ماجرای بدهی انگلیس به ایران چیست؟

در دعاوی میان ایران و انگلیس، پرونده طلب 400میلیون پوندی تهران از لندن طی 4دهه گذشته دائما موضوع اختلافات 2طرف بوده است؛ موضوعی که هرازچندگاهی با بروز تنش میان 2کشور بار دیگر بحث آن به میان می‌آید. ماجرا مربوط به خرید تسلیحات توسط محمدرضا پهلوی از انگلیس در دهه1970 میلادی است. با بالا رفتن قیمت جهانی نفت، شاه ایران تصمیم به نوسازی و تجهیز نیروهای نظامی کشور گرفت که غیراز خرید جنگنده‌های آمریکایی، خرید تانک‌های چیفتن انگلیسی نیز بخشی از آن بود. طبق قراردادی که در سال1971 میان ایران و شرکت خدمات نظامی بین‌المللی (IMS) متعلق به دولت انگلیس منعقد شد، ایران هزار و 500دستگاه تانک به‌روزشده چیفتن خریداری کرد. 5سال بعد نیز ایران در قراردادی دیگر 250دستگاه خودروی زره‌پوش بازیابی (ARV) از همان شرکت خریداری کرد. این زره‌پوش‌ها برای تعمیر سایر خودرو‌های نظامی آسیب‌دیده در میدان جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجموع ارزش این 2قرارداد به 650میلیون پوند می‌رسید که آن زمان به قول خود انگلیسی‌ها «انقلابی» در صنایع تسلیحاتی این کشور به راه انداخت و هزاران شغل ایجاد کرد. براساس این قرارداد، شرکت انگلیسی قرار بود علاوه بر آموزش نیروها، با ساخت کارخانه‌ای در اصفهان، مونتاژ تانک‌های چیفتن را در ایران آغاز کند. پرداخت یکجای پول از سوی ایران نیز اقدامی غیرمعمول بود که با استقبال طرف انگلیسی روبه‌رو شد. تا سال1357، انگلیس 185دستگاه تانک را به ارتش ایران تحویل داده بود اما وقوع انقلاب اسلامی و سپس ماجرای اشغال سفارت آمریکا باعث شد لندن روند تحویل تانک‌ها را متوقف کند. این پایان ماجرا نبود و انگلیسی‌ها طی سال‌های بعد تانک‌هایی که به سفارش ایران ساخته و متناسب با آب‌و‌هوای ایران به‌روز کرده‌ بودند را به رژیم عراق که در جنگ با ایران بود فروختند؛ اقدامی که موجب اعتراض شدید ایران و افزایش تلاش‌ برای بازگرداندن پول پرداخت‌شده به انگلیس شد. پرونده ایران از آن زمان تاکنون در دیوان داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی مستقر در لاهه در جریان است. غیراز این مبلغ، 976میلیون پوند از دارایی‌های ایران به‌دلیل تحریم‌ها از سوی دولت انگلیس ضبط‌شده که ایران خواستار آزادسازی آن است.