محیط زیست
چله؛ زیست‌محیطی‌ترین شب سال
طولانی‌ترین شب سال، فرصتی برای آشنا شدن با ارزش‌های طبیعت است
الهام مصدقی راد/خبر‌نگار
دوستداران محیط‌زیست از هر فرصتی برای حفاظت از طبیعت و محیط‌زیست و آشتی دادن مردم با طبیعت استفاده می‌کنند. طولانی‌ترین شب سال، یکی از همین فرصت‌هاست که چند سالی است به همت فعالان محیط‌زیست به زمانی ارزشمند برای این اتفاق تبدیل شده تا مگر شب ماندگار و بلند ساکنان این سرزمین، به طلوع صبحی پر امید برای محیط‌زیست‌شان تبدیل شود. دوستداران طبیعت معتقدند این فرصت غنیمت همنشینی، زمان مغتنمی برای گره زدن علاقه کودکان به طبیعت است و باید جز آن، در شادمانی دورهمی یلدایی، به نظم طبیعت و پاک نگه داشتنش از هر آنچه بیمارش می‌کند، همت گمارد.
فرصتی برای آشنا کردن کودکان با طبیعت
عباس محمدی، مدیر گروه دیده بان کوهستان و فعال محیط‌زیست می‌گوید:« هر سنت ملی بهانه‌ای برای مراوده اجتماعی است؛ به‌ویژه در جشن‌ها که مردم روحیه شادتری دارند می‌توان برای گفتن از طبیعت استفاده کرد. به‌دلیل تخریب‌های فراوان در حوزه محیط‌زیست، ما معمولا از مشکلات صحبت می‌کنیم اما در مناسبتی مانند یلدا که خانواده‌ها دور هم جمع شده و کودکان نیز حضور دارند باید از طبیعت و حفاظت از آن صحبت کرد. » او با تأکید بر اینکه کودکان را نباید درگیر مشکلات زیست‌محیطی کرد، می‌افزاید:« باید به جای بیان مشکلات، کودکان را با محیط‌زیست آشنا کرد و از تجربیات و حال خوب حضور در طبیعت و دشت و کوه برای آنها گفت. در جمعی که حضور بچه‌ها کمتر است می‌توان به مشکلات و ارائه راه‌حل‌هایی برای آنها پرداخت.حتی مسائل کوچکی مانند مصرف صحیح آب و برق، نظافت و زیبایی مقابل خانه تا اقدامات بزرگ‌تر، آنها هم که اهل طبیعت هستند می‌توانند تجربه‌های خود را با دیگران در میان گذاشته و به موضوعات کلان‌تر مانند مشکلات تالاب‌ها و کمک به حیات وحش بپردازند.» این فعال محیط‌زیست این نوع تعامل و گفت‌وگو را منجر به ایجاد ارتباط بهتر و اثربخشی بیشتر دانسته و با اشاره به اینکه شب یلدا هم مانند هر جشن دیگری همراه با دورهم جمع شدن و خورد و خوراک است، می‌گوید: « سعی کنیم دراین رفت‌وآمدها از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنیم یا تعداد خودروها را کاهش دهیم. از سفره یکبار مصرف و ظروف یکبار مصرف استفاده نکنیم و در مهمانی هایمان تمامی چراغ‌ها را روشن نکنیم و انرژی را بهینه مصرف کنیم. »
یلدا، فرصت دعا برای مادر زمین
محمد درویش، مدیر سابق مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز با اشاره به نام یلدا به همشهری می‌گوید: «یلدا نام دختر است که در آخرین روز ماهی قرار دارد که نام آن‌ماه هم دخترانه است. اعتقاد داریم زمین هم مونث است و مادر زمین را باید حرمت نهیم و نام کشورمان هم مونث است. با پیوند اینها به ارزش‌های والای مادری می‌رسیم واگر می‌خواهیم کشور درگیرتراژدی مادر‌کشی نشود باید دست به‌دست هم داده و از این فرصت استفاده کنیم. سازمان‌های مردم نهاد و کانون‌های گردشگری از این فرصت به‌خوبی استفاده می‌کنند. می‌توان اشعار و مضامین محیط‌زیستی را در این شب خواند تا به غنای دانش محیط‌زیستی مان افزوده شود.» دبیر سیاست محیط‌زیست مرکز مدیریت استراتژیک نهاد ریاست‌جمهوری می‌افزاید:
« همیشه خواهشمان از خانواده‌ها این بوده که ضمن رعایت هنجارهای محیط‌زیستی سعی کنند از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در چنین دورهمی‌هایی کمتر استفاده کنند. استفاده از مواد غذایی با پروتئین حیوانی نیز کاهش یابد.بخشی از گفت‌وگوهای خانوادگی به بهترین رفتارهای محیط‌زیستی و خاطرات خوب طبیعت معطوف باشد و اینکه چه کاری می‌توانیم برای کاهش مشکلات شهر و طبیعتمان انجام دهیم تا به افزایش تاب آوری شهر و طبیعت منجر شود. » به گفته درویش، در شب یلدا باید برای مادرزمین تا جایی که امکان دارد دعا کرده و پیمان ببندیم که با تغییر سبک زندگی به حفظ و بهبود کیفیت زندگی کمک کنیم. « یلدا به‌رغم طولانی‌ترین شب سال، به پگاهی ختم می‌شود که می‌تواند نوید بخش امید و روشنایی برای همه کنشگران محیط‌زیستی کشور باشد.»
هدیه یلدایی محیط بانان
محیط بانان مناطق مختلف قرار است همزمان با شب یلدا، درقالب « پویش یلدا با طبیعت» از تعدادی از فعالان و دوستداران محیط‌زیست منطقه‌شان تقدیر کنند. این پویش به همت تشکل مردمی گنجه پشتیبان زیست‌بوم برگزارشده و در این شب ایرانی و ماندگار، محیط بانان هدایای کوچکی مرتبط با شب یلدا، به فعالان محیط‌زیست به رسم یادبود تقدیم خواهند کرد. عباس محمدی می‌گوید:در این پویش به جز تقدیر از فعالان محیط‌زیست، محیط بانان منطقه نیز شناخته می‌شوند و برای مردم عادی نیز تأثیرگذار خواهد بود و ما در حد توان خودمان برای این تأثیرگذاری تلاش می‌کنیم.
فرصتی برای حفظ طبیعت
اسماعیل کهرم، استاد محیط‌زیست با اشاره به اینکه خوردن انواع خوراکی‌ها و غذاها جزئی جدایی ناپذیر در جشن‌ها و مناسبت‌هایی چون یلداست، به همشهری گفت: « معمولا در این مواقع بیش از اندازه غذا طبخ و میوه و.. مصرف می‌کنیم. به‌عبارت دیگر منابع غذایی روی زمین را بیش از اندازه مصرف می‌کنیم درحالی‌که منابع زمین این توانایی را ندارد. کشور مقادیر معینی گندم و جو و برنج دارد که اگر مصرف آنها از حد معمول افزایش یابد، اتفاق خوبی رخ نخواهد داد. » این استاد دانشگاه با تأکید بر حذف ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف در شب یلدا افزود: ما تک تک شهروندان می‌توانیم از همین امروز برای خرید شب یلدا از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنیم و این شب نقطه عطفی برای حذف کیسه‌های نایلونی و ظروف یکبار مصرف از چرخه خریدمان باشد. فراموش نکنیم هر بار خرید بدون کیسه نایلونی کمک بزرگی به حفظ طبیعت است. کهرم گفت:«یلدا را هم می‌توان جشن گرفت و هم محیط‌زیست را آلوده نکرد، هم جشن گرفت و هم اسراف نکرد. 6ماه بعد از یلدا، طولانی‌ترین روز سال رخ خواهد داد و دوباره درست 6ماه بعد، طولانی‌ترین شب سال و همان یلدا اتفاق می‌افتد که این نشان‌دهنده نظم و قانونی در طبیعت است ؛ ما چوب لای چرخ این نظم و قانون طبیعت نگذاریم و با آلاینده‌های پلاستیکی و غذاهای اضافه‌ای که طبیعت را آلوده می‌کنند این نظم را بر هم نزنیم و همانطور که به شب یلدا و این سنت احترام می‌گذاریم، به طبیعت نیز احترام بگذاریم. »
