گفت‌و‌گو
امید یمنی‌ها به صلح
گفت‌و‌گو با احمد جحاف روزنامه‌نگار یمنی
سیاوش فلاح‌پور/ خبرنگار
مذاکرات صلح یمن در سوئد چه سرنوشتی خواهد داشت؟ آیا این گفت‌وگوها می‌تواند نقطه پایانی بر درد و رنج چهارساله مردم یمن باشد؟ فارغ از مواضع رسانه‌ها، دیدگاه مردم این کشور، به‌ویژه در مناطق جنگی نسبت به مذاکرات سوئد چگونه است؟ آیا آنطور که عربستان و امارات مدعی هستند، ورود کمکهای انسانی به مناطق جنگ‌زده همزمان با مذاکرات سوئد آغاز شده است؟ این پرسش‌ها را با احمد جحاف، خبرنگار یمنی ساکن صنعا در میان گذاشته‌ایم.
وضعیت افکار عمومی در یمن و صنعا نسبت به مذاکرات سوئد چگونه است؟ آیا مردم با این حرکت سیاسی جدید موافق هستند یا خیر؟ اصولا مذاکرات سوئد تا چه حد برای مردم مسئله‌ای مهم به شمار می‌رود؟
واقعیت این است که مردم یمن چندین بار مشابه چنین مذاکراتی را تجربه کرده‌اند؛ بنابراین خیلی روی آن حساب نمی‌کنند؛ البته نوعی خوش‌بینی نسبت به مذاکرات سوئد وجود دارد. این خوش‌بینی درباره احتمال پایان جنگ و یا محاصره همه‌جانبه یمن نیست، بلکه مربوط به یافتن راه‌حلی برای مسائل انسانی مطرح در این کشور است؛ ازجمله شکستن محاصره فرودگاه صنعا. بر این اساس بخش‌هایی از مردم یمن نسبت به موفقیت مذاکرات در این زمینه تا حدودی خوش‌بین هستند اما امیدی به اینکه مذاکرات سوئد منجر به توقف جنگ یا شکستن محاصره همه‌جانبه یمن شود وجود ندارد. همانطور که می‌دانید طرف مقابل در مذاکرات سوئد تا این لحظه حاضر به قبول هیچ‌یک از پیشنهادهای هیأت صنعا یا حتی سازمان ملل نشده است.
طی روزهای گذشته گزارش‌هایی مبنی بر موافقت جنبش انصارالله برای ورود نیروهایی از سازمان ملل به بندر حدیده منتشر شده است. این در حالی است که رسانه‌های سعودی و اماراتی نیز از ورود نیروهای ائتلاف عربی به بخش‌هایی از شهر حدیده خبر داده‌اند. آیا این گزارش‌ها معتبر است و در این صورت، دیدگاه مردم نسبت به این مسئله چیست؟
گزارش‌هایی که به آنها اشاره کردید صحیح نیست. آنچه واقعا رخ داده، بازدید یک هیأت وابسته به سازمان ملل از بندر حدیده بوده و غیر از این، هیچ گروه نظامی یا حتی سیاسی دیگری وارد بندر نشده است. بندر حدیده همچنان تحت سیطره صنعاست و حتی نیروهای ائتلاف عربی نیز موفق به ورود به آن نشده‌اند. از سوی دیگر، هم‌اکنون جنگ در اطراف شهر حدیده ادامه دارد و تاکنون نه نیروهای ائتلاف و نه هیچ نیروی دیگری وارد شهر نیز نشده‌اند.
با این حال احتمال ورود نیروهای سازمان ملل به حدیده به‌طور جدی مطرح است چراکه این مسئله به‌عنوان یکی از گام‌های صلح در طرح مارتین گریفیتس، نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور یمن نیز ذکر شده است.
ببینید حتی اگر فرض شما را بپذیریم، شهر یا بندر حدیده نخستین نقطه‌ای نیست که نیروهای سازمان ملل وارد آن می‌شوند؛ بنابراین باید توجه داشت که این مسئله به‌معنای پایان جنگ یا نوعی شکست در این شهر نیست، چراکه مقاومت مردم یمن علیه تجاوز به این کشور همچنان ادامه دارد.
از سوی دیگر همانطور که اشاره کردم نیروهای ائتلاف همچنان اطراف حدیده قرار دارند، اما اگر روزی موفق به ورود به شهر هم شوند باید بدانیم هرگز قادر به تثبیت سیطره خود بر تمام حدیده نخواهند بود. مشابه این مسئله در مناطق دیگری هم رخ داده است؛ برای مثال نیروهای وابسته به ائتلاف عربی پیش از این موفق به ورود به المخا یا بخش‌هایی از تعز شدند اما تاکنون نتوانستند حاکمیت خود بر این مناطق را تثیبت کنند. بر این اساس درصورت ورود این نیروها به حدیده، درگیری‌های نظامی در مناطق مختلف شهر با شدت بیشتری ادامه خواهد یافت. البته نوعی نگرانی و ترس میان مردم نسبت به حوادثی که در اطراف حدیده در جریان است وجود دارد اما قطعا مقاومت علیه نیروهای متجاوز متوقف نمی‌شود.
وضعیت کمکهای انسانی در یمن در مناطقی که شما در آن حضور دارید به چه ترتیب است؟ آیا از زمان آغاز مذاکرات سوئد تحولی در این حوزه رخ داده است؟
جریان کمکهای انسانی به روستاها و شهرهای محروم (به‌ویژه مناطقی که براساس اعلام سازمان ملل با بحران گرسنگی روبه‌رو هستند) پیش از مذاکرات سوئد ادامه داشته و دارد. اما به‌طور مشخص از زمان آغاز این مذاکرات هیچ کمک انسانی وارد شهر صنعا نشده است. به‌نظر می‌رسد مسئله کمکهای انسانی در مذاکرات سوئد بیشتر بر حدیده متمرکز باشد؛ استانی که بیش از تمامی نقاط دیگر یمن درگیر مشکلات انسانی است.
در پایان، دیدگاه شخصی شما نسبت به مذاکرات سوئد چیست؟ آیا نسبت به موفقیت این گفت‌وگوها خوش‌بین هستید یا از دید شما، مذاکرات سوئد هم سرنوشتی مشابه ادوار پیشین گفت‌وگوها در کویت یا سوئیس خواهد داشت؟
به باور من مذاکرات صلح یمن در سوئد مقدمه‌ای برای آغاز مذاکرات و گفت‌وگوهای بعدی است. آنچه هم‌اکنون در سوئد رخ می‌دهد عبارت است از تلاش برای اعتمادسازی میان دو جریانی که در مذاکرات شرکت دارند. از سوی دیگر تصور می‌کنم طرفین در این مذاکرات به نوعی راه‌حل برای رفع محاصره اقتصادی یمن و همچنین گشایش کامل فرودگاه صنعا (به‌منظور وصول سریع‌تر کمکهای انسانی به مناطق محاصره شده) دست یابند. اما در رابطه با آینده صلح در یمن هنوز برای گمانه‌زنی زود است و فکر می‌کنم مذاکرات سوئد یک، 2، 3 و... در کنار رایزنی‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در کویت پیش روی ما قرار دارد.
