گفت‌وگو با تعدادی از خریدارانی که به‌دلیل عدم پایبندی خودروسازان به تعهدات‌شان بیرق اعتراض برداشته‌اند
داد خریداران از بیداد خودروسازان
محمدصادق خسروی‌علیا/خبرنگار
قریب به 2ماه است که متقاضیان ثبت‌نام‌کرده برای خرید خودرو مقابل وزارت صنعت و معدن، مجلس شورای اسلامی و... تجمع می‌کنند. حرف حساب این افراد عدم‌پایبندی شرکت‌های تولید‌کننده خودروی داخلی به تعهدات‌شان است. مشاهدات میدانی و صحبت‌های معترضان نشان می‌دهد این شرکت‌ها با وجود اینکه محصولات خود را به‌صورت قطعی به فروش رسانده‌اند، به بهانه‌های مختلف از تحویل خودرو به مشتریان سر باز می‌زنند. مشتریانی که اغلب یک‌سال و برخی بیش از آن، مبالغی را به‌حساب این شرکت‌ها واریز کرده‌اند و الان هر روز این شرکت‌ها شرط و شروط و بهانه تازه‌ای برای تحویل ندادن خودرو فراروی خریداران سرگردان قرار می‌دهند. یکی از شروط اصلی برخی شرکت‌ها، دریافت مبالغ چندمیلیونی -بیش از آنچه در قراردادها آمده- بابت مابه‌التفاوت نرخ خودرو از مردم است. این بی‌عدالتی و بی‌مبالاتی‌های خودروسازان تعداد بسیاری از خریداران خودرو را به ستوه آورده تا آنجا که به صرافت افتاده‌اند صدای اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانند. در جمع خریداران خودروهای داخلی، بازنشستگان، فرهنگیان، زنان سرپرست خانوار، کارمندان، کارگران، کشاورزان و جمعیت کثیری از اقشار مختلف جامعه مشاهده می‌شود که درآمد‌های حداقلی دارند و پس‌انداز چندساله خود را به شرکت‌های خودروساز داده‌اند و حالا منتظرند. امروز قرار است معترضان در دیدار با مدیران خودروساز مشکلات خود را مطرح کند. در همین حال همشهری در گفت‌وگو با برخی از این خریداران که به‌خاطر عدم‌تحویل خودرو معترض هستند، موانع، چالش‌ها و برداشت‌های اجتماعی آنها را در خصوص این موضوع بررسی می‌کند.
حرف بی حساب
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد در بین ثبت‌نام‌کنندگانی که هنوز خودروهای خود را تحویل نگرفته‌اند متقاضیان خودروهای ساندرو، تندر90، پژو207، کوئیک، پژو2008، سیتروئنC3 و محصولات پژو206 بیش از دیگران به‌چشم می‌خورد. بدقولی شرکت‌های خودروساز در حالی ادامه دارد که آنها حق‌به‌جانب رفتار می‌کنند. آنها به مشتریانی که به‌صورت قطعی قبلا اقدام به خرید خودرو کرده‌اند، اعلام می‌کنند به‌دلیل تحریم‌ها قطعات وجود ندارد و خودروها ناقص و غیرقابل تحویل هستند. این شرکت‌ها بسته به میل‌شان با مشتریان خود به 2گونه رفتار می‌کنند؛ برخی از آنها از ثبت‌نام‌کنندگان خودرو می‌خواهند مابه‌التفاوت قیمت خودرو را پرداخت کنند و به نرخ روز خودروی خود را تحویل بگیرند، برخی دیگر میل دارند محصول مورد نظر را تحویل نداده و خودروهای جایگزین به مشتریان بدهند! از این‌رو از خریداران به اجبار می‌خواهند محصول دیگری را انتخاب کنند!
آقای ردانی بازنشسته تأمین اجتماعی است. او 8ماه پیش اقدام به خرید یک دستگاه خودروی پژو207 کرده و به‌صورت تمام و کمال قیمت روز خودرو را پرداخته است. او به این امید مستقیما از خودروساز، خودرو خریداری کرده که نمایندگی مجاز فروش به وعده‌اش عمل کند و 45روز بعد خودرو را به او تحویل دهد. ردانی می‌گوید: «نزدیک 50میلیون تومان پرداخت کردم. اما خودروساز به وعده‌اش عمل نکرد. اوایل می‌گفتند دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد؛ خودرو را تحویل می‌دهیم کمی صبر کنید و... با این حرف‌ها مشتریان را خام می‌کردند. آن روز هنوز خودرو به این اندازه گران نشده بود، تفاوت قیمت‌ها در بازار بین 5 تا 10میلیون تومان بود. اما با این حال خودروساز برای تحویل خودرو به مشتریانش این دست و آن دست می‌کرد. آنقدر این روال ادامه یافت که یکدفعه خودرو به‌صورت انفجاری گران شد. الان تفاوت نرخ بازار با قیمتی که ما خودرو خریداری کرده‌ایم به 35 تا 40میلیون تومان رسیده است. حالا بعد از گذشت این همه مدت و بلوکه کردن پول مردم از ما می‌خواهند یا مابه‌التفاوت را پرداخت کنیم یا به‌جای پژو207 خودروی پژو405 تحویل بگیریم و برویم به امان خدا! اعتراض هم که می‌کنیم در جوابمان می‌گویند همین است که هست!»
دسترنج کارگر و کشاورز
خانم مهرافروغ نیز یکی دیگر از خریداران معترض است. او با اشاره به مشکلاتی که خودروساز با عمل نکردن به وعده‌ها در زندگی‌اش ایجاد کرده می‌گوید: «نمی‌دانم شاید خودروسازان تصور می‌کنند مردم دستگاه چاپ پول در خانه‌شان دارند و درآمد مردم سر به فلک کشیده است که اینطور با خلق‌الله برخورد می‌کنند. خدا گواه است که خیلی از خریدارانی که جلوی وزارتخانه یا مجلس تجمع کرده‌اند با خون دل مبلغ خودرو را جمع‌آوری کرده و به‌حساب شرکت‌ها واریز کرده‌اند. خدا را خوش نمی‌آید با مردم اینطور رفتار می‌کنند. با هزار قرض و بدهی و وام 9ماه پیش برای خرید خودروی ساندرو ثبت‌نام کردم. من سرپرست خانواده‌ام. 2دختر دارم. هردوی آنها در کنار من در یک تولیدی لباس کار می‌کنند. خدا می‌داندکه برای فراهم کردن هر هزار تومانش زحمت کشیده‌ایم؛ اما خودروساز پول‌ها را از چنگ مردم درآورد، خودروها را تحویل نداد و آنقدر معطل‌مان کرد که ارزش پول به نصف رسید، در این موقعیت دشوار که دست مشتریان را زیر سنگ دیده‌اند هر نوع بی‌عدالتی در حق‌شان روا می‌دارند.»
در میان خریداران معترض از همه قشر و طبقه‌ای مشاهد می‌شود. مرد کشاورزی در میان آنهاست که از اصفهان آمده. او یک‌سال پیش تمام زندگی‌اش را به حراج گذاشت تا بتواند یک خودروی ساندرو خریداری کند. کشاورز میانسال در این‌باره می‌گوید: «مرزعه‌ام از بی‌آبی خشک شد. دهکده آبا و اجدادی را ترک کردیم و به اصفهان آمدیم. من 63سال عمر کردم. خوب یا بد، روزگار برای من تمام‌شده به‌حساب می‌آید. از من گذشت، فقط نگران 2دختر دم‌بخت و 2پسر جوان بیکارم بودم. چوب حراج به زندگی‌ام زدم تا با خرید یک خودرو پسرانم بتوانند در یک آژانس خصوصی که کارش گردشگری بود همکاری کنند. مدیر این آژانس که از دوستان قدیمی‌ام بود وقتی اوضاع و احوال زندگی‌ام را دید بنده خدا پیشنهاد داد یک خودروی نسبتا خوب خریداری کنم تا پسرانم از طریق آژانس او بتوانند گردشگران خارجی را به این شهر و آن شهر ببرند. این پیشنهاد خوبی بود برای خانواده‌ای که حتی برای امرار معاش روزانه با بحران و مشکل جدی روبه‌رو شده بود. یک‌سال پیش برای بیرون آمدن از گرفتاری‌ها همه دار و ندارم را فروختم و یک خودروی ساندرو ثبت‌نام کردم. قرار بود 2ماهه آن را تحویل بدهند اما موعد تحویل خودرو مصادف شد با مسئله آمریکا. تا برجام با مشکل روبه‌رو شد فردایش خودروسازان اعلام کردند قطعه نداریم. با این بهانه روزگار ما را سیاه کردند. خدا شاهد است بعد از این اتفاق با این سن و سال به کارگری می‌روم تا پیش زن و بچه‌ام شرمنده نباشم الان هم کارگر ساختمانی‌ام.»
صدای مردم
مرد میانسالی که یکی از معترضان است و خودروی ساندرو ثبت‌نام کرده، اینطور استدلال می‌کند: «الان برای ثبت‌نام‌کنندگانی که با نرخ قبلی اقدام به خرید قطعی خودرو کرده‌اند خودرو در تحریم است، قطعه نیست و... اما برای آنهایی که با نرخ روز می‌خواهند خودرو خریداری کنند خودرو فراوان است! یکی این معادله را برای مردم حل کند چطور ساندرو، پژو207، سیتروئنC3، پژو206 و... که جملگی تولید داخل هستند با مشکل تولید روبه‌رو شده‌اند و خودروساز خودرو ندارد اما در بازار آزاد هر خودرویی که بخواهی به هر تعدادی هست؛ هر برند با هر تعدادی منتها با نرخ بازار آزاد. این مشکوک نیست!؟ یعنی مسئولان نمی‌دانند خودروسازان محصولات‌شان را در خفا و پنهانی در بازار آزاد می‌فروشند؟ این نمونه یک اختلاس است. خودروسازان دست‌شان را با دلالان در یک کاسه کرده‌اند. به این صورت که محصولات‌شان را در بازار آزاد به‌صورت انبوه با قیمت دلخواه در سبد‌هایی با تعداد چندهزار دستگاه به دلالان می‌فروشند. آن‌طرف هم با فروش قطره‌چکانی به مشتریان سعی می‌کنند نیاز بازار را فراهم نکنند تا بازارسیاهی که راه انداخته‌اند زمین نخورد. همه مشکلات ما در صنعت خودرو همین فسادی است که در چند سطر خدمت‌تان عرض کردم. حالا شما و مسئولان بگردید دنبال پرتقال‌فروش! همه‌‌چیز مثل روز روشن است اما مافیای خودروسازان و دلالان آن در این کشور اجازه نمی‌دهند کسی مقابل‌شان قد علم کند. ما می‌خواهیم حق‌مان را بگیریم و از همه مهم‌تر بگوییم ما هوشیاریم و می‌دانیم پشت پرده چه خبر است!»
مرد معترض دیگری که بازنشسته آموزش و پرورش است می‌گوید: «اصلا معلوم نیست چه خبر است! مردم باید هر مشکلی را تحمل کنند. چند خودروساز در این کشور سال‌هاست مردم را در فشار و سختی قرار داده‌اند؛ اگر مردم آنها را تحریم کنند دولت به یاری‌شان می‌آید اما اگر خودروسازان مردم را تحریم کنند کسی به داد مردم نمی‌رسد! به چه زبانی بگوییم پولی که برای خودرو پرداخت کرده‌ایم خدا شاهد است که از سفره زن‌و‌بچه‌مان کم کرده‌ایم. روا نیست هر کسی به این راحتی اموال مردم را غارت کند. ما قرارداد داریم، خرید قطعی کرده‌ایم، قانونی و اصولی. هیچ محکمه‌ای نمی‌تواند علیه ما رأی بدهد اما با وجود این می‌بینیم خودروسازان کک‌شان هم نمی‌گزد و عین خیال‌شان نیست. انگار رعایت قانون و قوانین فقط مختص ماست، باقی هرکاری که دل‌شان می‌خواهد می‌کنند و قانون هم در مقابل‌شان سکوت اختیار می‌کند.»
در همینه زمینه :