ایران در پایان دهه70 نسبت به آغاز آن دچار تغییرات گسترده‌ای شده بود

محمدتقی حاجی‌موسی

همینه که هست

از سری مشکلات ازلی و ابدی و البته اختصاصی ایران در سالیان متمادی، کیفیت سوسیس و کالباس بوده و شما هر روزنامه‌ای را در هر سالی نگاه کنید، درباره بی‌کیفیتی این محصولات و هشدار کارشناسان و ممنوعیت‌های وزارت بهداشت نوشته و این رویه تا همین الان ادامه داشته است. سال79 هم مسئولی گفته 70درصد سوسیس و کالباس‌های کشور فاقد مواد پروتئینی است و بیشتر شامل آرد و نشاسته و اینطور چیزها‌ست و این برای سلامت مردم مضر است. البته وی گفته که آن 30درصد بقیه هم مکمل‌های پروتئینی است و به حضور گوشت در این محصولات اشاره‌ای نکرده که همین، صدق گفتارش را تأیید می‌کند. به عقیده ما اما کار تولیدکننده‌های سوسیس و کالباس خیلی هم درست بوده و هست، چراکه مصرف بیش از حد گوشت و پروتئین باعث نقرس و بالا‌رفتن اوره و... می‌شود ولی از خوردن گوشت گربه (مکمل پروتئینی) هنوز بیماری خاصی گزارش نشده است. در همین زمینه و در همان روزنامه شورای شهر اعلام کرده با فروشندگان مرغ‌مرده در شهر برخورد می‌شود که نشان می‌دهد آن موقع چقدر تنوع سبد غذایی ملت زیاد بوده است.

فوبیای انفجار رب

در دهه‌های 70، 80 و 90 معمولا ما عادت داشتیم و داریم که هر چند وقت یک‌بار در کرمانشاه یک مین به‌جا مانده از جنگ منفجر شود ولی در سال79، کارخانه‌های تولید کنسانتره و رب گوجه‌فرنگی نشان دادند یکی باید آنها را بگیرد و مین‌ها آن‌قدرها هم خطرناک نیستند. در این سال، 4قوطی رب گوجه‌فرنگی در کرمانشاه خودبه‌خود منفجر شدند که یکی‌شان باعث مجروح‌شدن یک خانم خانه‌دار شد. این خبر در همین حد در رسانه‌ها منتشر شد و بعد از آن کسی نرفت سراغ علت ماجرا و با بی‌محلی به رب‌ها، باعث شدند خودشان خجالت بکشند و دیگر نترکند. گفتنی است تحقیقات درباره علت این حوادث می‌توانست به کسب نوبل فیزیک و شیمی و زیست‌شناسی و کمپلت همه علوم برای کارخانه‌های رب‌سازی‌ منجر شود که خب نشد.

بزن روشن شی
سال78، هر لیتر بنزین حدود 35تومان بوده و سال79 این قیمت با 10درصد افزایش به 385ریال می‌رسد. روزنامه‌ها هم این نرخ را اعلام می‌کنند و برای اینکه ملت زیاد حساب و کتاب نکنند و گیج نشوند، در جدولی قیمت بنزین از یک لیتر تا 30لیتر را چاپ کردند که خیلی هم کار خوبی بوده. منتهی آن موقع مسئولان اعلام کردند همین بنزین 385ریالی کیفیت لازم را ندارد و استاندارد نیست و باید کاری کرد که خب کسی وقعی ننهاد و الان هم همین را درباره بنزین می‌گویند.

بپا لواشک نشی

در طول تاریخ ایران، تولید بعضی محصولات همواره به‌صورت غیربهداشتی بوده و ما عادت داشته‌ایم که همان را مصرف کنیم. مثلا  2هزار سال است که خیارشور را در دبه‌های پلاستیکی درست می‌کنند و ما می‌خوریم. توی آلوچه‌ها می‌توان امعا و احشای سوسک و مورچه را پیدا کرد که خیلی جذاب است. تولید ترشی و شور و... کلا مسیر بهداشتی ندارد و اگر با گل‌و‌لای مصرف نکنیم، به ما نمی‌چسبد. مقوله مهم این وسط اما لواشک است که نمی‌دانیم چرا باید غیربهداشتی تولید شود و اگر مثل آدم درست شود، چه عیبی دارد که تولیدکنندگان سراغش نمی‌روند؟ همین افق دید باعث شد تا سال79 در یک گاوداری، کارخانه تولید لواشک پیدا کنند که ظاهرا از گاوها و غلت‌زدنشان برای پهن‌کردن لواشک استفاده می‌کرده؛ اتفاقی که همین الان هم رخ می‌دهد و هر‌از‌‌گاهی کشف و خنثی می‌شود و نمی‌گذارد ما مریض شویم.

چه پسری!

تعیین جنسیت فرزندی که هنوز متولد نشده، جزو هیجان‌انگیزترین مراحل زندگی خانواده‌های ایرانی است و از روز اول با تغییرات دماغ مادر باردار شروع می‌شود و حتی پس از سونوگرافی ادامه پیدا می‌کند و بعضی‌ها معتقدند که خودشان بهتر از هر دستگاهی می‌فهمند بچه دختر است یا پسر. با وجود این، کم‌شدن تعداد نوزادان در اواخر دهه70 کمی مقدار این هیجان را کم کرد و مسئولان رفتند سراغ موجودات دیگر و در نخستین نمونه ماهیان خاویاری را سونوگرافی کردند .

سیاهی کیستی؟

سردار رویانیان که زمانی رئیس راهنمایی و رانندگی بود و بعدا مدیر پرسپولیس شد و با بعد از آن کاری نداریم، سال79 در مصاحبه‌ای اعلام کرد دودی‌کردن شیشه خودروها ممنوع است و دارندگان این خودروها جریمه می‌شوند و این حرف‌ها. بعد که خبرنگاران پرسیدند چرا؟ گفت چون می‌خواهیم گل روی شما را از دور ببینیم. بعد که خبرنگاران گفتند اگر ما نخواهیم چی؟ گفت جریمه که شدید، آن‌وقت می‌خواهید. لذا خبرنگاران به همدیگر نگاه کرده و صحنه را ترک کردند.

طرح تعویض همه‌چی

یکی از سیاست‌های زیبای دولت‌های ادوار تاریخ ایران برای درآمدزایی، تعویض است؛ یعنی مسئولان می‌نشینند دور هم و می‌گویند چه‌کار کنیم کسری بودجه جبران شود؟ یکی از آن سر میز داد می‌زند گواهینامه‌ها را عوض کنیم و همه احسنت می‌گویند. سپس اعلام می‌کنند ملت بیایند گواهینامه‌ها را عوض کنند و قرار است هوشمند بشود و چه و چه و چه! سال بعد دوباره می‌گویند چه‌کار کنیم؟ یکی دیگر می‌گوید گذرنامه‌ها را عوض کنیم که سال79 این اتفاق افتاد. بعد یکی می‌گوید مدت اعتبار گذرنامه را از10سال بکنیم 5سال. بعد یکی می‌گوید کارت ملی را عوض کنیم. بعد یکی می‌گوید شناسنامه را عوض کنیم و این بازی همینطور ادامه دارد که نشانه خلاقیت مسئولان است و باید به همه‌شان احسنت گفت.