بازیافت
ماراتن زباله‌گردها برای طلای کثیف
مدیرعامل سازمان بازیافت و مدیریت پسماند شهرداری: مشارکت ضعیف مردم و افزایش قیمت این مواد، از دلایل رونق زباله‌گردی در زاهدان است
آذر امیران| خبرنگار:
صنعت بازیافت به یک صنعت پردرآمد و پول‌ساز در کشور‌های پیشرفته تبدیل شده است. در کشور‌های توسعه‌یافته، زباله‌های عادی از فلز و پلاستیک گرفته تا زباله‌های الکترونیکی مانند موبایل و رایانه بازیافت شده و درآمد هنگفتی را نصیب آن‌ها می‌کند. این در حالی است که ایران با تولید سالانه ۲۰میلیون تن زباله و پسماند جایگاه خوبی در این صنعت پول‌ساز ندارد و زباله‌ها به جای ایجاد فرصتی طلایی، به تهدیدی برای سلامت و محیط زیست تبدیل شده‌اند. جداﻛﺮدن زﺑﺎﻟﻪ از مخازن، ﺳﻄﻞ و کیسه‌ها با هدف جمع‌آوری ﻣﻮاد ﺑﺎزﻳﺎﻓﺘﻲ مانند ﻛﺎرﺗﻦ و کاغذ، اﺷﻴﺎی ﻓﻠﺰی و پلاستیکی در زاهدان اگرچه از مهم‌ترین عوامل بروز انواع بیماری‌ها، به خطر انداختن محیط زیست و مشکلات اجتماعی از جمله بیکاری، فقر و اعتیاد است، همچنان شغل پرطرفداری است.
مشکلات معیشتی افزایش قیمت زباله‌های خشک، همچنین مشارکت ضعیف شهروندان برای تفکیک از مبدأ و عدم تحویل به‌موقع زباله از سوی شهروندان، باعث شده این زباله‌گردها برای تفتیش چندباره زباله‌ها در شهر ماراتن بگذارند. رقابتی که با ورود معتادان خیابانی برای تصاحب این طلای کثیف سخت‌تر شده و کار را گاه به نزاع و مشت‌زنی در خیابان‌ها می‌کشاند. یکی از زباله‌گردها بیکاری را علت اصلی روی آوردن به این شغل دانست و گفت: برای کسب درآمد و معیشت خانواده‌ام مجبورم این کار را انجام دهم. بعضی شب‌ها با همه اعضای خانواده سطل‌های آشغال را می‌گردیم. همسر و فرزندم نیز برای جمع‌کردن پلاستیک و قوطی از زباله‌ها به من کمک می‌کنند. ما برای کسب درآمد و گذران زندگی مجبوریم این کار را انجام دهیم.
زباله‌گرد دیگری که اعتیاد هم دارد جمع‌آوری و فروش زباله‌های خشک را بهترین راه پول در آوردن برای خرید مواد مخدر می‌داند و می‌گوید: برای کسب درآمد و خرید مواد مجبورم بین گدایی و زباله‌گردی یکی را انتخاب کنم. ترجیح می‌دهم دومی را انجام دهم. زباله‌گردی درآمد بیشتری دارد.
معضلات زباله‌گردی برای شهروندان
کارشناس بهداشت عمومی در این‌باره گفت: انواع مشکلات روحی و روانی و ناهنجاری‌های اجتماعی، اختلالات پرخاشگرانه به‌ویژه در کودکان و نوجوانان از آسیب‌های به وجود آمده در این افراد است.
«علی بامری‌زاده» اظهار کرد: دریافت و انتقال انواع بیماری‌های عفونی، انگلی و پوستی ویروسی که از طریق ارتباط با زباله به وجود می‌آید، همچنین انواع عارضه‌های مفصلی و کمردردها به‌ویژه در کودکان از جمله مشکلاتی است که در حوزه بهداشت و درمان می‌توان نام برد. وی به نبود مراکز کنترلی در شهر اشاره کرد و افزود: نبود مراکز کنترلی باعث افزایش چشمگیر این افراد شده است. تعدادی از این افراد اقدام به سرقت اموال از درب منازل و خودروهای پارک‌شده نیز می‌کنند. وی افزود: علاوه بر معضلاتی که زباله‌گردی برای سلامت شهروندان ایجاد می‌کند، از هم پاشیدن کیسه‌های زباله کنار کوچه و خیابان یا رفت‌و‌آمد این افراد با گونی‌های زباله مشکلات فراوانی برای محیط زیست ایجاد می‌کند.
مدیرعامل سازمان بازیافت و مدیریت پسماند شهرداری زاهدان در این‌باره گفت: بر اساس ماده 16 قانون مدیریت پسماند نگهداری، مخلوط کردن، جمع‌آوری، حمل و نقل، خرید و فروش و دفع و صدور پسماندها خارج از چارچوب مقررات قانونی جرم است و افراد متخلف به حکم مراجع قضایی به جزای نقدی محکوم خواهندشد.
درآمد 150 هزار تومانی زباله‌گردی
«محمدحسین زهی»، مشارکت ضعیف مردم و افزایش چشمگیر قیمت این مواد را از علل اصلی زباله‌گردی دانست و گفت: قیمت هر کیلوگرم پلاستیک از 400 تومان در سال گذشته به 2100 تومان، هر کیلو کارتن از 300 تومان به 1200 تومان و هر کیلو آهن از هزار تومان به 3500 تومان در سال جاری رسیده است.
وی تصریح کرد: زباله‌گرد‌های زاهدان روزانه به‌طور متوسط بین 100 تا 150 هزار تومان درآمد دارند. واحدهای گشت این سازمان به‌طور شبانه‌روزی برای شناسایی و جمع‌آوری زباله‌گردها و کارگاه‌های غیرمجاز در شهر، فعالیت می‌کنند. رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری زاهدان گفت: گروه‌های ویژه‌ای با گشت‌زنی در منطقه یک شهرداری، زباله‌گردها را شناسایی و با تشکیل پرونده و معرفی به دادسرا بر اساس قانون با آنان برخورد می‌کنند.
زهی ادامه داد: آمار کارگاه‌های ضایعاتی در شهر از 168 واحد طی دو سال گذشته به بیش از 318 واحد رسیده است. در این کارگاه‌ها به‌طور متوسط 8 تا 10 نفر نیروی انسانی مشغول به کار است. اکثریت جالب توجه نیروی کار این کارگاه‌ها افراد معتاد، کودکان کار و افاغنه هستند. تاکنون 72 واحد پلمب شده است.
