ها به هیچ نتیجه مثبتی نرسیده‌ایم. بنیاد تنها 6ماه اجاره مغازه افرادی را که در ساختمان نور متمرکز شده‌اند پرداخت کرده و هیچ چیزی بابت سرقفلی متقبل نشده و هر زمان که این موضوع را مطرح می‌کنیم، بنیاد اعلام می‌کند که نباید وارد دعوای حقوقی با آنها شویم.
آیا زمان مشخصی برای بازسازی ساختمان پلاسکو تعیین شده است؟
از سال گذشته تاکنون در چندین نوبت، این موضوع مطرح شده و هر بار وعده‌هایی برای بازسازی پلاسکو اعلام کرده‌اند؛ به‌نحوی‌که ماه‌های اردیبهشت، مرداد، مهر و اکنون دی‌ماه95 به‌عنوان زمان کلنگ‌زنی ساخت پلاسکو از سوی بنیاد اعلام شده اما مشخص نیست که این مشکل چگونه باید حل شود. در جلسه‌ای که 20روز پیش با حضور مسئولان سازمان میراث فرهنگی و آقای مقیمی ـ استاندار تهران ـ برگزار شد، مقرر شد که ساخت مجوز ساختمان پلاسکو در 10طبقه داده شود و رضایت میراث فرهنگی نیز جلب شده است اما هنوز مشخص نیست که بنیاد بر چه مبنایی مغازه‌های جدید را در اختیار مالکان قبلی قرار خواهد داد. در این زمینه حدود 10روز پیش پیشنهادی توسط اتحادیه و اتاق اصناف به بنیاد داده شده است که بر مبنای آن مقرر شده که مثلاً اگر کسی مغازه‌ای 40متری در پلاسکو در اختیار داشته، با اتمام عملیات بازسازی در دوره دوساله، به همین میزان مغازه جدید به وی واگذار شود و قیمت مابه‌التفاوت متراژ بالاتر مغازه‌های واگذارشده توسط بنیاد نیز به قیمت روز از مالکان دریافت شود. مقرر شده که این پیشنهاد در بنیاد، مطرح و نتیجه آن اعلام شود.
آخرین وضعیت کسبه پلاسکو
حدود 150نفر از کارفرمایان پلاسکو در مجتمع نور و برخی دیگر در چند پاساژ ازجمله در بازار تهران مستقر شده‌اند اما برخی از این کسبه را هم می‌شناسم که اکنون در حال جابه‌جایی مسافر از طریق اسنپ هستند؛ برخی دیگر به دلیل بالابودن سنشان واقعاً توان کارکردن ندارند و از گذران زندگی خود عاجز مانده‌اند. این کارفرمایان حدود 5درصد کسبه پلاسکو را شامل می‌شوند اما برخی کارگران در برخی دیگر واحدها مشغول به کار شده‌اند. درواقع حدود 50درصد از کسبه‌ای که توان مالی داشته‌اند، موفق شده‌اند که خارج از چارچوب کمک‌های مصوب دولت، تنها کسب‌وکار خود را سرپا و زنده نگه‌دارند اما به دلیل ازدست‌دادن سرمایه و تجهیزات و محل کسب شناخته‌شده قبلی خود، اکنون درآمد چندانی ندارند. از رئیس‌جمهور محترم و سایر مسئولان درخواست داریم که برای یک بار هم که شده در نشستی مشترک، پیگیر نحوه و میزان اجرای مصوبات هیأت وزیران برای کمک به زیان‌دیدگان پلاسکو باشند تا مشخص شود که چه کسانی در مسیر اجرای این مصوبات کارشکنی می‌کنند. درخواست داریم که در همه جلسات، یک نماینده از طرف ریاست‌جمهوری حضور داشته باشد. فعلا نظام بانکی و بنیاد مستضعفان به 2 مشکل اصلی کسبه پلاسکو برای اجرای مصوبات دولت در این زمینه تبدیل‌شده‌اند.