طرح حذف صفر از پول ملی در سال87

مریم سمائی

نخستین بار در سال72 بود که طرح اصلاح پول ملی ایران که به طرح حذف صفر از واحد پولی شناخته می‌شود مطرح شد. در آن سال تورم بالا به‌دلیل برنامه آزادسازی اقتصادی و شوک‌های نفتی حاصل از پایان جنگ و سرازیرشدن دلارهای نفتی به اقتصاد موجب شد که طرح حذف صفر از پول ملی مطرح شود اما با بررسی‌های انجام شده به دلایل متعددی طرح به سرانجام نرسید و مسکوت باقی ماند.

15سال بعد یعنی در سال87 بار دیگر طرح حذف 3صفر از پول ملی مطرح شد و کارگروه طرح تحول اقتصادی دولت بررسی‌های خود را در این خصوص آغاز کرد.

در آن سال روزنامه همشهری در 9شهریور در صفحه اقتصادی خود نوشت حذف چند صفر از پول واحد ملی کشور همواره به‌عنوان راهکاری برای کاهش حجم اسکناس، سادگی در مبادلات، نگهداری ساده‌تر حساب‌ها، نقل و انتقال سهل‌تر پول، کاهش آثار روانی تورم و نیز صرفه‌جویی در وقت برای شمارش حجم زیاد اسکناس‌ها مطرح بوده اما ترس از عواقب ناشی از اجرای نادرست این طرح تا‌کنون مانع از عملیاتی‌شدن آن شده است.

در این گزارش آمده است که اصل موضوع حذف چندین صفر مورد‌تأیید اعضای کارگروه تحول اقتصادی دولت هم قرار گرفته اما هنوز بر سر اینکه این موضوع چه زمانی اجرایی شود جمع بندی نهایی صورت نگرفته است. در آن سال این پرسش مطرح بود که حذف چندین صفر از پول ملی پس از اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها اتفاق بیفتد یا در زمان‌های دیگری. همچنین اعضای کارگروه تحول اقتصادی با انتشار اسکناس‌های درشت موافقت نکرده و اکثرا ضرورت توسعه بانکداری الکترونیک را بر چاپ اسکناس‌های درشت ترجیح می‌دادند. در نهایت بنا بر دلایلی غیرشفاف با وجود تصویب طرح در هیأت وزیران این لایحه هیچ وقت برای اعلام‌نظر مجلس، به بهارستان نرفت.

امسال با گذشت 25سال از مطرح شدن حذف صفر از پول ملی بار دیگر این طرح در بخش‌های تخصصی بانک مرکزی مطرح شده و وزیر امور اقتصادی و دارایی از تصویب پیشنهاد حذف صفرهای پول ملی در کارگروه طرح تحول اقتصادی دولت خبر می‌دهد. او گفته که هم‌اکنون این کارگروه در حال بررسی زمان اجرایی شدن این پیشنهاد است.

اگرچه حذف صفر از پول هیچ تأثیری بر متغیرهای اقتصادی نظیر تورم، بیکاری، رشد یا رکود اقتصادی، تولید، ارزش پول و قدرت خرید ندارد اما کارشناسان معتقدند که حذف صفر از پول ملی اگر همراه با دیگر اقدامات انقباضی در عرصه سیاست‌های پولی و انضباط مالی دولت‌ها باشد می‌تواند در کنار کنترل تورم کارکرد واقعی خود را داشته باشد، در غیراین صورت اثر بخشی نخواهد داشت.

به هر حال باید منتظر ماند و دید که با وجود تمام معایب و فواید، آیا این طرح بعد از 25سال بررسی و مطالعه در سال آینده اجرایی خواهد شد یا خیر.