ساخت گذر آقانجفی منتفی شد

محمد باریکانی/خبر‌نگار


در پی چاپ گزارشی با موضوع تخریب‌های صورت گرفته در بافت تاریخی میدان نقش‌جهان با هدف احداث خیابان آقا نورالله نجفی در حریم درجه یک این اثر ثبت جهانی شده ایران، شهرداری اصفهان جوابیه‌ای به همشهری ارسال کرد  اما در این جوابیه یک نکته نهفته است. شهرداری اصفهان اذعان کرده است که تمامی اقدامات انجام شده در بافت تاریخی حریم درجه یک نقش‌جهان تا سال 97با هماهنگی و اطلاع میراث فرهنگی استان اصفهان انجام شده و احداث خیابان آقانجفی ادامه می‌یابد.

تصاویر ماهواره‌ای و تکذیب تخریب‌ها
دوستداران میراث‌فرهنگی اصفهان به همشهری اطلاع داده بودند که 5خانه در بافت تاریخی اصفهان در فاصله سال‌های 96و 97توسط شهرداری آن شهر و در بافت تاریخی میدان نقش‌جهان تخریب شده است؛ بدون آنکه خبری از این تخریب‌ها منتشر شود.
مسئولان میراث فرهنگی استان اصفهان و مدیر پایگاه میراث جهانی نقش جهان اما تأکید دارند که هیچ تخریبی در بافت تاریخی میدان نقش‌جهان برای احداث گذر آقانجفی از سال 93به این سو گزارش نشده است. سال 93میراث فرهنگی، فعالیت شهرداری اصفهان در تخریب بافت تاریخی نقش‌جهان برای احداث گذر آقانجفی را متوقف کرده بود.
فریدون الهیاری، مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان نیز در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به ماجرای تخریب بافت تاریخی واقع در حریم درجه یک میدان نقش‌جهان گفت: تا سال 93شهرداری اصفهان بخشی از املاک و خانه‌های تملک شده را تخریب کرد و آنچه امروز در موج رسانه‌ای مربوط به گذر آقانجفی مطرح است، مربوط به تخریب‌های قبل از سال 93است و تخریب‌های جدیدی وجود ندارد.
وی افزود: بخش وسیعی از این تخریب‌ها مربوط به سال 92و نیمه اول سال 93است که اداره میراث فرهنگی استان اصفهان در همان زمان به این تخریب‌ها اعتراض کرده بود.

ماجراهای سال 93
الهیاری درخصوص تلاش‌ها برای توقف تخریب بافت تاریخی میدان نقش‌جهان توسط شهرداری اصفهان گفت: در سال 93مکاتبات مکرر با معاونت میراث فرهنگی کشور، شهرداری و استانداری اصفهان و اداره کل راه و شهرسازی و تمامی افرادی که در این زمینه می‌توانستند تأثیرگذار باشند، انجام شد و نهایتا پیرو مکاتبات میراث فرهنگی استان اصفهان، دکتر طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور، همان زمان نامه‌ای خطاب به آقای دکتر حناچی، معاون وقت وزیر راه‌وشهرسازی نوشت و در آن اعلام کرد که خیابان آقانجفی در شهر اصفهان در حال احداث است و به‌رغم اخطارهای مکرر میراث فرهنگی استان اصفهان، توجهی به این اخطارها نشده است.
او افزود: معاون میراث فرهنگی از معاون وزیر راه و شهرسازی خواست برای حل موضوع ورود کند و بدین‌ترتیب از نیمه سال 93اجازه مداخلات شهرداری اصفهان در بافت تاریخی نقش‌جهان داده نشد و پروژه احداث گذر آقانجفی به‌طور کامل از نظر اجرایی و عملیاتی در بحث آزادسازی‌ها تقریبا متوقف ماند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اصفهان تأکید کرد: بعد از سال 93با اظهارنظر میراث فرهنگی در کمیسیون ماده 5استان اصفهان خیابان‌کشی در بافت تاریخی میدان نقش‌جهان متوقف شد و هیچ اتفاق جدیدی در این منطقه رخ نداده است.
او تأکید کرد: اگر احیانا در جاهایی نیز تغییراتی به‌وجود آمده مربوط به مالکانی است که خانه‌هایشان را بهسازی و نوسازی می‌کنند.

دستور وزارت راه برای توقف خیابان‌کشی
او گفت: با این حال به رغم گزارش‌های ارائه شده با توجه به اهمیت موضوع بار دیگر به‌صورت رسمی با شهرداری اصفهان مکاتبه و اعلام کردیم که شهرداری باید از هرگونه اقدام در این گذر تا قبل از اعلام‌نظر شورای ‌عالی معماری و شهرسازی خودداری کند.
فریدون الهیاری همچنین از دستور معاون وزیر راه و شهرسازی به شهرداری اصفهان در مورد توقف تخریب‌ها و هرگونه فعالیت در بافت تاریخی نقش‌جهان خبر داد و گفت: معاون وزارت راه و شهرسازی با توجه به مستندات و سوابق موجود بر مغایرت اساسی خیابان آقانجفی در بافت تاریخی نقش جهان تأکید و این موضوع را به‌صورت کتبی و رسمی اعلام کرد. مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان با بیان اینکه تخریب جدید در بافت تاریخی نقش‌جهان انجام نشده است، گفت: موضوع احداث خیابان آقانجفی در حریم درجه یک نقش‌جهان و در بافت تاریخی این میدان در سطح ملی و محلی تعیین‌تکلیف شده و در جلسه هفته گذشته ماده 5استان اصفهان بنا بر مصوبات قبلی و نامه معاون وزیر راه و شهرسازی تأکید شد که شهرداری اصفهان باید از هرگونه اقدام در این گذر خودداری کند. 


اصرار و انکار مدیریت شهری و میراث فرهنگی بر سر  احداث خیابان آقانجفی

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان بااشاره به اینکه مدیریت شهری اصفهان اعتقاد دارد احداث گذر آقانجفی در بافت تاریخی نقش‌جهان ضروری است، افزود: میراث فرهنگی معتقد است با توجه به حساسیت و اهمیتی که بافت تاریخی کنار میدان نقش‌جهان اصفهان دارد، هرگونه مداخله در این بافت باید تابع بررسی‌های جامع و فنی و کارشناسی در سطح ملی باشد و جایگاه این بررسی‌ها نیز شورای‌عالی معماری و شهرسازی است.فریدون الهیاری به سفر محمدسعید ایزدی، معاون وزیر راه و شهرسازی به اصفهان پس از موج خبری ایجاد شده در مورد تخریب‌های انجام شده در فاصله سال‌های 96و 97با استناد به تصاویر ماهواره‌ای گفت: بعد از موج خبری گذر آقانجفی در رسانه‌ها بلافاصله اقدام و همان‌روز همکاران یگان حفاظت را به منطقه اعزام کردیم که به‌طور کامل بررسی کردند. گزارشی هم از گذر آقانجفی ارائه کردند و ظهر همان‌روز اعلام شد که حداقل در یک‌سال گذشته هیچ اتفاق جدیدی در گذر آقا نورالله نجفی رخ نداده است. پس از آن همکاران فنی و تخصصی و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی براساس مستنداتی که داشتند در مورد تخریب‌ها و آزادسازی‌هایی که از سال 93به قبل انجام شده بود، مستندات را بررسی کردند و با محل تطبیق دادند که مستندات آنها هم نشان می‌داد، بعد از سال 93مداخلات جدی در منطقه صورت نگرفته و تخریب و آزادسازی جدیدی انجام نشده است؛ مگر آنکه برخی ساکنان منطقه جهت نوسازی و بهسازی منزل مسکونی و ملک‌ شخصی خود اقدامات ساختمانی کرده و مصالح آورده باشند یا ساخت‌وساز انجام شده باشد.


واکنش شهرداری اصفهان به گزارش همشهری 
ساخت گذر آقانجفی تأییدیه  کمیسیون ماده 5 دارد


13دی‌ماه جاری گزارشی با عنوان «سایه گذر آقا نجفی بر سر نقش جهان» در همین صفحه منتشر شد که طی آن، به تخریب‌های مرتبط با احداث خیابان آقا نجفی در بافت تاریخی میدانِ ثبت جهانی شده نقش جهان و نقض حریم درجه یک این میدان اشاره شده بود. شهرداری اصفهان در واکنش به این گزارش، جوابیه‌ای ارسال کرده است که عینا در پی می‌آید. «پیرو درج گزارشی با عنوان «سایه گذر آقا نجفی بر سر نقش جهان» در آن روزنامه مورخ 13 دی‌ماه 1397 موارد و مطالب زیر جهت تنویر افکار عمومی ارسال می‌گردد.

براساس مرام‌نامه‌ها و منشور اخلاقی انجمن‌های روزنامه‌نگاری، خبرنگاران و رسانه‌ها موظفند درستی اطلاعات دریافتی را از کلیه منابع بررسی و با مراقبت‌های جدی، از اشتباهات غیرعمدی جلوگیری کرده و منابع مورد استفاده را هر زمان که ممکن است مورد شناسایی دقیق قرار دهند. مطابق این مرام‌نامه روزنامه‌نگاران باید به افراد درگیر با موضوع خبر، برای پاسخگویی به اظهارات نادرست، با حوصله و پشتکار فرصت دهند. این در حالی است که در این گزارش، رسانه به‌صورت یکجانبه به موضوع پرداخته که با انتظاری که از روزنامه همشهری به‌عنوان روزنامه‌ای باسابقه، خوشنام و حرفه‌ای در کشور می‌رود متفاوت است. از این رو ضروری است جوابیه حاضر براساس ماده 23 قانون مطبوعات به همان شیوه و همان شکل، در آن رسانه در صفحات 1و 7 منتشر شود.

در خصوص سوابق این طرح باید گفت در سال 1385، پیشنهاد ساخت یک خط بدنه تحت عنوان گذر آقا نورالله نجفی برای اتصال خیابان حافظ به گذر غربی در کمیسیون ماده 5 مطرح شد. سرانجام کمیسیون ماده 5 در سال 94 ساخت گذر آقا نورالله نجفی را با توضیحات نماینده شهرداری اصفهان و سازمان میراث فرهنگی و با توافق این دو نهاد با عرض 14 متر تایید کرده و به تصویب رساند. احداث این گذر در طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوب بوده و تاکید بر تقلیل عرض گذر با هدف جلوگیری از آسیب به بافت منطقه انجام شده است.

احداث گذر آقا نجفی بعد از تایید در کمیسیون ماده 5 در تیرماه 94 توسط استاندار وقت اصفهان (رسول زرگرپور) به شهرداری ابلاغ شده است. همچنین در سال 1391 که طرح بازنگری جهت تدقیق و اعلام مغایرت‌ها به شورای عالی معماری و شهرسازی ایران ارسال شد، این شورا ضمن تایید کلیت طرح تفصیلی و اعلام مغایرت‌ها این گذر را از موارد مغایرت اساسی اعلام نکرد.

شهرداری پس از دریافت تاییدیه قانونی در سال 94، آزادسازی این طرح را آغاز کرد. تاکنون 74درصد خیابان آزادسازی شده و فاز یک از خیابان نشاط تا کوچه بیت‌الحسین برای کف‌سازی با سنگفرش آماده شده است.

همان‌طور که مشخص است این پروژه که سوابق آن به سال 1385 برمی‌گردد، اکنون در مرحله تصمیم‌گیری نیست و در مراحل پایانی خود قرار دارد. چنانچه این طرح در مرحله تصمیم‌گیری بود مدیریت شهری در این دوره با دغدغه و نگاه موجود در خصوص پاسداری از میراث فرهنگی، می‌توانست تصمیم‌ دیگری اتخاذ کند اما اکنون ناگزیر به ادامه مسیری است که بازگشت به عقب در آن ممکن نیست.
باتوجه به پیاده‌راه شدن میدان امام خمینی(ره) از نوروز 93 و لزوم ایجاد دسترسی‌های محلی برای تردد خودروهای ساکنان اطراف میدان، احداث گذر آقا نجفی با درخواست مردم محل و برای رفع نیاز ترافیکی محدوده اجرا شد. هم‌اکنون اهالی این محل به‌طور مکرر، به صورت حضوری، تلفنی و یا از طریق امضای طومار و... تکمیل این پروژه را پیگیری می‌کنند.

با دغدغه‌های شهرداری اصفهان، در این مسیر هیچ خانه تاریخی‌ای تخریب نشده است. شهرداری برای حفظ آثار و مراقبت از خانه‌های تاریخی در محدوده میدان نقش جهان، سازمان نوسازی و بهسازی را مجری اجرای این طرح کرده است تا حساسیت‌های مورد دغدغه شهرداری و شهروندان در این خصوص، با حضور کارشناسان این سازمان مورد دقت نظر قرار گیرد. در این راستا، مسیر گذر به نحوی تعیین شده است که آسیبی به خانه‌های تاریخی وارد نشود. کاهش عرض معبر از 33 متر به 14 متر و ایجاد انحراف و شکست در امتداد مسیر از جمله اقدامات انجام شده برای حفظ خانه‌های تاریخی در طرح گذر بیت‌الحسین (حاج آقا نورالله نجفی) بوده است.

این پروژه با مصوبه کمیسیون ماده 5 با حضور نماینده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان و ابلاغ استاندار وقت اصفهان در سال 93 آغاز شده و در سال‌های گذشته تا دی ماه 97، اعتراض یا مخالفتی از سوی اداره کل میراث در خصوص این پروژه اعلام نشده بود. طبیعی است که چنانچه میراث فرهنگی مخالفتی با اجرای این طرح داشت باید پیش از آغاز طرح اعلام می‌کرد.

در مصاحبه‌ای که ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی اصفهان 30 آذر ماه 1394 با خبرگزاری مهر داشته، عنوان کرده است: «طرح خیابان آقا نجفی مصوبه طرح تقصیلی را دارد و اگر روزی میدان نقش جهان بسته شود خیابان حافظ از بن‌بست خارج می‌شود. مشاوران طرح تفصیلی، ابر مشاوران هستند و از بابت عبور این خیابان نگرانی نداریم». این مقام مسئول در این مصاحبه می‌گوید: «طرح به تایید سازمان میراث فرهنگی رسیده و خط بدنه این گذر 14متری از خانه‌های تاریخی نمی‌گذرد. ترافیک این خیابان ترافیکی آرام و محترمانه است و طبق ضوابط، کاربری اطراف آن مسکونی است». این اظهار نظر نشان از تایید فنی و میراثی این طرح از سوی میراث فرهنگی دارد و اگر میراث فرهنگی طی این سال‌ها مستندات و اظهارنظری خلاف آنچه در کمیسیون ماده 5 به تصویب رسیده داشته است، باید پیش از اجرای این طرح آن را به‌طور رسمی اعلام می‌کرده است.

باتوجه به اینکه در بخشی از گزارش روزنامه همشهری، ادعای دستگیری مدیر منطقه 3 شهرداری اصفهان در خصوص این پروژه اعلام شده است، شهرداری اصفهان ضمن تکذیب این خبر، اعاده حیثیت در این خصوص را حق قانونی مدیر این منطقه می‌داند. در پایان ضمن تشکر از دقت نظر آن رسانه در مباحث میراث فرهنگی، امیدواریم آن رسانه در مواردی از این دست براساس اصول حرفه‌ای و اخلاقی رسانه، پیش از انتشار مطالب، فرصت پاسخگویی را در اختیار منابع خبر قرار دهد. »