پیگرد قضایی به‌خاطر اصلاح ژنتیک

چند روز پس از آنکه خبر تولد نخستین نوزادان انسان با استفاده از اصلاح ژنتیک منتشر شد، دولت چین دست به مقابله جدی با این ماجرا زده است.
براساس گزارش رویترز، دولت چین به‌صورت کامل، فعالیت محققان تولد این نوزادان را متوقف کرده و فعالیت دانشگاهی آنها را به حالت تعلیق درآورده است. معاون وزیر علوم و فناوری چین هم اعلام کرده که احتمالا هه‌جیانکوی، رهبر این تحقیقات که به‌صورت علنی تولد نخستین نوزادان اصلاح ژنتیک شده را اعلام کرده تحت پیگرد قضایی قرار می‌گیرد.
شی نانپینگ، جانشین وزیر علوم و فناوری چین در گفت‌وگو با شینهوا اعلام کرده که کار این دانشمند یک اقدام زشت و ناپسند به‌حساب می‌آید.
هفته گذشته اعلام شد که متخصصان دانشگاه علوم و فناوری «شنژن» آزمایش‌هایی را برای جایگزین کردن ژن CCR5 صورت داده‌اند که ویروس HIV هنگام آلوده کردن بدن انسان از آن استفاده می‌کند. بدین‌منظور از روش پیشرفته CRISPR/Cas9 استفاده شده که طی آن بخشی از DNA جدا شده و با توالی دیگری جایگزین می‌شود.
هدف از این طرح تحقیقاتی ویرایش ژن‌های این دو نوزاد به نام‌های «لولو» و «نانا» بود تا آنها در برابر ویروس HIV ایمن‌سازی شوند.
هه جیانکوی، سرپرست این پروژه با استفاده از ابزاری خاص برای ویرایش ژن‌ها، آزمایش‌هایی را روی ۳۱جنین برای جایگزین کردن ژن CCR5 که ویروس HIV هنــــگام آلــــوده کردن بدن انسان از آن استفاده می‌کند، انجام داده بود.

ماجرایی از هنگ‌کنگ‌
همه این ماجرای جنجالی به کنفرانسی در هنگ‌کنگ بازمی‌گردد. هه جیانکوی در این کنفرانس به‌صورت ناگهانی از موفقیت تولد نوزادانی که با اصلاح ژنتیک در مقابل HIV یا در زبان عامه ایدز مقاوم شده‌اند، خبر داد. این ماجرا جنجالی را در محافل علمی راه انداخت. برخی از دانشمندان از این ماجرا شگفت‌زده شدند و آن را یک موفقیت بزرگ دانستند اما گروهی دیگر هم آن را فاقد مستندات علمی دانستند. وزارت علوم و فناوری چین، هه جیانکوی را متهم به بی‌مسئولیتی و اظهارات غیرنادرست کرده و گفته است که تحقیقات مفصلی در این رابطه خواهد کرد.

علمی یا غیراخلاقی؟
اصلاح ژنتیک مدت‌هاست که بحث داغ محافل مختلف در جهان است. تکنیک‌های جدید هرچند امکان ریشه‌کن کردن برخی بیماری‌های ژنتیک را فراهم می‌کند، اما از سوی دیگر می‌تواند درها را به روی تولید بچه‌های طراحی‌شده در آزمایشگاه باز کند.
مهندسی ژنتیک، جدید نیست اما CRISPR تکنیک‌ جدیدی است که سریع‌تر، ارزان‌تر، انعطاف‌پذیرتر و دقیق‌تر از روش‌های پیشین است. با این روش، می‌توان ضمن بررسی دقیق ژن‌ها و یافتن خطاهایی که در کدهای یک ژن وجود دارد، از قیچی‌های مولکولی برای بریدن ژن معیوب و کار گذاشتن ژن سالم استفاده کرد. روش‌های نوین مهندسی ژنتیک امیدواری زیادی برای درمان بیماری‌ها به‌وجود آورده است.در مقابل گروهی که استفاده از اصلاح ژنتیک را برای نجات نسل بشر لازم می‌دانند، گروه دیگری قرار دارند که اصلاح ژن‌های جنین انسان را غیراخلاقی و حتی خطرناک می‌دانند.