رأی مجلس به واگذاری زمین مسکن مهر

زمین مسکن مهر در اجاره 99ساله دولت است و واحدهایی که در این زمین‌ها بنا شده‌اند، عملا سند مستقلی ندارند، اما چندی پیش سازمان ملی زمین و مسکن به نیابت از وزارت راه و شهرسازی که با تنگنای مالی در تکمیل مسکن مهر مواجه است، طرحی ارائه کرد که براساس آن امکان فروش زمین اجاره‌ای مسکن مهر به صاحبان واحدها‌ فراهم می‌آمد و حالا این پیشنهاد در جریان اصلاح قانون بودجه سال۱۳۹۷ در مجلس به تصویب نمایندگان رسیده و به قانون تبدیل شده است.

به‌گزارش همشهری، طبق پیشنهاد سازمان ملی زمین و مسکن، مالکان اعیانی مسکن مهر اگر تمایلی نسبت به واگذاری قطعی زمین‌های اجاره‌ای ۹۹ساله این پروژه به قیمت کارشناسی روز داشته باشند، این امکان فراهم می‌شود که زمین به نام آنها منتقل شود و درآمد آن را به‌حساب خزانه واریز کنند. در این طرح پیش‌بینی شده بود که ۱۰۰درصد درآمد حاصل از فروش این زمین‌ها از طریق بودجه سنواتی برای اجرای طرح‌های زیرساختی، تأسیسات زیربنایی و روبنایی مسکن مهر با اولویت همان مجموعه‌ها یا شهرهای جدید به مصرف برسد. در این میان اعلام شد که پیشنهاد دیگری هم در وزارت راه و شهرسازی در حال تهیه و ارائه به مراجع قانونگذاری است تا امکان واگذاری زمین مسکن مهر به‌صورت قسطی نیز فراهم شود.

فلسفه فروش زمین به اقشار کم‌درآمد

طرح مسکن مهر بر مبنای ساخت مسکن ارزان با حذف قیمت زمین، با هدف خانه‌دار‌کردن اقشار کم‌درآمد و کسانی که در حالت عادی قادر نبودند نسبت به خرید خانه اقدام کنند، اجرایی شد. در این میان گرچه در مواردی برخی از افراد دارای وضعیت مساعد مالی نیز مشمول واگذاری این واحدها شدند اما در سطح کلان ماجرا، این واحدها اغلب به افرادی تخصیص داده شده که وضعیت مالی چندان مساعدی نداشتند. حالا در حالی وزارت راه به‌دنبال فروش زمین این واحدها به متقاضیان است که هنوز مشخص نیست چند درصد از مالکان مسکن مهر می‌توانند زمین واحد خود را به قیمت کارشناسی خریداری کنند. اما در مقابل، سنددار‌شدن مسکن مهر می‌تواند به انتظام بازار این واحدها‌ کمک شایانی کند. به‌گونه‌ای که در شرایط فعلی این واحدها بدون سند رسمی در معاملات منتقل می‌شوند و به‌راحتی احتمال جعل و دستکاری در اسناد یا فروش یک واحد به چند نفر وجود دارد، درحالی‌که با سنددار‌شدن این واحدها عملا زمینه لازم برای انجام معاملات شفاف و قانونی مهیا می‌شود و امکان سوءاستفاده به حداقل می‌رسد. حسام عقبایی، نایب‌رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک معتقد است: قانون سنددار‌کردن واحدهای مسکن مهر اگر با تأیید پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی به‌صورت اقساطی انجام شود، احتمالا تعداد بیشتری از دارندگان این واحدها به‌ویژه در مناطق پرطرفدار و ارزنده مایل به خرید زمین از دولت و سنددار‌کردن واحد خود خواهند بود و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، بازار مسکن این مناطق با افزایش معاملات همراه خواهد شد. عقبایی در گفت‌وگو با همشهری، سنددارشدن مسکن مهر را یکی از عواملی اعلام می‌کند که قادر است قیمت مسکن مهر را دستخوش تغییر کند و قیمت اعیان واحدهای سنددار را نسبت به واحدهای فاقد سند بالا ببرد. البته این کارشناس حوزه مسکن معتقد است به‌دلیل اینکه مسکن مهر با یارانه دولت و به بخشی از افراد داده شده است، برای جلوگیری از منحرف‌شدن این طرح از هدف‌گذاری اولیه، یعنی خانه‌دار‌کردن مردم، باید خریدوفروش واحدهای سنددارشده مسکن مهر در یک دوره زمانی مشخص ممنوع باشد تا کسانی که نیازمند مسکن مهر نبوده‌اند و فقط با هدف گرفتن یارانه دولتی و سرمایه‌گذاری، واحدهای مسکن مهر را از صاحبان اولیه خریداری کرده‌اند، از رانت دولتی بهره‌مند نشوند.

فرایند واگذاری زمین مسکن مهر

غلامعباس نظرخانی، مدیرکل امور حقوقی و قراردادهای سازمان ملی زمین و مسکن درباره نحوه واگذاری زمین مسکن مهر و سنددار‌شدن واحدهای این طرح می‌گوید: انجام این کار با تمایل خود مردم انجام می‌شود و سازوکار نیز به این صورت است که هر مجتمعی که بیش از ۳ واحد دارد، باید هیأت مدیره‌اش انتخاب شده و برای واحدها‌ سند اعیانی در مجموعه ادارات ثبت صادر شود.  البته پروژه حتما باید دارای پایان کار باشد که نیازمند تعامل با شهرداری‌هاست. به گفته نظرخانی، پس از این مراحل، به صرف یک درخواست و فرایند کار کارشناسی، امکان انتقال اسناد مالکیت به نام گروه هدف وجود دارد. این مقام مسئول می‌گوید: در قانون پیش‌بینی شده ‌که زمین مسکن مهر به قیمت کارشناسی روز و با استفاده از کارشناسان رسمی دادگستری، ادارات کل راه و شهرسازی، سازمان ملی زمین و مسکن اعلام شود و هرچند هم‌اکنون اجرای این طرح به‌صورت نقدی پیش‌‌بینی شده اما درصورت تصویب پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی، امکان سنددارکردن واحدهای مسکن مهر به‌صورت قسطی هم فراهم‌می‌شود.