تعلیق پروژه بازآفرینی شهری ساری

فاطمه نوری |  ساری-خبرنگار:


اجرای طرح ملی بازآفرینی در دهه فجر سال گذشته با حضور رئیس‌جمهوری و دیگر نمایندگان دولت از طریق ویدئو کنفرانس در 9 استان کشور از جمله مازندران آغاز شد. محل آغاز رسمی این طرح و پخش ویدئوکنفرانس رئیس‌جمهوری در مازندران، خانه تاریخی فاضلی ساری بود. طرح ملی بازآفرینی شهری با هدف ایجاد زیرساخت‌های خدماتی، رفع فرسودگی و مقاوم‌سازی مسکن تدوین شده است.


مقرر شد این طرح در مرکز استان مازندران در 640 هکتار از بافت‌های فرسوده اجرا شود. در این طرح پروژه پیاده‌‌راه قارن ساری به‌عنوان یکی از پروژه‌های محوری بازآفرینی شهری مد نظر قرار گرفت که به طول 500 متر و مساحت 8/4 هکتار بازآفرینی اجرا شد. 

«محمد اسلامی» وزیر کنونی راه و شهرسازی که متولی اصلی این طرح محسوب می‌شود، در زمان آغاز به کار اجرای آن استاندار مازندران بود و همان زمان گفته بود که بازآفرینی و احیای بافت نقش مؤثری در توسعه گردشگری، رونق اقتصادی و اشتغال مرکز استان دارد.

اما این طرح در ساری اجرا نشد و حالا شنیده می‌شود که اجرای آن در ساری از دستور کار دولت خارج شده است. نایب رئیس شورای شهر ساری درباره اجرایی نشدن این طرح به همشهری گفت: مازندران برای نخستین‌بار در طرح‌های بزرگ بازآفرینی شهری دیده شد و ساری در ردیف شهرهای مستعد اجرای طرح قرار گرفته بود. کاربری‌های فضای عمومی با سابقه‌ای بیش از صد سال مساعد زندگی امروزی نیستند، بنابراین این طرح‌ها در حوزه شبکه‌های معابر دارای کاربری و فضای عمومی با استاندارد‌های حداقلی برای شهروندان ایجاد می‌شوند.

«علی‌اکبر زلیکانی» اظهار کرد: احیای بافت تاریخی، حقی است که سازمان میراث فرهنگی باید در اجرای طرح‌ها و چنین پروژه‌هایی از آن دفاع کند. همچنین در کمیسیون ماده 5 مسائل مهم آن مورد بررسی قرار بگیرد و سپس برای تصویب و تایید نهایی به وزارت راه و شهرسازی برسد تا در دستور کار دولت قرار گیرد. این در حالی است برای اجرای طرح بازآفرینی در خیابان قارن ساری، موضوع به گونه‌ای دیگر رقم خورد و طرح از دستور کار دولت خارج شد.
وی افزود: وزیر راه و شهرسازی به شهردار ساری قول داد که اجرای این طرح را دوباره در دستور کار دولت قرار دهد، اما شخصاً بعید می‌دانم که وعده‌های وزیر راه برای به جریان انداختن این طرح محقق شود.


فرصت احیای بناهای تاریخی

نایب رئیس شورای شهر ساری افزود: قرار بود طرح پیاده‌راه، ادامه مسیر قارن تا خیابان شیخ طبرسی باشد. پیگیری این موضوع برای ما دلایل زیادی داشت. از جمله این‌که مدت‌هاست طرح سنگ‌فرش خیابان جمهوری را برای ایجاد اشتغال و فضای مناسب گردشگری شهری در نظر داشتیم. اجرای پیاده‌راه با وجود ساختمان‌های مسکونی، در بافت‌های فرسوده و قدیمی امکان حفظ میراث و دسترسی مردم را با مشکل مواجه می‌کند. 
وی ادامه داد: از مزایای طرح بازآفرینی ایجاد فضای جدید برای برخی از اماکن تاریخی مانند مسجد جامع است که می‌تواند آن را در کنار یک خیابان 20 متری قرار دهد. 

با اجرای این طرح امکان دسترسی جدید به ساختمان‌های قدیمی موجود در این محدوده فراهم می‌شود و پیاده‌راه، سنگ‌فرش خیابان و تغییر کاربری مغازه‌ها نیز اجرا می‌شود. متاسفانه اگر این طرح اجرا نشود، امکان اجرای این موارد غیر ممکن خواهد بود.


اعتبارات ناکافی 

نایب رئیس شورای شهر ساری خاطرنشان کرد: حفاظت و صیانت از آثار تاریخی بر عهده اداره کل میراث فرهنگی است. ممکن است این آثار در قالب یک ساختمان، محله یا اثر تاریخی به جا مانده از گذشته باشد. واقعیت این است که میراث فرهنگی اعتبار لازم برای احیای آثار تاریخی و به نمایش گذاشتن آنها را ندارد. 

در همه دنیا از آثار تاریخی برای جذب گردشگر، ایجاد شغل و درآمد استفاده می‌کنند، ولی در ساری چنین نیست.
زلیکانی تصریح کرد: همواره در دوره‌های مختلف مدیریت میراث فرهنگی استان از مدیران شنیده‌ایم که ساری شهری با قدمت تاریخی بسیار زیاد است و شهر دیگری زیر آن قرار دارد؛ شهری تاریخی که با کاوش از دل خاک بیرون می‌آید، اما همه چیز فقط در حد حرف باقی مانده و اراده‌ای برای انجام آن وجود ندارد.


اشتغال‌زایی با ظرفیت تاریخی ساری

وی افزود: طرح بازآفرینی شهری ساری دارای اهمیت زیادی در حوزه ترافیک، گردشگری و اشتغال است. شنیده‌ شده این طرح با نظر برخی از کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی متوقف می‌شود. درخواست ما این است که اداره کل میراث فرهنگی به جای تبدیل شدن به دستگاهی برای توقف پروژه‌های مهم شهری، یاری‌رسان مشکلات در زمینه اشتغال بوده و از ظرفیت میراثی و تاریخی شهر ساری استفاده لازم را داشته باشد، زیرا ده‌ها هزار اثر تاریخی در شهر ساری نگهداری می‌شود، اما مکانی برای نمایش این آثار وجود ندارد. این سازمان می‌تواند با تجهیز مکان‌های تاریخی منطبق با استانداردهای روز دنیا، مدیریت آثار تاریخی را به شهرداری بسپارد.

نایب رئیس شورای شهر مرکز استان بیان کرد: ظاهرا همه موافق اجرای این طرح هستند، بنابراین میراث فرهنگی باید از حق خود دفاع کند، زیرا معتقد است امکان اجرای این طرح وجود ندارد. بررسی طرح بازآفرینی در کمیسیون ماده ۵ به عهده اداره کل میراث فرهنگی بود و برای اجرای آن نظر مساعدی داشت. اما متوجه شدیم اداره کل میراث فرهنگی مازندران یا سازمان میراث فرهنگی کشور با توجه به وجود بافت تاریخی در این مکان اجرای این طرح را غیر ممکن اعلام کرده است.

زلیکانی گفت: به نظر می‌رسد برخی نمی‌خواهند برای ساری کاری انجام شود؛ در حالی که ساری دارای پیشینه تاریخی هزارساله است. اما نگاه دوستان به این شهر قدیمی، سطحی بوده و در حد نگاه به شهری با قدمت چند دهه است. ما طرفدار میراث فرهنگی و آثار تاریخی هستیم، اما اداره کل میراث فرهنگی مانع بزرگی برای انجام عملیات عمرانی است.


رنج ساری از نداشتن موزه

«علی‌اکبر زلیکانی» نایب رئیس شورای شهر ساری با بیان این‌که نقش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران در ایجاد اشتغال و پیشرفت شهر ساری بسیار کمرنگ است، گفت: شهرداری ساری 4 ساختمان را به عنوان موزه در بوستان ولایت تعریف کرد تا اداره کل میراث فرهنگی آن ساختمان‌های زیبا و بهسازی شده را به عنوان موزه تجهیز کند، اما می‌بینیم که هنوز ساری از نداشتن موزه رنج می‌برد و تنها مرکز استان بدون موزه کشور است. بیشترین آثار تاریخی ایران مربوط به مازندران و شهرستان ساری است.

هزاران فقره از این آثار با شرایط نامناسب در شهر ساری نگهداری می‌شود، اما 4 ساختمان که برای موزه در نظر گرفته شد هنوز خالی است. میراث فرهنگی مدعی وجود آثار تاریخی در شهر ساری است و بارها به قدمت چند هزار ساله هسته مرکزی ساری اشاره کرده، اما اقدام موثری برای احیای آثار تاریخی از سوی این اداره کل صورت نگرفته است.