بیمارستان‌ بود ولی کم بود

مائده امینی

بعد از انقلاب و به‌خصوص در دوران جنگ، بیمارستان‌های دولتی به‌علت کثرت مراجعین و کمبود امکانات غیرقابل استفاده بوده‌اند و تامین هزینه‌های بیمارستان‌های خصوصی در توان پرداخت آحاد مردم نبوده است. «پسرم ضربه مغزی شده است، گفتند تا زمانی که 60هزار تومان به‌حساب بیمارستان نریزید نمی‌توانید او را بستری کنید. با هزار بدبختی 30هزارتومان قرض کردیم تا راضی شوند یک شب از او مراقبت کنند تا بقیه پول را جور کنیم»، ‌«مادرم را به‌خاطر رماتیسم آوردم اینجا. گفتند آمپول‌هایش هم گران است و هم کمیاب. اگر خودت می‌روی پیدا کنی اینجا بستری می‌کنیم»، «از 4صبح در نوبتیم که پزشک را ببینیم الان 6 عصر است.» و...

سال65 بود و مردم با این جمله‌ها وضعیت بیمارستان‌های کشور را روایت می‌کردند. روایت‌هایی که از آن سال‌ها باقی‌مانده حکایت از آن می‌کند که در دوران جنگ استفاده از بیمارستان‌های دولتی به‌علت کثرت مراجعین و کمبود امکانات دشوار بود و تامین هزینه‌های بیمارستان‌های خصوصی در توان پرداخت آحاد مردم نبوده است. بررسی‌های آمارهای به‌جا مانده از سال65 گویای این است که هزینه یک شب خوابیدن در بیمارستان خصوصی در آن سال‌ها بین 4 تا 6هزار تومان بوده است و این در حالی است که حداقل دستمزد در آن‌ سال‌ها تنها 2هزار و 160تومان بوده؛ حقوق 3ماه یک کارگر ساده.

کمبود بیمارستان دولتی

بیمارستان‌های دولتی در آن سال‌ها کمبودهای زیادی داشتند. برخی از بیماران در آن سال‌ها به روزنامه‌ها گفتند بین 6‌ماه تا یک سال برای دریافت خدمات درمانی در نوبت بوده‌اند! روزنامه اطلاعات مورخ مهرماه سال65 اعلام کرده که جمع کل تاسیسات درمانی تهران تا سال63، یعنی 2سال پیش از ایام تهیه‌ مجموعه گزارش‌های آن رسانه درباره کمبود بیمارستان‌ها و خدمات درمانی، یکصد و 50واحد با 24هزار و 21تخت اعلام شده که از این تعداد، 61واحد با 11هزار و 167تخت تحت پوشش وزارت بهداری، 49واحد با 4هزار و 384تخت متعلق به بخش خصوصی، 18واحد با 5هزار و 102تخت، تحت پوشش جامعه دانشگاهی و 22واحد با 3هزار و 336تخت زیرنظر مراکز خیریه بوده است. مقایسه این آمار با جمعیت وقت کشور گویای این است که به ازای هر واحد، تنها 183تخت بیمارستانی زیرنظر بهداری وجود داشته که در شرایط جنگ تعداد بسیار کمی است.

خرج‌تراشی بیمارستان‌های خصوصی 

«بیمارستان‌های خصوصی خرج‌تراشی می‌کنند؛» این ادعایی است که خیلی از شهروندان در آن سال‌ها کرده‌اند. مردم در آن سال‌ها گفته‌اند که خیلی وقت‌ها بعضی بیمارستان بیهوده اصرار به نگه‌داشتن مریض‌شان در بیمارستان کرده یا از داروهای کمیاب گران آنها که تهیه کرده‌اند، استفاده کرده است. سوء استفاده از کمبود بیمارستان دولتی و مراکز خیریه یکی از دلایلی است که احتمالا شرایط را برای واحدهای خصوصی تسهیل می‌کرده است. البته شرایط کشور جنگ‌زده هم به‌گونه‌ای بود که تهیه کردن وسایل بیمارستانی و دارو و... برای بیمارستان‌های خصوصی راحت نبوده است.

وضعیت بیمه مردم در آن سال‌ها چگونه بوده است؟ 

مردم در آن سال‌ها از وضعیت بیمه‌شان هم راضی نبوده‌اند. بررسی اسناد وقت نشان می‌دهد که بیمه‌ها به بهانه‌های مختلف از پرداخت کامل هزینه‌های درمانی سر باز می‌زدند و در بعضی اوقات تنها به پرداخت 10درصد مبلغ پرداختی اکتفا می‌کردند. بیمارستان‌های مختلف، به‌ویژه واحدهای غیردولتی، بدون آنکه همراه بیمار، مبلغ را پرداخت نکند حاضر به بستری شخص نمی‌شدند و همه اینها دست به‌دست هم داده بود که آدم‌های دهه 60 از مریض شدن هراس دو‌چندان داشته باشند. مطابق آمار منتشر شده در آن سال‌ها، تا پایان شهریور64، از کل بیمارستان‌های تهران، تنها 34واحد درمانی با بیمه خدمات درمانی همکاری داشته‌اند و تعداد دفترچه‌های بیمه صادره تا آن تاریخ تنها 45هزار و 130دفترچه بوده است.