ناقلان اخبار و راویان ناچار

فرامرز قره‌باغی/ نویسنده و روزنامه‌نگار
در میان مخاطبان اخبار، افراد فراوانی وجود دارند؛ کسانی که خبر را در کنار موسیقی، فیلم و سایر برنامه‌های رسانه‌های دیداری و شنیداری می‌شنوند و تصاویر مربوط به آن‌را می‌بینند.

افراد دیگری هم هستند که نسبت به آن موضعی ندارند و اکثر اخبار در آنها واکنشی همراه با بی‌اعتنایی به‌همراه دارد. اما کسانی هم هستند که اخبار را یا به‌طور جدی یا به‌طور حرفه‌ای دنبال می‌کنند. دنبال‌کنندگان حرفه‌ای اخبار کسانی‌اند که به‌فراخور شغل و موقعیت کاری یا اجتماعی پیگیر اتفاقات رخ داده در جهانند. اینان شغل و حرفه‌ای مربوط به خبر دارند یا خبر را دروازه‌بانی می‌کنند و به دروازه‌بانان دیگر می‌سپارند، یا خبرهای دروازه‌بانی شده را می‌گیرند و منعکس می‌کنند.

- منظورم از دروازه‌بانی در اینجا مفهوم اصطلاحی آن در خبرنویسی و گزینش و چیدمان اخبار است-. چنین کسانی ناگزیر از دنبال کردن و پی‌گرفتن اخبارند، رفتاری حرفه‌ای با خبر دارند، از منبع و مسیر انتقال آن باخبرند، میزان تأثیرگذاری آن‌را می‌توانند پیش‌بینی کنند و بنا به حرفه و وابستگی‌های شغلی و گرایش‌های جناحی یا سیاسی می‌دانند چگونه می‌توان آثار خبر را کنترل و هدایت کرد و می‌توانند اثرپذیری آن‌را کم یا زیاد کنند.

گرچه باید این را هم در نظر داشت که در کنار توانایی‌های حرفه‌ای که می‌تواند چنین قابلیت‌هایی را ایجاد کند، اخلاق حرفه‌ای هم وجود دارد که از وارونه‌سازی و دیگرنمایی مطالب و موضوعات خبری جلوگیری می‌کند اما کسان دیگری هم هستند که پیگیر اخبارند و گرچه نه به‌طور حرفه‌ای اما به‌طور جدی وقایع رخ‌داده را در تمام موضوعات یا بعضی سویه‌های خاص دنبال می‌کنند؛ کسانی که ارتباط آنان با خبر را باید مربوط به فعالیت‌هایی دانست که به آن سرگرمند؛ فعالیت‌هایی که تحت تأثیر رخدادهای روز قرار می‌گیرد و از این رو آنان را مایل به پیگیری اخبار روز می‌کند. اما گروه دیگری هم هستند که به دلایل شخصی و از روی علایق و گرایش‌هایشان دنبال‌کننده اخبارند. به‌دلیل نقش مؤثر این عده در تحولات ناشی از اخبار گوناگون این دسته را باید جدا از گروه‌های قبلی تعریف و بررسی کرد.