قلع و قمع اعضای کابینه دهم

اصغر صوفی

فروردین: رهبر انقلاب سال1387 را سال «نوآوری و شکوفایی» نامیدند؛ ایشان همچنین دهه چهارم انقلاب را دهه «پیشرفت و عدالت» نام نهادند و به پیشرفت همراه با عدالت به‌عنوان جهت‌گیری اصلی نظام در دهه چهارم انقلاب تأکید کردند. فروردین 87، سفیر هلند در تهران به وزارت خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید ایران نسبت به نمایش فیلم توهین‌آمیز و ضد‌اسلامی ساخته شده در آن کشور به وی ابلاغ شد. 24فروردین بر اثر انفجار در مرکز فرهنگی - مذهبی «رهپویان وصال» در شیراز 14نفر شهید و 190نفر از اعضای مرکز فرهنگی زخمی شدند. پس از دستگیری 6نفر از عاملان انفجار، محسنی اژه‌ای وزیر اطلاعات، آنها را با سرویس‌های خرابکاری آمریکا و انگلیس مرتبط دانست. در عرصه تحولات هسته‌ای، همزمان با بازدید احمدی‌نژاد از نطنز در 20فروردین، 3000سانتریفیوژ جدید در این سایت نصب شد.

اردیبهشت: داوود دانش جعفری، وزیر اقتصاد از سمت خود استعفا کرد؛ احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور در واکنش به اظهارات انتقادگونه این وزیر، گفت: «اگر اهلش نیستید، کنار بنشینید». چندی بعد، مصطفی پورمحمدی، وزیر کشور نیز از سمت خود برکنار شد. پورمحمدی در جریان دفاعیه خود در مجلس نهم برای تصدی وزارت دادگستری، دلیل برکناری خود را اعتراض به اختلاس‌های گسترده در دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد دانست. وزرای خارجه ایران و گروه کشورهای 1+5 در لندن در 13 اردیبهشت گردهم آمدند؛ 1+5 با ارائه بسته پیشنهادی مشوق‌ها به‌منظور پیروی ایران از قطعنامه سازمان ملل موافقت کردند. در همین حال وزیرخارجه انگلیس اعلام کرد که درباره اعمال دور سوم تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران متحد هستند. 24 اردیبهشت، بسته پیشنهادی ایران برای دبیرکل سازمان ملل متحد، رئیس شورای امنیت، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، وزیرخارجه سوئیس، خاویر سولانا، چین و روسیه ارسال شد.

خرداد: مجلس هشتم از 7خرداد فعالیت خود را آغاز کرد و علی لاریجانی به ریاست این مجلس انتخاب شد. 13خرداد هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با دعوت ملک‌عبدالله پادشاه عربستان، عازم جده پایتخت این کشور شد. محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای با ارائه گزارشی به 35عضو شورای حکام آژانس برای دوازدهمین بار، صلح‌آمیز‌بودن برنامه هسته‌ای ایران را تأیید کرد. خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه مدیران سیاسی 1+5 کشور، برای ارائه بسته پیشنهادی و مذاکره با ایران، 25خرداد وارد تهران شدند.

تیر: به‌دنبال رأی یک دادگاه انگلیسی و در پی مصوبه نمایندگان پارلمان این کشور، دولت انگلیس نام گروهک تروریستی مجاهدین خلق (منافقین) را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج کرد. این تصمیم دولت انگلیس اعتراضات و انتقادات بسیاری را در ایران به‌دنبال داشت. 8تیر، رهبر انقلاب طی حکمی سعید جلیلی را به‌عنوان نماینده خود در شورای‌عالی امنیت ملی منصوب کردند. احمدی‌نژاد طی اظهاراتی گفت که اگر تشخیص دهیم به نفع ملت ایران است با آمریکا مذاکره می‌کنیم و در این زمینه تعارف و پرده‌پوشی نداریم. در 29تیر، مذاکرات ایران و کشورهای 1+5، در حالی در ژنو سوئیس برگزار شد که برای نخستین بار آمریکا نیز ویلیام برنز، دیپلمات ارشد خود را به این مذاکرات اعزام کرده بود. حضور نماینده آمریکا در مذاکرات با ایران در آن مقطع زمانی، تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران تلقی می‌شد. در این‌باره مجله «تایم» نوشت که آمریکا به‌تدریج مقابل ایران تسلیم می‌شود. احمدی‌نژاد طی سخنانی 3مرداد از حضور آمریکا در مذاکرات هسته‌ای استقبال کرد و رفتار مودبانه برنز در مذاکرات را نشانه اقتدار ایران دانست و گفت: «آمریکا یک گام مثبت به سمت شناخت ملت ایران برداشته است». 19تیر، اسفندیار رحیم مشایی، معاون رئیس‌جمهور در سخنانی جنجالی گفت: «ایران امروز با مردم آمریکا و اسرائیل دوست است». این سخنان واکنش‌های وسیعی در پی داشت تا جایی که رهبر انقلاب بدون نام بردن از مشایی فرمودند: «دوستی با مردم اسرائیل حرف غلطی است».

مرداد: پانزدهمین اجلاس وزیران جنبش غیرمتعهدها به‌مدت 4روز در تهران برگزار شد. شرکت‌کنندگان در این اجلاس، در بیانیه‌ای حمایت خود را از برنامه هسته‌ای ایران اعلام کردند. 12مرداد، بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه در صدر هیأتی عالی‌رتبه وارد تهران شد و با رئیس‌جمهور و رهبر انقلاب دیدار و گفت‌وگو کرد. 15مرداد، مجلس به 3 وزیر پیشنهادی احمدی‌نژاد رأی اعتماد داد. بر این اساس، علی کردان، به‌عنوان وزیر کشور، شمس‌الدین حسنی، برای وزارت اقتصاد و حمید بهبهانی برای وزارت راه و ترابری انتخاب شدند. 15مرداد، سعید جلیلی، دبیرشورای‌عالی امنیت ملی طی نامه‌ای به خاویر سولانا به پیشنهادهای 1+5پاسخ داد. پیشنهادهای غربی‌ها شامل برخی مشوق‌های اقتصادی و سیاسی در قبال تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی‌ از سوی ایران بود که با پاسخ منفی ایران مواجه شده بود.

شهریور: در پی واگذاری کنترل پادگان اشرف به نیروهای عراقی، عراق به اعضای گروهک تروریستی منافقین ساکن در اردوگاه اشرف مهلت شش‌ماهه داد تا خاک عراق را ترک کنند. اوو مورالس، رئیس‌جمهور بولیوی ضمن سفر به تهران با مقامات ایرانی و رهبر انقلاب دیدار و گفت‌وگو کرد. محمد البرادعی طی سخنانی از تهدیدات اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران انتقاد کرد و گفت: «این تهدیدات ایران را به یاد قرون وسطی می‌اندازد که مردمان برای حل مشکلات خود از سلاح استفاده می‌کردند». آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در گزارش جدید خود ضمن تأیید صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران، اعلام کرد: «تهران در مسیر تحقیقات آژانس برای روشن‌شدن صحت و سقم مطالعات ادعایی، مانع ایجاد کرده است». تهران در واکنش به این گزارش، مطالعات ادعایی آژانس را جعلی خواند. 29شهریور، مدیران سیاسی 1+5به درخواست آمریکا برای بررسی تحریم‌های بیشتر علیه ایران در واشنگتن گردهم آمدند. این نشست به‌دلیل مخالفت‌های روسیه و چین نتیجه‌ای در پی نداشت.

مهر: نخستین روز مهرماه، احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران برای چهارمین سال متوالی برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد وارد نیویورک شد. 2مهر، احمدی‌نژاد طهماسب مظاهری، رئیس بانک مرکزی را برکنار و محمود بهمنی را به جای او منصوب کرد. مظاهری، ارسال نامه به رهبری و ارائه گزارش از مشکلات اقتصادی کشور به ایشان را دلیل برکناری خود توسط رئیس‌جمهور عنوان کرد. 5مهرماه، شورای امنیت سازمان ملل، قطعنامه 1835(چهارمین قطعنامه) را به اتفاق آرا و نبودن حتی یک رأی مخالف علیه ایران تصویب کرد و مصرانه از ایران خواست که به‌صورت کامل و بدون هیچ تأخیری به قطعنامه‌های پیشین این شورا و نیز درخواست‌های شورای حکام آژانس در تعلیق برنامه هسته‌ای خود عمل کند. 18مهرماه، وزیر امور خارجه فرانسه رسما از ایران و پاکستان برای شرکت در نشست همسایگان افغانستان برای کمک به پیشرفت صلح در این کشور دعوت کرد. کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگو با شبکه جهانی بی‌بی سی گفت: «آمریکا هر لحظه آماده گفت‌وگو با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور است». سخنان رایس در حالی بود که موضوع ایجاد دفتر حافظ منافع آمریکا در ایران از سوی رسانه‌های آمریکایی مطرح شده بود. علی لاریجانی، رئیس مجلس در گفت‌وگویی با فارس، ایجاد دفتر حافظ منافع آمریکا در ایران را «اقدامی موذیانه» و «طرح روانی» خواند.

آبان: علی کردان 3‌ماه پس از انتصابش به‌عنوان وزیر کشور، طی یک استیضاح جنجالی و پرحاشیه توسط نمایندگان مجلس در 14آبان برکنار شد. احمدی‌نژاد با این استدلال که این استیضاح غیرقانونی است در مجلس برای دفاع از وزیرش حاضر نشد. جعلی‌بودن مدرک دکتری افتخاری از دانشگاه آکسفورد و دارانبودن مدارک تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد مورد ادعا از دانشگاه آزاد اسلامی و دریافت حقوق دولتی بر پایه مدرک تحصیلی دکتری و عضویت در هیأت علمی دانشگاه آزاد با استفاده از مدارک جعلی ازجمله دلایل نمایندگان مجلس برای استیضاح کردان بود. با استعلام تعدادی از خبرگزاری‌ها، مقام‌های دانشگاه آکسفورد رسما اعلام کردند که وی نه دکتری افتخاری و نه هیچ مدرک دیگری از این دانشگاه دریافت نکرده‌است. پس از بالاگرفتن قضیه دانشگاه آکسفورد بیانیه‌ای در این مورد صادر شد و در وب سایت دانشگاه قرار گرفت. پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا یکی دیگر از مهم‌ترین وقایع آبان ماه 1387بود؛ احمدی‌نژاد در نامه‌ای به رئیس‌جمهور منتخب آمریکا انتخاب او را تبریک گفت. اوباما در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود گفت که از ارسال نامه احمدی‌نژاد آگاه است و این نامه را بررسی خواهد کرد. وی در نخستین اظهارات خود برنامه «هسته‌ای تسلیحاتی ایران» را غیرقابل‌قبول خواند و گفت که نیاز به تلاشی جهانی برای متوقف‌کردن این اقدامات ایران است.

 آذر: احمدی‌نژاد یکی از مشهورترین و ماندگارترین جملات خود را در 4آذر به زبان آورد؛ آنجا که گفت: «وقتی کشورهای غربی شاهد رشد و پیشرفت ایران بودند هر روز یک قطعنامه تهیه و در شورای امنیت علیه ما صادر کردند. من امروز به آنها می‌گویم آن‌قدر قطعنامه بدهید تا قطعنامه‌‌دان شما پاره شود». 5آذرماه، یک شبکه جاسوسی هسته‌ای که برای سرویس اطلاعاتی اسرائیل فعالیت می‌کرد، توسط سازمان حفاظت اطلاعات سپاه متلاشی و اعضای آن دستگیر شدند. دادستان تهران برای این 3جاسوس موساد تقاضای اعدام کرد.

دی: سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به نشست مشترک نمایندگان گروه 1+5با مقامات برخی کشورهای عربی منطقه گفت که غرب قصد دارد با شکست دیپلماسی تهاجمی‌اش، آن را به دیپلماسی نیابتی تبدیل کند. مجلس دهم دی ماه به یک فوریت لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین طرح اقتصادی دولت نهم رأی داد تا مسیر دولت را برای پرداخت یارانه نقدی به خانوارها هموار کند. سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه از سوی مقام معظم رهبری در دی‌ماه سال 1387در چارچوب سند چشم‌انداز بیست ساله و با رویکرد مبنایی پیشرفت و عدالت ابلاغ شد. با اوج‌گیری جنایت‌های اسرائیل علیه مردم غزه، احمدی‌نژاد در نامه‌ای به پادشاه عربستان، از کشورهای عربی خواست که سکوت خود را در برابر جنایات اسرائیل بشکنند.

بهمن: دیپلمات‌ها و نمایندگان 27کشور اتحادیه اروپا به خروج نام گروهک تروریستی منافقین از فهرست گروه‌های تروریستی این اتحادیه رأی دادند. این اقدام اروپا اعتراض شدید مقامات ایران را در پی داشت. وزارت خارجه، سفیران اتحادیه اروپا را احضار و مراتب اعتراض ایران را اعلام کرد. این گروهک از سال 2002در لیست تروریستی این اتحادیه قرار گرفته بود. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی مدعی شد که اگر کشوری مانند ایران تمایلی به گشودن مشت خود داشته باشد، با دستان گشوده ما مواجه خواهد شد. احمدی‌نژاد هم در سخنانی گفت که ایران از تغییر رفتار بنیادین آمریکا استقبال می‌کند. 15بهمن، ماهواره ملی امید به‌وسیله ماهواره بر سفیر2برای نخستین بار در تاریخ کشور به فضا پرتاب شد و در مدار پیش‌بینی‌شده قرار گرفت. 21بهمن، سیدمحمدخاتمی ضمن اعلام نامزدی خود برای دهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در سال88، اعلام کرد: «باید پافشاری بکنیم بر اینکه انتخاباتی آزاد، مطلوب و قانونی برگزار شود». پیش از خاتمی، مهدی کروبی حضور خود در انتخابات ریاست‌جمهوری را اعلام و تأکید کرده بود که به نفع هیچ‌کس کنار نخواهد رفت.

اسفند: نیویورک تایمز به نقل از یک مقام آمریکایی از نامه اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا به رئیس‌جمهور روسیه برای تشکیل یک جبهه ضد‌ایرانی خبر داد. بنابراین گزارش، اوباما برای مدودف نوشته بود که اگر مسکو به متوقف‌کردن برنامه سلاح‌های دوربرد ایران کمک کند، آمریکا استقرار سیستم دفاع موشکی در شرق اروپا را متوقف خواهد کرد. اعضای گروه 1+5در بیانیه‌ای مشترک تعهد خود را برای ادامه گفت‌وگوهای مستقیم و دیپلماتیک اعلام کردند. در پی اعلام نامزدی میرحسین موسوی، سیدمحمدخاتمی در بیانیه‌ای ضمن حمایت از موسوی، انصراف خود را از نامزدی برای ریاست‌جمهوری اعلام کرد. موسوی هم در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که پس از بررسی «وضعیت کشور»، «حوادث پیش‌رو» و «ظرفیت‌های موجود»، تصمیم گرفته که در انتخابات نامزد شود.