دوگانه الحاق خوی به منطقه آزاد ماکو

هادی پناهی | ارومیه – خبرنگار:


یکشنبه ۱۱ شهریور سال‌جاری بود که نمایندگان در نشست علنی به لایحه یک فوریتی ایجاد ۸ منطقه آزاد تجاری صنعتی و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی رای مثبت دادند. به دنبال این مصوبه برخی نمایندگان تلاش کردند تا مناطق چالدران، آباجی و خوی را نیز به منطقه آزاد ماکو الحاق کنند اما با رد شورای نگهبان این مساله فعلا منتفی شده است. اما طی روزهای اخیر برخی نمایندگان از جمله نماینده خوی در تلاش هستند تا با رفع ایرادات مطرح شده از سوی شورای نگهبان بار دیگر این مساله را در مجلس مطرح کند. مساله‌ای که واکنش‌هایی را از سوی برخی مسئولان و مردم ماکو در پی داشته است. 


مطالبه مردم 2 شهرستان 

مخالفان الحاق شهرستان خوی به ماکو معتقدند که نیازی به الحاق خوی به منطقه آزاد ماکو نیست و این الحاق ممکن است مشکلاتی را برای این منطقه به‌وجود آورد، چرا که منطقه آزاد هرقدر بزرگ شود توسعه آن به‌کندی صورت می‌گیرد و در صورت الحاق خوی به منطقه آزاد ماکو، بزرگ‌ترین منطقه آزاد جهان از نظر وسعت باز هم بزرگ‌تر خواهد شد که کنترل آن را از دست مسئولان خارج می‌کند. همین موضوعات موجب شد تا کمپینی با عنوان #نه_به_الحاق_خوی_به_منطقه_آزاد_ماکو در این شهرستان شکل بگیرد.

از سوی دیگر خوی نیز همانند بسیاری از شهرستان‌های دیگر به دنبال تعریف بخشی از محدوده خود با عنوان منطقه آزاد است. اهمیت این ماجرا برای مردم خوی و نماینده این شهر آن قدر است که چندی پیش حجت‌الاسلام «سیدرضی موسوی شکوری» امام جمعه خوی در دیدار با رئیس‌جمهور که چندی پیش به آذربایجان غربی سفر کرده بود عنوان کرد الحاق خوی به ماکو مطالبه اصلی مردم این شهرستان است.


فراهم بودن زیرساخت‌ها در خوی 

اما نماینده خوی در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: لایحه ایجاد مناطق آزاد جدید در سال 93 از سوی دولت به مجلس ارائه شد. این لایحه بعد از بررسی‌های لازم در سال 94 از مجلس رای نیاورد و در سال 95 با آغاز مجلس دهم و با انجام اصلاحات لازم از مجلس رای آورد. البته شورای نگهبان 2 ایراد گرفته که این ایرادات در مجلس برطرف و دوباره به شورای نگهبان فرستاده می‌شود. اگر مجدداً شورای نگهبان تأیید نکرد به مجمع فرستاده می‌شود و مجمع رأی نهایی را اعلام می‌کند.

«سید‌تقی کبیری» می‌افزاید: در لایحه جدیدی که از مجلس رای آورد، الحاق بخش‌هایی از خوی و همچنین چالدران به منطقه آزاد ماکو به تصویب رسید و این یکی از آرزوهای دیرینه مردم خوی بود. 
به گفته کبیری، در حدود کمتر از 8 هزار هکتار از اراضی خوی به منطقه آزاد ماکو آن هم به صورت منفصل الحاق خواهد شد. به این صورت که در این رخداد، تنها فرودگاه، راه‌آهن و مرز رازی وارد محدوده منطقه آزاد خواهند شد و نقاط شهری و روستایی به دلایل مختلفی از جمله گرانی زمین از الحاق به منطقه آزاد ماکو مستثنا شده است. 

نماینده مردم خوی در مجلس تاکید می‌کند: در خوی برخلاف بسیاری از شهرها که ابتدا برند مناطق آزاد دریافت کرده و سپس به فکر ایجاد زیرساخت‌ها افتادند، همه زیرساخت‌ها آماده است.


ایجاد مشکل در اداره چابک منطقه آزاد

مدیر عامل منطقه آزاد ماکو در این زمینه می‌گوید: بحث الحاق بخش هایی از شهرستان خوی به منطقه آزاد ماکو از سال ۹۳ (در مدیریت قبلی) مطرح شد و امسال نیز به تصویب مجلس رسید که با رای شورای نگهبان رد شد، اما به عقیده من چنانچه این طرح به تصویب برسد ما به عنوان مدیر دولتی ملزم به اجرای آن هستیم. 
«غلامرضا سلیمانی» می‌افزاید: زمین این منطقه گسترده است و قادر نخواهد بود پذیرای مساحتی اضافه‌تر باشد. تحمیل مساحتی دیگر به ماکو بدون آن‌که هزینه‌های اضافی آن برآورد شود و یا زیرساخت‌های لازم برای آن فراهم شود نتیجه‌ای جز کاهش سرمایه اجتماعی مردم در این منطقه ندارد.

وی بیان می‌کند: اجرای این طرح می‌تواند ما را در اداره چابک این منطقه با مشکل مواجه کند. به جای الحاق بهتر است مسئولان خوی به فکر ایجاد منطقه ویژه اقتصادی باشند تا هم از مزایای منطقه ویژه بهره‌مند شوند و هم باری بر مشکلات ماکو نشوند، چرا که تلاش ما این است که تا حد ممکن ماموریت‌های محول شده را در شرایط جدید به اتمام برسانیم.

به گفته او،  مسائل اجتماعی بین این 2 منطقه باعث می‌شود تا انرژی بیشتری صرف مسائل حاشیه‌ای شود تا انجام ماموریت‌‌ها. بنابراین بهتر است که خوی به جای الحاق به ماکو خود مجوز منطقه ویژه را اخذ کند. این مسئول درباره کمپین اعتراضی مردم به عدم الحاق خوی به منطقه آزاد ماکو هم عنوان می‌کند: این مطالبه مردمی است و به حوزه نمایندگان مردم در مجلس مربوط می‌شود. اگر این مصوبه در نهایت قانونی شود ما هم برای توسعه منطقه اقدام می‌کنیم.


واکنش امام ‌جمعه ماکو به اعتراضات مردمی

امام جمعه ماکو در واکنش به انتقادات مردمی اظهار می‌کند: از جمله دغدغه‌های مردم منطقه‌ آزاد ماکو، الحاق شدن و یا نشدن شهرستان خوی به منطقه‌ آزاد ماکو است. این امر موجب نگرانی مردم شهرستان ماکو و شهرستان‌های همجوار شده است.  
«سیدمحمد هاشمی» می‌افزاید: در این باره با نماینده‌ ماکو، شوط، پلدشت و چالدران در مجلس به صورت تلفنی صحبت کردم و قرار شد تا او نیز در مجلس، این مشکلی را که موجب نگرانی مردم شهرستان شده است، مطرح کند. معتقدیم این مشکل فقط به دست مجلس حل خواهد شد.  تاکید امام ‌جمعه ماکو در حالی مطرح می‌شود که «عین‌الله شریف‌پور» نماینده‌ ماکو، شوط، پلدشت و چالدران در مجلس هم بر مخالفت ضمنی خود با الحاق خوی به منطقه آزاد ماکو اشاره کرده و گفته تنها الحاق بخش‌هایی از چالدران به منطقه آزاد ماکو کفایت می‌کند.

البته پیگیری‌های ما برای گفت‌وگو با شریف‌پور، نماینده ماکو، چالدران، شوط و پلدشت به عنوان نماینده پیگیر الحاق چالدران و خوی به منطقه آزاد ماکو موفق نبود و این نماینده پاسخگوی سوالات روزنامه همشهری نشد. 
با این اوصاف و با وجود تمام مخالفت‌ها و موافقت‌هایی که میان اهالی و مسئولان 2 شهر در تعبیر آرزوی دیرین الحاق یاعدم الحاق خوی به ماکو وجود دارد همه نگاه‌ها به تصمیمات شورای نگهبان است. در حال حاضر کمپین‌های چند هزار نفری در ماکو شکل گرفته‌اند تا بتوانند برند منطقه آزاد را تنها در ماکو نگه دارند و مردم خوی نیز در تلاش هستند تا به منطقه اقتصادی ماکو بپیوندند. 


طرحی که روال قانونی را طی نکرد

نماینده پیشین ماکو درباره الحاق خوی به منطقه آزاد ماکو می‌گوید: کل مردم منطقه ماکو با این طرح مخالف هستند، به این دلیل که هنوز فنس‌کشی و حدود و ثغور ماکو به لحاظ وسعت بالای آن مشخص نشده و الحاق خوی به ماکو می‌تواند مشکلات زیادی به این منطقه وارد کند.

«محمد علیپور» بیان می‌کند: نحوه طرح این مساله در مجلس هم اشکال داشته است به طوری که مطابق روال معمول باید هر مساله‌ای به حالت لایحه یا طرح به مجلس تقدیم شود. در حالی که این مساله روند معمول را طی نکرده است و به دنبال درخواست دولت برای ایجاد ۸ منطقه آزاد تجاری و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی که در شهریور ماه به مجلس تقدیم شد بلافاصله موضوع الحاق خوی به ماکو نیز در کمیسیون اقتصادی مطرح شد که این درخواست خارج از لایحه دولت بود و خود نمایندگان، مساله الحاق را در مجلس مطرح کردند که این خارج از روال قانونی است. وی تاکید می‌کند: وقتی هنوز زیرساخت‌های ماکو در این چند سال به جایی نرسیده است چطور می‌خواهند به وسعت این منطقه بیفزایند و کار توسعه را سخت‌تر از قبل کنند؟