محمد درویش / کارشناس محیط زیست:
آنچه اینک در اراضی شمال شهر نانت در حاشیه رودخانه لوآر در جریان است، یادآور رخدادهایی چون: «اشتوتگارت ۲۱»، «باند شماره ۱۸ فرودگاه فرانکفورت در سال ۱۹۸۷» و «نیروگاه هسته‌ای بروک‌دورف» است؛ رخدادهایی که کنشگران محیط‌زیستی سال‌ها برای حفاظت از ارزش‌های طبیعت در آنها جنگیدند و صدها زندانی، زخمی و حتی کشته حاصل آن بود! اینک به‌نظر می‌رسد مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه دارد درگیر یک جنگ داخلی تمام عیار در منطقه‌ای زیبا از کشورش می‌شود که به‌دلیل وجود رویشگاه‌های جنگلی، علفزار و چراگاه‌های زیبا و متراکمش بسیار مشهور و محبوب است؛ منطقه‌ای که ممکن است قربانی ساخت فرودگاهی جدید با سرمایه‌گذاری هنگفت ۵۶۰میلیون‌یورویی شود؛ موضوعی که البته خشم طرفداران محیط‌زیست، نمایندگان اتحادیه‌های کشاورزی و حتی وزیر محیط‌زیست در دولت کنونی فرانسه را برانگیخته و نیکلا اولو آشکارا تهدید کرده، اگر چنین پروژه‌ای اجرایی شود، استعفا خواهد داد!
هم‌اکنون اما این منطقه به محلی شباهت دارد که گویی دارد خودش را برای یک رزمایش بزرگ نظامی آماده می‌کند؛ خودروهای زره‌پوش، ماشین‌های آبپاش، اتوبوس‌هایی با توری‌های ایمنی و دیگر تجهیزات دفاعی سنگین به همراه آماده‌باش ٥٠ گُردان از «ژاندارمری ملی» و واحدهای پلیس-CRS - با حداقل ٤٠٠٠نیروی تمام مسلح! چه خبر شده! آیا جنگی در راه است؟
بنا به گزارش روزنامه لوموند، مأموران امنیتی درحال برنامه‌ریزی در زمینه «دشوارترین عملیات برای حفظ نظم و قانون در تاریخ فرانسه» هستند. واقعیت این است که خطر یک درگیری جدی وجود دارد؛ امانوئل مکرون باید برای مجوز ساخت جدید یا بازسازی فرودگاه نانت، اولویت‌های محیط‌زیستی و اقتصادی را بسنجد و بین آنها یکی را انتخاب کند. به گفته حزب سبز فرانسه «اقلیم یا فرودگاه» مسئله این است! به هرحال، اقتدار مکرون در معرض خطر است.
در بحث و جدل بر سر این پروژه مناقشه‌برانگیز، پای خیلی چیزها در میان است؛ موضوع تغییر مکان یا گسترش فرودگاه مدت‌هاست که به موردی بیش از جست‌وجو برای یک محل مناسب تبدیل شده. مسئله مهم اعتبار بین‌المللی مکرون به‌عنوان یک الهام‌آفرین حامی محیط‌زیست و از جهتی دیگر اقتدار سیاسی او در داخل کشور است.
این موضوع هم شکافی بین مردم منطقه و هم احزاب سیاسی به‌وجود آورده و به موضوعی سخت و آشتی‌ناپذیر بین مخالفان و موافقان ساخت فرودگاه جدید بدل شده است.
توافق بر سر ساخت فرودگاه جدید یا بازسازی فرودگاه موجود در داخل شهر نانت ظاهرا به بن‌بست رسیده؛ پس از آنکه سال‌ها کمیسیون‌ها، هیأت‌های نمایندگان مجلس و سیاستمداران محلی پیرامون این موضوع با یکدیگر کشمکش داشته‌اند، بدون اینکه به راه‌حل شفافی برسند. تلاش‌های اخیر ادوارد فیلیپ، نخست‌وزیر فرانسه هم بی‌نتیجه ماند.
در اصل تصمیم بر سر این است که آیا نانت، این شهر بزرگ بین برتاین و لوآر آتلانتیک در درازمدت نیازی به فرودگاه دارد؟ یا یک بازسازی کم‌خرج‌تر در فرودگاه موجود و به‌دلیل افزایش ترددهای هوایی که در پیش است، طبعا موجب تشدید آلودگی هوا و صوتی می‌شود، قابل‌قبول است؟
جالب است بدانید که این پرسش راهبردی و حساس قدمتی از سال ۱۹۶۵ دارد؛ زمانی که برنامه‌ریزی برای فرودگاه در غرب کشور آغاز شد. تا امروز کشاورزان و کنشگران محیط‌زیست در اعتراض به این تصمیم چندبار به دادگاه شکایت کرده‌اند اما هربار شکست خورده‌اند. در سال ۲۰۱۲ تلاش توسط پلیس برای تخلیه «منطقه دفاعی» که در آنجا ۴۰ هزار نفر از مخالفان فرودگاه تحصن کرده بودند، به موفقیت نرسید.
البته در ژانویه ۲۰۱۶ قوه‌قضاییه جابه‌جایی کسانی که هنوز این محدوده را در اشغال خود داشتند، قانونی اعلام کرد و حتی در ماه ژوئن گذشته، مردم محلی در یک همه‌پرسی با 55درصد آرا ساخت فرودگاه جدید را تأیید کردند اما فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور وقت فرانسه به‌دلیل ترس از خشونت احتمالی، از تخلیه منطقه دفاعی خودداری و این تصمیم حساس را به جانشین خود محول کرد.
مکرون که تا به‌حال ماهرانه با نشان‌دادن آمادگی خود به گفت‌وگو- به‌طور مثال در زمینه حقوق کار- از جدال جلوگیری کرده، اکنون در یک وضعیت دشوار و حساس قرار گرفته است. درحالی‌که عقب‌نشینی از این پروژه ممکن است به کاهش اقتدار سیاسی‌اش منجر شود، تخلیه منطقه با استفاده از قوای نظامی و امنیتی هم می‌تواند به هفته‌ها خبر جنجال‌برانگیز در رسانه‌ها تبدیل شود؛ آن‌هم با شرایطی شبیه یک درگیری داخلی خطرناک؛ کمااینکه اذهان عمومی هنوز مرگ Rémi Fraisse، یکی از تظاهرکنندگان را در سال ۲۰۱۴ در جریان تخلیه اجباری تحصن‌کنندگان پروژه سدسازی در منطقه Tarn به‌خوبی به‌خاطر دارند.
مکرون و نخست‌وزیرش درنظر دارند که تا آخر ژانویه تصمیم خود را اعلام کنند. اما حتی اگر دولت این پروژه را متوقف کند، مشکل مواجهه با گروه افراطی ZAD باقی‌می‌ماند. یگ گزینه برای حل این مشکل- به‌جای تخلیه اجباری- پیشنهادی به کشاورزان و مخالفان باقیمانده است تا تحصن خود را به ثبت قانونی برسانند. کنشگران محیط‌زیستی مسلح هم‌اکنون پیرامون محدوده ساخت فرودگاه با تخته‌های میخ کاری شده، تجهیزات برای ساختن سنگر و پرتابه‌ها موضع گرفته‌اند و حتی خود را برای اختلالات خطوط ارتباطی (گوشی همراه) مجهز کرده‌اند. یک کنشگر محیط‌زیست در برنامه تلویزیونی «France2» اعلام کرده که «مهم نیست مکرون چه تصمیمی می‌گیرد. ما اینجا خواهیم ماند».
خواننده عزیز روزنامه وزین همشهری!
این ماجرای پیچیده را یادآوری کردم تا بگویم نحوه مواجهه با مردم در پروژه‌های مشابه در کشورمان، چنانچه از مدیریتی بخردانه برخوردار باشیم، تا چه اندازه آسان‌تر است. نگاه کنید به تبعات اجرای طرح‌های انتقال آب در سرشاخه‌های کارون و زاینده‌رود، انتقال آب از خزر به سمنان، انتقال آب از زاب به ارومیه و بسیاری تجربه‌های مشابه که اگر دولت اندکی هوشمندانه‌تر رفتار کرده بود، هرگز چنین لکنت‌هایی را حتی در رابطه بین نمایندگان اصفهان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، یزد، کرمان، مازندران، سمنان، ارومیه، کردستان، میناب، بندرعباس، جیرفت و... در صحن بهارستان شاهد نبودیم. فقط کافی است به عملکرد وزیر محیط‌زیست فرانسه و همتای ایرانی‌اش توجه کنید تا دریابید ما چقدر راه نرفته و کار نکرده داریم! چقدر...
به‌عنوان مثال، در ماجرای انتقال آب از ونک- سمیرم به رفسنجان، درحالی‌که وزارت نیرو اعلام کرده که هیچ تخصیص آبی وجود ندارد، سازمان حفاظت محیط‌زیست این انتقال آب را تأیید کرده است! دنیا تغییر کرده و دولتی کارآمد و موفق خواهد بود که عمیقا این تغییر را درک کرده وپایبندی به ملاحظات محیط‌زیستی را معطل‌کننده رشد اقتصادی نپندارد و بکوشد با احترام به افکار عمومی، به اقتصادی روی آورد که کمتر به آب وابستگی دارد.
