598 از شورای امنیت تا بهشت‌زهرا

جواد نصرتی-خبرنگار



روزی که ایران رسما قطعنامه‌598 شورای امنیت سازمان ملل را پذیرفت، موجی از ‌احساسات کاملا متفاوت سراسر کشور را فراگرفت. روایت یک رزمنده کشورمان در جبهه‌های جنگ تحمیلی از این روز، به‌خوبی تناقض در این احساسات را نشان می‌دهد؛ «وقتی که قطعنامه اعلام شد، همینطور صدای تیر هوایی بود که شنیده می‌شد. بسیاری از همرزمان ما، با ناباوری خبری را که از بلندگوهای واحد تبلیغات پخش می‌شد، گوش داده و واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دادند. برخی از خوشحالی تیر هوایی شلیک می‌کردند و کسانی هم بودند که همدیگر را در آغوش می‌گرفتند و از خوشحالی گریه می‌کردند. در کنار اینها، ‌همسنگران دیگری هم بودند که به‌دلیل دیگری گریه می‌کردند. از نظر آنها، ایران نباید چنین کاری می‌کرد و جنگ باید ادامه می‌یافت. آنها همچنان امیدوار بودند که ایران، عراق را شکست دهد و حتی آرمان‌هایی فراتر از این هم داشتند.» 

در سطح جامعه، ‌پذیرش قطعنامه، دلیلی برای شادی بی‌حساب مردم شده بود. اما در دل این شادی‌ها، ‌افرادی هم بودند که نه‌تنها از این اتفاق ناراحت شدند، که بهای سنگینی را هم برای آن پرداختند. برخلاف رزمندگان از‌جان‌گذشته و با‌اخلاصی که به‌خاطر آرمان‌هایشان از این اتفاق ناراحت بودند، افرادی که در خارج از جبهه‌ها از این اتفاق ناراحت شدند، بخشی از منفورترین اقشار جامعه بودند؛ سودجویانی که از شرایط جنگ و کمبود کالاها، برای پر‌کردن جیب خود استفاده می‌کردند و هر‌چه جنگ بیشتر طول می‌کشید، جیب آنها هم پرتر می‌شد. سقوط یکباره قیمت دلار از حدود 150تومان به 50تومان، ضربه سنگینی به این افراد زد. در سطح جامعه، ‌احتمالا به‌دلیل نفرت مردم زجرکشیده از این سودجویی ناجوانمردانه، شایعه‌ای به‌شدت محبوب شد که بعدا هم در تاریخ تکرار شد. براساس این شایعه، تعداد زیادی از افرادی که از آب گل‌آلود جنگ ماهی می‌گرفتند، با خبر شنیدن قبول قطعنامه از سوی ایران، از شدت شوک و ناراحتی بی‌ارزش‌شدن دارایی‌ها و اندوخته‌های دلاری‌شان، سکته کردند و قطعه‌ای در بهشت‌زهرا(س) را با سرعت زیاد پر‌ کردند. این قطعه خیالی، به نام همان قطعنامه، یعنی قطعه‌598 خوانده می‌شود. ماجرای قطعه‌598‌ بهشت‌زهرا، با گذشت زمان، با تحولات مربوط به قیمت ارز و سودجویی‌های حاشیه‌ای آن جلو آمده است و همین امسال که قیمت ارز بالا کشید و دوباره سقوط کرد، یک‌بار دیگر شایعات درباره سکته افرادی که به امید سودجویی ارز خریده بودند و با سقوط قیمت آن دچار ضرر بزرگی شدند، دست به‌دست چرخید. برخلاف دهه‌60 که شایعات تنها دهان به دهان می‌چرخید، ‌این‌بار به لطف شبکه‌های مجازی، ماجرای قطعه‌598 گوشی به گوشی در شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های پیام‌رسان دست به‌دست می‌شد.

البته، همان فضای عجیب پذیرش قطعنامه، برای خیلی‌ها حسابی نان کرد. اندک افرادی که از رانت اطلاعاتی مخصوصی برخوردار بودند، کوتاه‌زمانی قبل از اینکه قیمت دلار سقوط کند و شوک پذیرش قطعنامه به بازار وارد شود، دارایی‌های خود را به‌اصطلاح تبدیل به پول کردند تا شامل سقوط ارزش نشوند. جالب است که یکی از این افراد، ‌یکی از سرشناس‌ترین بازیگران سینمای کشورمان است. این بازیگر بسیار محبوب، نه از مناسبات بازار چیزی می‌دانست و نه اصلا کاری به بازار و سودجویی داشت، اما مدتی پیش از قبول قطعنامه، با شخصی که از رانت اطلاعاتی بسیار ویژه‌ای برخوردار بود، ملاقات می‌کند و به توصیه او، بخش زیادی از دارایی‌هایش ازجمله ماشین رنو5 خود را به پول تبدیل می‌کند.