گزارش
اینک مذاکره
مذاکرات صلح یمن در حالی از امروز آغاز می‌شود که امیدها برای پایان جنگ چهارساله این کشور از هر زمان دیگری بیشتر شده است
سیاوش فلاح‌پور/خبرنگار
هواپیماهای مذاکره کنندگان ، طی روزهای اخیر یکی بعد از دیگری در فرودگاه استکهلم بر زمین نشسته‌اند؛ از اعضای دولت منصور هادی گرفته که برخی از آنها از ریاض راهی سوئد شدند، تا نمایندگان ویژه دبیر کل سازمان ملل و البته هیأت انصارالله که با حواشی فراوان و تلاش‌های گسترده کویت و عمان موفق به حرکت از صنعا به سوی اروپا شدند. همه به این امید که شاید بتوان راهی برای پایان یک مصیبت چهارساله در خاورمیانه پیدا کرد؛ مصیبتی که به گفته دبیرکل سازمان ملل، تبدیل به سیاه‌ترین بحران انسانی در عصر مدرن شده است. تمامی دیپلمات‌های حاضر در مذاکرات سوئد، براساس تجربه ناموفق ادوار پیشین مذاکرات مرتبا بر این نکته تأکید دارند که هنوز هیچ‌چیز مشخص نیست و نباید پیش از موعد به استقبال نتایج مذاکرات صلح یمن رفت. با این حال گویی یک باور مشترک برای همه شکل گرفته؛ باوری که براساس آن، جنگ یمن بیش از هر زمان دیگری به پایان خود نزدیک شده است. برای تحقق این باور (یا شاید امید) هنوز یک هفته زمان لازم است.
نقش‌آفرینی کویت و عمان برای آغاز مذاکرات
به گفته شبکه العربیه، ریاست هیأت 12نفره دولت منصور هادی بر عهده خالد الیمانی، وزیر خارجه این دولت است؛ هیأتی که به گفته عبدالله العلیمی، سخنگوی آن «در این مذاکرات اولویت خود را بر پایان درد و رنج ملت یمن به هر قیمت ممکن قرار داده است.» در مقابل، محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارالله (و رئیس هیأت 12نفره صنعا در استکهلم) نیز دقایقی بعد از خروج هیأت مذاکره‌کننده این جنبش از یمن در صفحه توییتر خود نوشت: از هیچ تلاشی برای موفقیت مذاکرات، پایان تجاوز و شکستن محاصره یمن فروگذار نخواهیم کرد؛ دست‌های ما برای صلح گشوده است.
اگرچه حرکت نمایندگان دولت هادی به سوی سوئد تنها نیازمند چراغ سبز دولت عربستان بود و به سادگی انجام شد، اما در طرف دیگر این معادله، حضور هیأت انصارالله در مذاکرات استکهلم تا آخرین ساعات، محل پرسش بود و در نهایت با شرایط بسیار ویژه‌ای صورت گرفت. بخشی از این شرایط ویژه به وضعیت بحرانی تمام فرودگاه‌ها و بنادر یمنی در مناطق تحت سیطره انصارالله بازمی‌گردد؛ به‌گونه‌ای که عملا از سوی ائتلاف عربی در محاصره همه‌جانبه قرار گرفته و امکان خروج از این مناطق یا ورود آن به ندرت برای مقامات عالی‌رتبه سازمان ملل فراهم می‌شود. از سوی دیگر اما جنبش انصارالله، انتقال 50نیروی مجروح این جنبش به مسقط برای درمان را به‌عنوان پیش‌شرط ورود به مذاکرات سوئد مطرح کرده بود؛ پیش‌شرطی که در ابتدا با مخالفت ائتلاف عربی روبه‌رو شد و مذاکرات را به تعویق انداخت. اما در پایان با میانجیگری‌های گسترده کویت و عمان، آخرین مانع بر سر راه مذاکرات صلح نیز برداشته شد. اراده کویت برای باز کردن این گره به‌گونه‌ای بود که 50مجروح و همچنین هیأت مذاکره‌کننده انصارالله با هواپیمای شخصی خالد الصباح، وزیر خارجه این کشور راهی مسقط شدند. از سوی دیگر و به محض ورود مجروحین به مسقط، مارتین گریفیتس، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل در پرونده یمن در پیام‌های جداگانه‌ای از وزرای خارجه کویت و عمان تشکر کرد.
تمام اینها در حالی است که دولت هادی با جنبش انصارالله به‌طور جداگانه، توافقی با هدف تقویت موضع طرفین در مذاکرات سوئد به‌دست آورده‌اند؛ توافقی که براساس آن قرار است هر یک از طرفین، 1500 تا2000اسیر را آزاد کنند. شبکه الجزیره، موفقیت طرفین در حصول توافقی جزئی اما مهم پیش از آغاز مذاکرات سوئد را نشانه‌ای از وضعیت مثبت این دور از مذاکرات ارزیابی کرده است. این در حالی است که در میان اسامی اسرایی که قرار است از سوی جنبش انصارالله آزاد شوند، نام‌های مهمی همچون محمود الصبیحی (وزیر دفاع سابق) یا نصر منصور هادی (رئیس سازمان اطلاعات عدن) به چشم می‌خورد.
حمایت جهانی از مذاکرات سوئد
فضای مثبت مذاکرات صلح یمن در استکهلم محدود به بازیگران یمنی این بحران نیست، بلکه قدرت‌های تأثیرگذار در این جنگ چهارساله را نیز در بر می‌گیرد. این در حالی است که طی ادوار پیشین مذاکرات، همواره حامیان یکی از طرف‌های درگیر جنگ یمن نسبت به روند مذاکرات ابراز بدبینی کرده و یا دست‌کم درباره ناعادلانه بودن آن هشدار داده است. روز گذشته هدر نائروت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: واقع‌گرا هستیم و از توهم نسبت به مذاکرات استکهلم خودداری می‌کنیم، اما می‌دانیم که طی هفته‌های گذشته گام‌های حیاتی و ضروری در راه صلح برداشته شده و بر این اساس نسبت به آینده این دور از مذاکرات خوش‌بین هستیم. از سوی دیگر، روسیه، چین و اتحادیه اروپا نیز همچون آمریکا از آمادگی یمنی‌ها برای مذاکرات مستقیم صلح استقبال کرده‌اند.
علاوه بر قدرت‌های جهانی اما این بار بازیگران اصلی خاورمیانه که هر یک نقشی تأثیرگذار در تمام تحولات منطقه دارند نیز با جدیت از روند مذاکرات حمایت کرده‌اند؛ به این ترتیب، وزرای خارجه عربستان، ترکیه، ایران و مصر طی روزهای پیشین به‌طور جداگانه حمایت کشورهای خود از گفت‌وگوهای صلح یمن را رسما اعلام کرده‌اند؛ امری که امیدها برای پایان جنگ چهارساله یمن را دوچندان کرده است. با وجود این هنوز باید منتظر خبرهایی ماند که طی یک هفته آینده به‌تدریج از قلعه تاریخی ژوهانسبورگ اسلات (محل برگزاری مذاکرات) در نزدیکی استکهلم منتشر می‌شود.
