کشاورزی
کشاورزی مدرن در شهرک‌های گلخانه‌ای
کشاورزی استان با توجه به فرسایش خاک و خطرات ناشی از آن، نیازمند کاهش توسعه افقی و حرکت به سوی توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای است
هادی پناهی| ارومیه – خبرنگار :
آذربایجان غربی از ابتدای نگارش برنامه توسعه‌ای کشور، به دلیل وفور آب و زمین‌های حاصلخیز به‌عنوان یک استان کشاورزی‌محور مورد توجه بوده است. اما در این میان گسترش کشاورزی به‌صورت سنتی نه‌تنها ارزش افزوده‌ای برای استان ایجاد نکرده است، بلکه باعث هدررفت منابع آب و فرسایش خاک نیز شده است. اکنون، شهرک‌های کشاورزی به عنوان یک ایده علمی و کاربردی مطرح و در حال گسترش هستند، اما هنوز این شهرکها در استان با وجود داشتن مزایای بسیار زیاد به دلایل گوناگون آنگونه که باید گسترش نیافته‌اند. ایجاد شهرک‌های کشاورزی مختلف در اقصی‌نقاط استان، کاهش مهاجرت از روستاها، کاهش حاشیه‌نشینی و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن، ایجاد ارزش افزوده و اشتغال پایدار را برای آذربایجان غربی به ارمغان خواهد آورد.
لزوم حرکت به سمت کشاورزی مدرن
یک کارشناس کشاورزی با اشاره به کاهش بارندگی طولانی‌مدت در کشور، می‌گوید: با توجه به مشکل خشکسالی‌های مفرط سال‌های اخیر، افزایش نرخ بیکاری در استان و برای چاره‌اندیشی مقوله کم‌آبی، اشتغال و رونق اقتصادی و صادراتی استان، راهی جز حرکت به سمت کشاورزی مدرن در قالب ایجاد شهرک‌های کشاورزی با بهره‌گیری از دانش روز دنیا نیست. شهرک‌های کشاورزی به عنوان پشتیبان در زنجیره‌های تولید کشاورزی هستند.
«هادی حاجی‌پور» درباره مزایای شهرک‌های گلخانه‌ای اظهار می‌کند: اشتغال 12 نفر به صورت مستقیم برای هر هکتار، افزایش 15 تا 20 درصدی راندمان تولید نسبت به کشت در فضای آزاد، استفاده بهینه از منابع آبی و خاکی، آزادسازی اراضی تحت کشت سبزی و صیفی برای محصولات زراعی و باغی استراتژیک از مزایای شهرک‌های گلخانه ای است. کاهش 20 درصدی مصرف آب، امکان استفاده از کشت‌های جدید بدون خاک و افزایش اقتصادی تولیدات بخش کشاورزی را نیز می‌توان از دیگر مزایای ایجاد شهرک‌های گلخانه‌ای ذکر کرد.
وی با انتقاد از روند کند پیشرفت پروژه‌های مدرن کشاورزی، بیان می‌کند: طولانی بودن فرایند انجام کارهای مطالعاتی، آمایش سرزمینی، صدور جوازهای تأسیس، مشکل تأمین زیرساخت‌ها برای متقاضیان ایجاد شهرک‌های کشاورزی و همچنین مناقصه‌ها و مزایده‌های واگذاری مجتمع‌ها و شهرک‌های کشاورزی برای متقاضیان واگذاری، از جمله مشکلات این حوزه است که با حل آنها می‌توان کارهای بزرگی را در استان شاهد بود.
حاجی‌پور با بیان این‌که هم‌اکنون 50 درصد خاک استان در معرض فرسایش قرار دارد، اظهار می‌کند: در کشورمان بحث آب خیلی مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است، اما درباره اهمیت خاک و لزوم جلوگیری از فرسایش آن چندان صحبتی نمی‌شود. میزان فرسایش خاک در ایران 5/2 برابر استاندارد جهانی و ۱۶ هزار تن در هکتار است. در آذربایجان غربی نیز با توجه به فرسایش خاک و خطرات ناشی از آن، باید از توسعه افقی کشاورزی کاسته و به سمت بهره‌وری در کشاورزی با توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای برویم.
ایجاد اشتغال پایدار
حاجی‌پور با اشاره به آمار اشتغالزایی شهرک‌های گلخانه‌ای بیان می‌کند: به ازای هر هکتار در این شهرکها برای 12 نفر اشتغالزایی انجام می‌شود. گسترش این شهرکها توسعه روستاها و تثبیت جمعیت آن را سبب می‌شود. در کنار آن، بهبود فضای کسب و کار در منطقه، کاهش مهاجرت، کاهش آسیب‌های اجتماعی، کاهش مهاجرت به شهرها، کاهش آسیب‌های حاشیه‌نشینی، رونق خدمات جمعی، توسعه زیرساخت‌های منطقه و... در شهرک‌های کشاورزی را نیز در پی خواهد داشت. وی ادامه می‌دهد: در واحدهای انفرادی به دلیل کوچک بودن و ارزش افزوده کمتر امکان بسته‌بندی و صادرات وجود ندارد، اما در این شهرکها می‌توان با ایجاد زنجیره تولید و بسته‌بندی به کشورهای مختلف صادرات داشت.
100 هکتار برای شهرک کشاورزی
مدیر شهرک‌های کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی هم با بیان این‌که تاکنون با موافقت ستاد وزارت متبوع و سازمان جهاد کشاورزی استان، بالغ بر 520 هکتار از اراضی سطح استان برای ایجاد شهرک‌های گلخانه‌ای تخصیص یافته است، اظهار می‌کند: این شهرکها به طور کلی از پیشرفت‌های 70 الی 100 درصد برخوردارند.
با تخصیص آب به عرصه‌های پیشنهادی واقع در مناطق برخوردار از آب‌های مرزی در ماه‌های اخیر و موافقت 528 هکتار در 4 نقطه از استان، سطح شهرک‌های کشاورزی (گلخانه‌ای) از مرز هزار هکتار فراتر خواهد رفت. جفایی با اشاره به محصولات کشت‌شده در شهرک‌های گلخانه‌ای می‌گوید: در حال حاضر خیار، گوجه‌فرنگی و گل شاخه‌بریده در شهرک‌های کشاورزی تولید شده و در آینده نزدیک با توجه به شرایط فصلی و موقعیت‌های کاشت، گیاهان دارویی اعم از آلوئه‌ورا، زعفران و بخشی از محصولات استوایی وارد چرخه تولید می‌شوند.
احداث 7 شهرک کشاورزی
مدیر شهرک‌های کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌گوید: با موافقت تخصیص آب در 4 نقطه از سطح استان به اراضی مورد نظر برای احداث شهرک‌های کشاورزی (گلخانه‌ای) و نیز واگذاری‌های صورت‌پذیرفته در نقاط مختلف استان، تعداد واحدهای گلخانه‌ای به بالای 183 واحد رسیده است.
«سعید جفایی» می‌افزاید: تاکنون 8 مورد مجوز تاسیس گلخانه در مقیاس زیر 5 هکتار از سوی مدیریت شهرک‌های کشاورزی استان صادر و 6 مورد نیز در مقیاس‌های بالای 5 هکتار از سوی ستاد شهرک در وزارت جهاد کشاورزی، صادر شده است. به گفته این مسئول، در حال حاضر در استان 7 شهرک کشاورزی در شهرستان‌های مهاباد، نقده، میاندوآب، بوکان، تکاب، ارومیه و سلماس با مجموع عرصه 427 هکتار و 8/243 هکتار مفید و خالص وجود دارد که واگذاری در 5 شهرستان مهاباد، نقده، تکاب، ارومیه و سلماس به پایان رسیده و در سایر شهرکها در حال حاضر برنامه‌های جذب سرمایه‌گذار و عقد قرارداد در حال پیگیری است.
