بدل مرکل

محمدامین خرمی | خبرنگار

آنگلا مرکل پس از 18سال کرسی رهبری حزب دمکرات مسیحی آلمان را به آنگرت کرامپ کارنبائر‌ واگذار کرد تا یک قدم دیگر به پایان عمر سیاسی‌اش نزدیک‌تر شود.

عصر دیروز 1001 نفر عضو کنگره حزب دمکرات مسیحی طی نشستی در شهر هامبورگ در شمال آلمان در یک رقابت شانه به شانه، آنگرت کرامپ کارنبائر، دبیرکل حزب و از چهره‌های نزدیک به مرکل را به‌عنوان رهبر جدید انتخاب کردند؛ چهره‌ای که احتمالا 3سال دیگر در انتخابات 2021کرسی صدراعظمی را هم از مرکل تحویل خواهد گرفت. کارنبائر 56ساله موفق شد فردریک مقتز 63ساله که رقیب دیرینه مرکل در حزب دمکرات مسیحی به شمار می‌رود را شکست دهد. مقتز یک سرمایه‌دار بزرگ و معروف در آلمان است که در نخستین سال‌های حضور مرکل در حزب از چهره‌های متنفذ به شمار می‌رفت. درگیری او و مرکل بر سر سیاست‌های مالیاتی و همچنین برتری دادن فرهنگ آلمانی، آنگونه که مقتز می‌خواست، باعث شد تا مرکل او را برای همیشه از فضای سیاست و قدرت بیرون براند. مقتز اکنون با کناره‌گیری مرکل، بار دیگر خیال بازگشت به سیاست داشت. آنگلا مرکل حدود 2‌ماه پیش اعلام کرده بود که دیگر قصد ندارد در انتخابات داخلی حزب دمکرات مسیحی برای تصدی پست ریاست حضور پیدا کند و ترجیح می‌دهد فرد دیگری رهبری حزب را در دست بگیرد. شکست‌های پی‌در‌پی حزب دمکرات مسیحی و خواهرخوانده‌اش یعنی حزب اتحادیه سوسیال مسیحی بایرن در انتخابات محلی و فشارهای بی‌امان سران این 2حزب و همچنین رهبران حزب سوسیال دمکراسی که در ائتلاف با مرکل دولت را تشکیل داده‌اند باعث شد او چنین تصمیمی بگیرد. در نتیجه مرکل کرسی صدراعظمی را حفظ و کرسی رهبری حزب حاکم را واگذار کرد تا شاید بتواند 3سال باقیمانده از چهارمین دوره حضورش در قدرت را با مخالفت کمتر به پایان برساند. طی ماه‌های منتهی به تصمیم مرکل، ائتلاف او کرسی‌های انتخابات محلی را یکی پس از دیگری از دست می‌دهد و نگاه‌ها نسبت به او و سیاست‌های مهاجرتی‌اش رفته‌رفته انتقادی‌تر و تهاجمی‌تر می‌شود. کاهش چشمگیر آرای حزب دمکرات مسیحیت در انتخابات ایالت هسه در مرکز آلمان، باعث قدرت گرفتن 2 حزب سبزها و راست افراطی آلترناتیو شد. برای نخستین‌بار طی 2 دهه گذشته 10درصد از آرای حزب حاکم به سبد آرای سبزها و حزب آلترناتیو ریخته شد. پیش از آن حزب متحد مرکل یعنی اتحادیه سوسیال مسیحی نیز در ایالت مهم و پرجمعیت باواریا نتایج بسیار ضعیفی به بار آورده بود. در آن انتخابات نیز سبزها که تفکرات چپگرا دارند و راست‌های افراطی آلترناتیو بخشی از آرای حزب ریشه‌دار اتحادیه سوسیال مسیحی را از آن خود کردند؛ موضوعی که به‌عنوان شکست سنگین این حزب و همچنین حزب دمکرات مسیحی که دیدگاه‌های راست میانه دارند، تعبیر شد. اعضای حزب مقصر اصلی همه این شکست‌ها را آنگلا مرکل و سیاست‌های مهاجرتی او می‌دانستند.

پایان حزبی مرکل

دیروز اما همه اعضای کنگره حزب دمکرات مسیحی ازجمله آن‌هایی که مرکل را طی ماه‌های گذشته مورد شدیدترین انتقادها قرار داده بودند، پس از ایراد آخرین سخنرانی او به‌عنوان رهبر حزب، 10دقیقه تمام ایستاده خانم صدراعظم را تشویق کردند. کمتر اتفاق می‌افتد که فردی رهبری یک حزب را از طریق انتخابات طی 18سال در دست داشته باشد. آنگلا مرکل به‌عنوان نخستین صدراعظم زن در آلمان و قدرتمندترین زن در جهان اما چنین کرد. او در سخنرانی خود به سال‌های حضورش در راس هرم حزب اشاره کرد و از دیگر اعضا خواست که فراموش نکنند که او در سال 2000، هدایت حزب را در میانه یک رسوایی بزرگ مالی بر عهده گرفت و تلاش کرد شرایط را تغییر دهد. او گفت: «حزب دمکرات مسیحی اکنون با آن حزب سال 2000بسیار تفاوت دارد.»  مرکل از اعضای حزب خواست مدافع «ارزش‌های لیبرال» هم در داخل و هم در خارج از مرزهای آلمان باشند. این بخش از سخنان او را می‌توان اشاره به قدرت‌گیری راست‌های افراطی در داخل آلمان و همچنین اقدامات راست‌گرایانه و ضدلیبرال دونالد ترامپ در آمریکا تفسیر کرد. مرکل بدون آنکه اشاره‌ای به شکست‌های اخیر حزب دمکرات مسیحی در انتخابات محلی کرده باشد، ترجیح داد به‌طور ضمنی از نامزد مورد علاقه‌اش یعنی خانم آنگرت کرامپ کارنبائر در برابر فردریک مقتز دفاع کند. او گفت که شاهد بودیم که چگونه کارنبائر موفق شد در انتخابات ایالت «سارلند» پیروز میدان باشد. او همزمان به ایده بازگشت به گذشته و احیای سیاست‌های کلاسیک حزب نیز تاخت و گفت که حزب دمکرات مسیحی نمی‌تواند در گذشته زندگی کند و باید رو به جلو قدم  بردارد. ایده بازگشت به سنت‌های حزب، متعلق به مقتز بوده است. مرکل اشاره کوتاهی نیز به سیاستی داشت که تمام بحران‌های حول جایگاه او در حزب و فضای سیاسی آلمان را رقم زده است.

او بار دیگر از سیاست خود برای پذیرفتن پناهجویان در سال‌2015دفاع کرد و گفت: «این تصمیم، پاسخ ما به یک بحران انسانی بود.» او به تصمیمش برای ترک کرسی رهبری حزب دمکرات مسیحی هم اشاره کرد و گفت که این تصمیم کمک خواهد کرد تا حزب برای دوره بعد از او آماده شود. او در ادامه گفت: «فراموش نکنید که من رهبر حزب یا صدراعظم ‌زاده نشده‌ام و تمام مدت تلاش کرده‌ام هر دو وظیفه را به بهترین نحو ممکن انجام دهم و اکنون هم تلاش می‌کنم هر دو را به بهترین شکل به فرد بعدی تحویل دهم.» مرکل بخشی از سرود ملی آلمان را هم خواند و از اعضای حزب به‌خاطر اعتماد به او طی تمام این سال‌ها تشکر کرد. او سخنانش را با این جمله به پایان رساند: «این دوران برای من افتخار بود؛ متشکرم.»