نان‌آوری با کمودور و آتاری

مائده امینی

در دهه 60 گارد جامعه بسته‌تر بود و نسبت به پذیرش شغل‌های جدید ایجادشده در جامعه مقاومت خاصی وجود داشت. آن زمان جراید وقت بارها و بارها در گزارش‌های مختلف نسبت به ظهور مشاغلی که آنها را خلق‌الساعه می‌نامیدند، انتقاد می‌کردند و بر این باور بودند نرخ بالای بیکاری باعث شده نام هر کاری را شغل بگذارند.

خریداران نوار کاست‌های دست دوم! 

روزنامه کیهان در گزارشی مورخ تیرماه 67، نسبت به شیوع مشاغل نوظهور و خلق‌الساعه اعتراض کرده بود. این روزنامه در این تاریخ نوشته است: این روزها عده زیادی با «تلفن» کار می‌کنند. کار آنها در محدوده ساعت و زمان و روز نمی‌گنجد و مقررات کار آنها من‌درآوردی است. شیوع این مشاغل نه‌تنها دردی از بیکاری کشور دوا نمی‌کند بلکه یک مشکل جدید به مسائل کشور اضافه می‌کند.

مشاغلی که آن زمان عجیب به‌نظر می‌رسیده در نوع خود جالب‌ هستند: «بسته‌بندی حبوبات»، «کار در منزل»، «خرید و فروش نوار کاست» و... . عده‌ای که مثل کارآفرینان امروز به‌دنبال ایجاد شغل از هر راهی بودند، نوار کاست‌های کهنه را از مردم بین 30تا 60تومان می‌خریدند و به این شکل، کسب و کار خوبی برای خود رقم زده بودند.

تولید برق در لحظه

تولید برق اضطراری بدون صدا یکی دیگر از مشاغل نوظهور وقت بود؛شغلی که به نیاز خیلی از افراد در آن سال‌ها پاسخ می‌داد. بعضی از افراد خوش‌فکر جامعه تصمیم گرفته بودند چاره‌ای برای قطعی‌های پی‌در‌پی برق در آن سال‌ها پیدا کنند. آنها با شعار تولید برق اضطراری بدون صدا در مواقع ضروری به منزل یا محیط کار افراد رفته و برای آنها برق ضروری تهیه می‌کردند.

تمرکز بخشیدن به حواس کنکوری‌ها

خلاقیت در جامعه جنگ‌زده از بین نرفته بود. یکی از مشاغلی که روانشناس‌ها برای خود دست و پا کرده بودند تمرکز بخشیدن به حواس کنکوری‌ها بود. آنها با شعار اینکه شما را برای کنکور سراسری آماده می‌کنیم سعی در جذب محصلان داشتند و برای ارائه این خدمت جلسه‌ای 400تا 600تومان از افراد دریافت می‌کردند؛ شغلی که جراید منتقد وقت آن را نوعی سوءاستفاده از شرایط جنگ به‌شمار آورده بودند.

کامپیوترهای خانگی و شغل‌های نوظهورشان 

کامپیوتر مفهومی غریب برای ملت ایران بود. جنگ ایران و عراق در ماه‌های آخر خود بود که زمزمه واردشدن کامپیوترهای خانگی به راه افتاد و بعضی از افراد جامعه به آن دست پیدا کردند. این در حالی بود که تا پیش از این، تنها در ایران از کامپیوترهای بزرگ استفاده می‌شد؛ سیستم‌هایی که صرفا در اختیار نهادها ، ارگان‌ها و... بود و در دسترس مردم عادی قرار نگرفته بود. ماکرو کامپیوترها که پا به بازار ایران گذاشتند، چند نفری پیشگام آموزش نحوه کار و به‌کارگیری آنها شدند و همین پیشرفت زمینه شکل‌گیری مشاغل تازه‌ای در ایران را فراهم ساخت.

اجاره وسایل بازی

آموزش کار با ماکروکامپیوترها که بعدها به اختصار به کامپیوتر تغییر نام دادند، یکی از روش‌های درآمدزایی مردم شده بود. جراید همیشه منتقد وقت هم نسبت به این شغل‌ها اعتراضی نداشتند و آن را نشان پیشرفت جامعه ایرانی می‌دانستند. تاسیس آموزشگاه و آموزش مهارت استفاده از کامپیوتر یکی از مهم‌ترین مشاغلی بود که در آن سال‌ها ظهور می‌کرد. در کنار مشاغل آموزشی، مشاغل خاص دیگری هم در این حوزه ایجاد شده بودند. یکی از این مشاغل، اجاره دادن و خرید و فروش نوارهای آتاری و کمودور بود. در آن زمان برای دست و پا کردن یک سیستم کامپیوتر خانگی باید 200هزار تومان کنار گذاشته می‌شد.