سینمای مکزیک از دیوار ترامپ می‌گذرد

آرش نهاوندی/مترجم

به‌رغم آنکه طرح پیشنهادی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر ساخت دیوار میان مرز مکزیک و آمریکا تا حد زیادی میان مردم این 2کشور فاصله انداخته و مهاجرت مکزیکی‌ها به ایالات متحده را با موانع جدیدی مواجه کرده است اما حضور قوی سینمای مکزیک در مراسم اسکار این فاصله را کم کرده، حتی این احتمال وجود دارد که در سال 2019 به‌دلیل حساسیت‌هایی که طرح دیوار در افکار عمومی آمریکا برانگیخته منتقدان سینمای مخالف دولت ترامپ فیلمی رم از کشور مکزیک را به‌عنوان بهترین فیلم خارجی سینمای مکزیک انتخاب کنند. سینمای مکزیک با کسب جوایز اسکار، شیرها، نخل‌ها و خرس‌های طلایی از معتبر‌ترین جشنواره‌های سینمایی در سال 2018 راه خود را به سمت صدر جدول سینمای جهان باز کرده است.


رم می‌تازد 
فیلم رم اما ازجمله فیلم‌هایی است که در عصر رنسانس سینمای مکزیک مورد توجه قرار گرفته است.«رم» ساخته آلفونسو کوارون، کارگردان مشهور مکزیکی را بسیاری از منتقدان بخت اول کسب جایزه بهترین فیلم خارجی اسکار 2019 دانسته‌اند. این فیلم در شرایطی در فهرست بهترین فیلم‌های خارجی اسکار قرار گرفته است که در 30اوت 2018 برای نخستین‌بار در جشنواره ونیز به نمایش درآمده و موفق به کسب جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز نیز شده بود. «یالیتزا آپاریسیو» و «مارینا د تاویرا» در این فیلم به ایفای نقش می‌پردازند. فیلم «روما» ساخته آلفونسو کوارون نیز از فیلم‌هایی است که مانند ساخته دیگر کوارون به نام «جاذبه» از نظر تصویری و بصری فیلمی قوی توصیف شده است. آلفونسو کوارون خود نویسنده این فیلم است و برای نگارش فیلمنامه رم از کودکی‌های خود الهام گرفته است. به گفته کوارون، این شخصی‌ترین فیلمی است که تاکنون ساخته است. داستان این فیلم در اوایل دهه 1970میلادی و حدود 2 سال بعد از اعتراضات دانشجویی سال 1968 در منطقه‌ای از مکزیکوسیتی، پایتخت مکزیک با نام «کلونیا» می‌گذرد. فیلم رم حدود یک سال از زندگی کلئو، خدمتکار خانگی که برای خانواده یک پزشک کار می‌کند را روایت می‌کند.

حمایت منتقدان 
منتقدان پس از دیدن این فیلم آن را «به طرز دردناکی زیبا و پرجاذبه دانسته‌اند». همچنین فیلم رم توسط مجله تایم و حلقه منتقدان فیلم روزنامه نیویورک تایمز به‌عنوان بهترین فیلم سال 2018 برگزیده شد. انجمن منتقدان آمریکا نیز رم را در زمره 10 فیلم برتر سال 2018 قرار داده است. این فیلم همچنین در رشته‌های بهترین فیلم خارجی، بهترین کارگردان و بهترین فیلمنامه نامزد حضور در هفتاد و ششمین مراسم جوایز گلدن‌گلوب شده است.
کوارون، سازنده رم ازجمله مطرح‌ترین کارگردانان سینمای مکزیک است. کوارون تا‌کنون چندین فیلم در هالیوود ساخته است. «جاذبه» برای او 7اسکار در سال 2014 به ارمغان آورد. او برای نخستین‌بار با فیلم «و همینطور تو مامان» در عرصه سینما به شهرت رسید. سایت روتن تومیتوز که با توجه به‌نظر منتقدان برای مطرح‌ترین فیلم‌های ساخته شده در هر سال امتیازی درنظر می‌گیرد، بر پایه نظر 284نفر از منتقدان سینمایی به فیلم رم 96درصد امتیاز داده است که امتیاز بسیار بالایی محسوب می‌شود و نشانگر آن است که از نظر اکثریت منتقدان فیلم رم، فیلمی عالی و خوش‌ساخت بوده است. در مجموع نظر منتقدان سایت روتن تومیتوز اینطور جمع‌بندی شده است: «آلفونسو کوارون، نویسنده و کارگردان فیلم رم با تسلطی کامل بر ابزار بصری احاطه دارد. او همچنین توانسته است قوی‌ترین داستان شخصی دوران کاری خود را در فیلم رم روایت کند. فیلم رم از سوی سایت متاکریتیک توانسته با استناد به‌نظر 50منتقد، از 100امتیاز 96امتیاز کسب کند. رم از نظر منتقدان سایت متاکریتیک فیلمی است که از نظر جهانی قابل ستایش است.»

سده 21 و آغاز رنسانس سینمای مکزیک
کارگردانان، فیلمنامه‌نویسان و بازیگران مکزیکی طی 18سالی که از قرن بیست و یکم می‌گذرد توانسته‌اند نامی برای خود در عرصه سینما در سراسر دنیا کسب کنند. آنها به‌طور معمول به مهم‌ترین جشنواره‌های سینمای جهان دعوت شده و موفق به کسب جوایز رنگارنگی از این فستیوال‌ها می‌شوند. رنسانس سینمای مکزیک در دهه 1990 با حرکتی موسوم به «سینمای مکزیک» یا «سینمای جدید مکزیک» آغاز شد. در آن‌ سال‌ها که تازه این حرکت شروع شده بود سینمای مکزیک همچنان در حاشیه قرار داشت و حتی در باکس افیس این کشور هم فیلم‌های ساخت داخل کمتر با اقبال مواجه می‌شدند. تعداد اندکی فیلم از سینمای این کشور در فستیوال‌های جهانی در دهه 1990 حضور می‌یافتند اما این روند به‌صورت کاملا محسوسی با ورق خوردن قرن گذشته و ورود به سده جدید تغییر کرد.

ستاره‌های درخشان آسمان سینمای مکزیک
آلخاندرو گونزالس ایناریتو، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده‌ای مکزیکی است که در سال 1963متولد شده و یکی از مطرح‌ترین نام‌ها در رنسانس سینمای مکزیک محسوب می‌شود. در سال‌های 2015 و 2016 او توانسته بود با فیلم‌های «مرد پرنده» و «رونانت» 
- که این آخری نوعی فیلم -زندگینامه در ژانر وسترن بود- اسکارها و تعداد زیادی جوایز دیگر را کسب کند. نخستین فیلم موفقیت‌آمیز ایناریتو در عرصه جهانی فیلم «عشق‌های سگی» بود. «گیرمو دل تورو» اما کارگردان معاصر مکزیکی است که در کنار ایناریتو و کوارون خوش درخشیده است. او توانست در سال 2018 با فیلم «شکل اب» تعداد زیادی جوایز اسکار کسب کند.