مأموریت خاورمیانه‌ای بولتون وپمپئو

 یک هفته بعد از تصمیم خبرساز دونالد ترامپ برای خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه، حالا وزارت خارجه این کشور از سفر خارج از برنامه جان بولتون و مایک پمپئو، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور و وزیر خارجه به منطقه خبر داده است. براساس بیانیه وزارت خارجه آمریکا، جان بولتون قرار است به ترکیه و اسرائیل سفر کند؛ درحالی‌که از عمان، امارات، قطر، بحرین، عربستان، کویت، اردن و مصر به‌عنوان مقاصد سفر پمپئو در خاورمیانه نام برده شده است. این نخستین سفر مقامات ارشد آمریکا به منطقه بعد از تصمیم اخیر ترامپ درباره سوریه است؛ تصمیمی که با مخالفت جدی از سوی وزیر پیشین دفاع آمریکا، جیمز متیس روبه‌رو شد.

بیانیه وزارت خارجه آمریکا درباره سفر پمپئو به عربستان سعودی برخلاف سایر پایتخت‌های منطقه‌ای به ذکر برخی جزئیات پرداخته است؛ جزئیاتی که باز هم مربوط به جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار مقتول سعودی و اطلاع آمریکا از روند محاکمه عاملان و آمران قتل وحشیانه او در استانبول می‌شود. این در حالی است که روز گذشته، رویترز به نقل از یک مقام ارشد در وزارتخانه آمریکا مدعی شد روند محاکمه عاملان قتل خاشقجی از سوی دادستانی عربستان همچنان مورد قبول آمریکا نبوده و این کشور منتظر اقدامات جدی‌تری از سوی ریاض در این زمینه است.

با این حال به گفته واشنگتن‌پست، آینده حضور نظامی آمریکا در منطقه و موضوع ایران در رأس رایزنی‌های بولتون و پمپئو با رهبران خاورمیانه خواهد بود. پیش از این برخی رسانه‌های آمریکا مدعی شده بودند رفتارهای اخیر این کشور در خاورمیانه موجب نگرانی برخی متحدان سنتی واشنگتن شده است. لیندزی گراهام، نماینده جمهوریخواه کنگره آمریکا نیز در انتقاد به تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه گفته بود: با چنین اقدامی، نه‌تنها بعد از 8سال جنگ سوریه تقدیم روسیه و ایران می‌شود بلکه ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به اعتماد متحدان آمریکا، ازجمله اسرائیل و کردها وارد خواهد شد. به‌رغم تمام این مخالفت‌ها اما به‌نظر می‌رسد تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج از سوریه جدی است و همچون سایر پرونده‌ها، قصد عقب‌نشینی در مقابل مخالفان خود ندارد. بر این اساس می‌توان پیش‌بینی کرد چنین سفرهایی با هدف اطمینان‌بخشی به متحدان آمریکا و رفع نگرانی‌های آنان صورت می‌گیرد.

تمام اینها در حالی است که آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام حاضر در هیأت آمریکایی که قرار است از روز سه‌شنبه به همراه پمپئو راهی خاورمیانه شود، نوشت: بخشی از تلاش‌های ما بر حل بحران قطر متمرکز خواهد شد. کشورهای عربی خلیج‌فارس باید بدانند ادامه این بحران تنها به سود ایران است؛ درحالی‌که توان و ظرفیت این کشورها باید برای مقابله با تهران به‌کار گرفته شود. از سوی دیگر، پیگیری پرونده تاسیس ناتوی عربی نیز به‌عنوان اهداف احتمالی سفر پمپئو به منطقه مطرح شده است؛ نیروی نظامی عربی مشترکی که قرار است با تکیه به ارتش‌های بزرگ عربی همچون مصر و مراکش با حمایت مالی کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس تاسیس شود؛ اگرچه با توجه به روابط نامطلوب میان کشورهای عربی، این خبر حتی در رسانه‌های عرب‌زبان نیز چندان جدی گرفته نمی‌شود.


احتمال توافق بزرگ در شرق فرات



اگرچه تصمیم ناگهانی ترامپ برای خروج از سوریه بحران‌های مختلفی برای بازیگران متعدد در این پرونده ایجاد کرده اما مسئله شرق فرات و احتمال درگیری نظامی ارتش ترکیه با کردها نخستین بحرانی است که درصورت عدم‌کنترل می‌تواند منجر به شکل‌گیری فاجعه‌ای جدید در سوریه جنگ‌زده شود. در شرایطی که هنوز بخش اعظم نیروهای ارتش آمریکا این منطقه را ترک نکرده‌اند، ارتش ترکیه حجم بی‌سابقه‌ای از تجهیزات و نیروی نظامی را به مرز شمال سوریه اعزام کرده است. با این حال برخی گزارش‌های غیررسمی نشان از یافتن نوعی راه‌حل برای پایان این بحران دارند. به گفته روزنامه الشرق‌الاوسط، سیبان حمو، فرمانده کل یگان‌های مدافع خلق در سوریه به فاصله کوتاهی بعد از اعلام تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای آمریکا از سوریه به پایگاه حمیمیم رفته و مذاکراتی مقدماتی با فرماندهان روسی داشته؛ مذاکراتی که منجر به برگزاری نشستی غیررسمی میان فرماندهان کرد، رئیس شورای امنیت و وزیر دفاع سوریه با میانجیگری روس‌ها به‌منظور یافتن راه‌حلی برای جلوگیری از پیشروی ترکیه در شمال سوریه شده است. در این نشست، طرح اولیه کردها برای مصالحه با نظام سوریه تدوین و ارائه شده است؛ طرحی که براساس آن، یگان‌های مدافع خلق مناطق مرزی را در مقابل حق حاکمیت اداری این مناطق، در اختیار ارتش سوریه قرار می‌دهند و تمام این توافقات با نظارت و ضمانت ارتش سوریه اجرا خواهد شد. به گفته الشرق‌الاوسط این توافق درصورت نهایی شدن مورد حمایت واشنگتن نیز خواهد بود. بر همین اساس پیش‌بینی شده جان بولتون در جریان سفر کوتاه خود به منطقه بازدید کوتاهی نیز از منطقه شرق فرات داشته باشد.