گزارش
ساحل بندرعباس با طعم دود‌های سمی
به گفته کارشناسان، بیشترین میزان مصرف قلیان در استان هرمزگان در بندرعباس، بندرلنگه و حاجی‌آباد است
محمد ثابت‌قدم| خبرنگار:
شاید وقتی قرار بود خط ساحلی و پارک‌های مجاور آن در بندرعباس افتتاح شود کمتر کسی فکر می کرد این محل پاتوق قلیان‌کشی و فروش قلیان شود و ابری از دود هوای ساحل را آلوده کند، آنگونه که بنا به گفته رئیس جمعیت مبارزه با دخانیات کشور اگر یک خانم باردار از مسیرهای عرضه قلیان در ساحل عبور کند دود وارد بدن جنین می‌شود و علاوه بر ابتلای جنین به آسم و عوارض ناشی از آن، احتمال سقط را نیز افزایش می‌دهد.
به دلیل همجواری استان هرمزگان با کشورهای حاشیه خلیج فارس، علاقه به مصرف قلیان در خانواده‌ها به‌ویژه میان جوانان هرمزگانی رشد فزاینده‌ای داشته است. به گفته کارشناسان بیشترین میزان مصرف قلیان در استان هرمزگان به ترتیب در شهرهای بندرعباس، بندرلنگه و حاجی‌آباد است.
60هزار مرگ بر اثر مصرف دخانیات
بررسی ۵۴۲ مطالعه علمی درباره قلیان نشان می‌دهد که در مقایسه با کشیدن یک عدد سیگار، کشیدن یک قلیان ۱۲ برابر بیشتر دود، ۵ برابر بیشتر قیر، ۲ برابر بیشتر نیکوتین، و ۲ برابر بیشتر منواکسیدکربن وارد بدن می‌کند و به ازای هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت کشیدن قلیان به اندازه ۵ بسته سیگار، دود وارد بدن انسان می‌شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با اشاره به آمار مرگ ناشی از عوارض مصرف دخانیات در جهان و کشور اظهار می‌کند: سالانه ۵۰ تا ۶۰ هزار مرگ بر اثر استعمال دخانیات در کشور اتفاق می‌افتد. مطابق تحقیقات وزارت بهداشت و درمان حدود ۶ هزار نفر بر اثر دود جان خود را از دست می‌دهند. این رقم زنگ خطری جدی است.
«کاووس دیندارلو» در تشریح وضعیت مصرف مواد دخانی در استان هرمزگان می‌گوید: متاسفانه هرمزگان در زمینه استعمال قلیان جز رتبه‌های نخست کشور است و سواحل بندرعباس بر اثر عرضه قلیان، آلوده است. مردم باید با آگاهی از استعمال موادی که ضررهای جانی و مالی بسیار شدیدی دارد، حذر کنند.
تنباکوی عجمی که به نام تنباکوی لنگه‌ای هم معروف است نوعی تنباکو با نام علمی نیکوتیانا روستیکا است که میزان نیکوتین آن بسیار بالاتر از دیگر انواع تنباکو است و دارای آلکالوئید‌های دیگری مثل هارمالین است. مصرف هارمالین باعث افزایش ناگهانی میزان دوپامین در مغز و توهم و هذیان در فرد می شود.
عوارض جبران‌ناپذیر
یک عضو انجمن بین‌المللی تحقیقات تنباکو و سیگار اظهار می‌کند: دود حاصل از 20 دقیقه مصرف قلیان معادل دود حاصل از کشیدن 100 نخ سیگار است که علاوه بر مشکلات قلبی- عروقی، سرطان‌ها، زایمان زودرس و تولد نوزادان کم‌وزن، می‌تواند سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را نیز باعث شود.
دکتر« نصیر دهقان» می‌افزاید: اکثر تنباکو‌هایی که در سال‌های اخیر به بازار آمده حاوی اسانس‌هایی است که علاوه بر تحریک دستگاه تنفس، می‌تواند رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن برای فرد ایجاد کند. افزایش چشمگیر بروز انواع سرطان ریه، لب و دهان، حنجره، مری و معده، لوزالمعده، کبد و روده بزرگ، همچنین زخم‌های گوارشی ریفلاکس معده از دیگر عوارض قلیان است.
«حسین محبی» یکی از افرادی است که سابقه مصرف قلیان داشته است. او با بیان اینکه از نوجوانی به استعمال قلیان روی آورده، می‌گوید از آنجا که قلیان کشیدن در خانواده‌اش عادی بوده و صدای غُلغُل آن همیشه در فضای خانه حاکم بوده به قلیان کشیدن ترغیب شده است.
او با بیان اینکه 5 سال قبل مصرف قلیان را ترک کرده، می‌افزاید: با گذشت 40 سال از استعمال قلیان به دلیل سرفه‌های شدید و بیماری ریوی، مجبور به ترک قلیان شدم اما همچنان برخی براین باورند که قلیان کم‌خطرتر از سیگار است و آن را جایگزینی برای ترک سیگار می‌دانند.
مزارع تنباکو
مسئول برنامه کنترل دخانیات، معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با تشریح روند پژوهش‌های انجام شده در استان هرمزگان اعلام می‌کند: تعداد قلیان‌کش‌ها در شهرهای استان 3/5درصد و در روستاها 4/18درصد است.
«اکرم احمدی‌زاده فینی» با اشاره به نتایج این پژوهش می‌گوید: در مناطق روستایی، زنان 2برابر مردان قلیان استعمال می‌کنند. این کارشناس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با اشاره به کشت تنباکو در استان می‌گوید: کثرت زمین‌های زیر کشت تنباکو در غرب و شرق استان به‌ویژه کشت تنباکوی لنگه‌ای به رونق این محافل کمک می‌کند.
وی رسیدگی مسئولان به این موضوع را ضروری می‌داند و ادامه می‌دهد: با برنامه‌ریزی مناسب در کوتاه‌مدت باید سطح زیر کشت تنباکو، این محصول دودزا، را در استان کاهش دهیم.
وی می‌افزاید: قلیان کشیدن جزو فرهنگ و آداب و رسوم مردم هرمزگان است. برای تغییر این نگاه محفلی به قلیان باید بر اجرای برنامه‌های آموزشی و تشریح مضرات و عوارض جانبی آن تاکید کرد و رسانه‌های استانی هم باید برای کاهش میزان تقاضا در انعکاس مضرات مصرف این ماده سمی برنامه‌ریزی کنند.
احمدی‌زاده از مادران هرمزگانی می‌خواهد: آماده کردن قلیان را به دختران خود آموزش ندهند زیرا تکرار این رفتار، استفاده از قلیان را عادی می‌کند. فردی که قلیان را آماده می‌کند باید با دمیدن هوای دهان به داخل قلیان سطح آب آن را تنظیم کند و همین کار مزه دود را وارد ذائقه دختران می‌کند.
