ثبت جهانی خیابان ولیعصر در تولد 90سالگی

حامد فوقانی/خبرنگار

طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه تا ثبت جهانی فاصله کمی دارد؛ خیابان ولیعصر که پیش از این ثبت ملی شده بود حالا و با پیگیری‌های شهردار جدید تهران و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، گام  بزرگی برای ثبت جهانی‌ برداشته شده؛ چراکه اکنون مستندات لازم تهیه و به دبیرخانه یونسکو ارسال شده است. اینطور که پیروز حناچی، شهردار پایتخت گفته ثبت این خیابان دست‌کم تا سال 2020میلادی طول خواهد کشید. به این ترتیب احتمالا در آستانه 90سالگی ثبت جهانی خواهد شد.
خیابان ولیعصر تهران با 18کیلومتر طول، با صدها چناری که در برابر برخی از ناملایمات روزگار ایستادگی کرده‌ و قد خم نکرده‌اند، تنها چند قدم دیگر لازم دارد تا بیش از پیش هویت پایتخت ایران را به رخ بکشد. سال 1300بود که تصمیم گرفته شد تا خیابانی در تهران کاخ سعدآباد و کاخ مرمر از شمال شهر به جنوب شهر را متصل کند. چند سال بعد به کمک مهندسی اتریشی، توسعه این خیابان آغاز شد و کم‌کم چنارهایی در دو طرف آن کاشته شد. در سال 1309این خیابان قیرریزی شد و در سال 1311دیگر این خیابان آسفالت شده و آمده تردد بود. در این 88سال تاکنون، نمادها و فضاهای نابی پا به خیابان معروف گذاشتند؛ از تئاتر شهر گرفته تا موزه آب و پیاده‌راه و مرکز فرهنگی باغ‌ فردوس؛ به همین‌خاطر کوچک‌ترین اقدامی که حتی در ظاهر هم نشان دهد به خیابان ولیعصر و چنارهایش آسیب می‌رساند، در نگاه عمومی بزرگ جلوه می‌کند.

برنامه‌هایی برای حفظ چنارها
ولیعصر در حالی به سمت و سوی جهانی‌ شدن نزدیک می‌شود که درختان سر به فلک کشیده شده آن طی دهه‌های گذشته به‌خاطر بلندمرتبه‌سازی و خشک شدن برخی از قنات‌ها گاهی خشک شده و شهرداری مجبور به قطع آنها شده است؛ اگرچه که سازمان فضای سبز و بوستان‌های شهر تهران دیگر به هیچ عنوان اجازه استفاده از آسفالت و بتن را در اطراف درختان چنار نمی‌دهد و آبرسانی به درختان را اولویت اصلی همه اقدامات عمرانی و شهرسازی می‌داند. به هرترتیب گذرگاه پرخاطره ولیعصر با چنارهایی که اغلب از لابه‌لای ساختمان‌ها دنبال نور خورشید می‌گردند، آفتاب جهانی شدن را دیده است و نامش با مستندات فراوان، 2سال دیگر، پرآوازه‌تر از گذشته و بین‌المللی خواهد شد. اینطور که علی‌محمد مختاری، رئیس سازمان فضای سبز و بوستان‌ شهر تهران نیز به همشهری می‌گوید:«این سازمان‌ با توجه به تأکیدات آقای حناچی، شهردار پایتخت، تمام مستنداتی که لازم باشد را برای ثبت جهانی ولیعصر تهیه کرده و در اختیار شهرداری و اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران قرار داده‌ است.» 
متوسط عمر گونه چنارهای ولیعصر بین 400تا 500سال است و در این بین ممکن است به‌دلیل برخی از اقدامات اشتباه در هرس و... عمرشان به 50یا حداکثر 100سال تقلیل پیدا کند. الان درختان خیابان ولیعصر حدود 70تا 90سال عمر دارند و اینطور که مختاری می‌گوید سازمان فضای سبز و بوستان‌ها از یکسو همچنان برای حفاظت بهتر از درختان مسیر خیابان ولیعصر، برنامه‌های خاصی را در دستور کار دارند و از سوی دیگر با ثبت جهانی ولیعصر برنامه‌های ویژه‌ای را به اجرا درخواهند آورد.
به گزارش همشهری، پیش از این خیابان زیبا و یگانه، کاخ گلستان به‌عنوان تنها اثر جهانی پایتخت محسوب می‌شد که در سال ۲۰۱۳ 
(۱۳۹۲ خورشیدی) به ثبت جهانی رسید؛ این در حالی است که در برنامه ارائه شده حناچی به شورای شهر، ثبت جهانی خیابان ولیعصر تهران به‌عنوان یکی از 8پروژه پیشنهادی و اولویت‌دار معرفی شده بود.