سرمایه درخشان

وحید شقاقی‌شهری | اقتصاددان و استاد دانشگاه خوارزمی

از گـــذشته‌هـــای دور سکه‌های طلا در مبادلات تجاری به‌‌کار گرفته می‌شد. بعد از چاپ پول، طلا پشتیبان اقتصادی و پشتیبان پول شد و زمانی که استاندارد مبادله طلا باب شد در کنار طلا سایر ارزش‌های خارجی هم به‌عنوان دارایی‌های ملی در بانک مرکزی کشورها لحاظ شد. 

در مرحله بعد، ارتباطی بین طلا با ارزهای خارجی به‌ویژه دلار و یورو به‌وجود آمد و هر اونس طلا حدود 35دلار شد. از سال 1971 نیکسون رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا رابطه بین دلار و طلا را قطع کرد. هم‌اکنون هر اونس طلا حدود 1250دلار شده است ولی میزان پول کاغذی نشان می‌دهد که ارزش طلا به‌مراتب بیشتر از 1250دلار است. طلا یک کالای جهانی محسوب می‌شود بنابراین بیش از آنکه بازتابی از وضعیت یک کشور یا گروهی از مردم باشد، بازتابی از تمایلات جهانی است.

طلا در همه‌جای دنیا جزو کالاهای سرمایه‌ای و دارایی‌های مطمئن به شمار می‌رود. به همین دلیل مردم جهان طلا را به‌عنوان یک سرمایه مطمئن و پشتیبان پول خود می‌شناسند. هم‌اکنون کشورهایی نظیر چین و روسیه تلاش می‌کنند که میزان طلای انباشت شده خود را در بانک مرکزی بالا ببرند؛ بنابراین می‌توان گفت که یکی از دلایل رشد صعودی قیمت جهانی طلا تقاضای کشورها و مردم است.

اگر نگاهی به کشورهای آسیایی بیندازیم می‌بینیم که از گذشته‌های دور مردم این کشورها برای سرمایه‌گذاری اقدام به ذخیره طلا می‌کردند. هم‌اکنون با توجه به شرایط اقتصادی موجود می‌توان دلایل این رغبت عمومی را جز علاقه داشتن به زیور‌آلات و نوع فرهنگ، بی‌اعتمادی مردم نسبت به نظام اقتصادی کشور، اطمینان نداشتن به آینده، تورم بالا و... عنوان کرد. در ایران هم مردم به‌دلیل برهم خوردن ثبات اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی و جنگ ارزی و اقتصادی، به سمت خرید طلا روی‌آورده‌اند. مردم برای حفظ سرمایه مالی خود اقدام به خرید طلا می‌کنند تا قدرت خریدشان حفظ شود اما این هجوم مردم برای خرید طلا با این حجم نقدینگی کشور موجب شده است که افزایش حباب‌گونه‌ای در قیمت سکه رخ دهد. چند وقت پیش در شرایطی که قیمت جهانی طلا افزایش چندانی نداشت قیمت طلا در کشور ما به‌طور نجومی افزایش پیدا کرد و حباب شکل گرفت.

سفته بازی، افزایش نرخ دلار و حباب شدن قیمت طلا به‌دلیل تقاضای بی‌رویه و کاذب از جمله عواملی است که قیمت طلا در ایران را به‌طور شتابنده‌ای افزایش داده است. در اغلب کشورهای جهان برای مهار سفته‌بازی در بازارها، مالیات وضع می‌کنند اما متأسفانه در ایران هیچ ابزاری برای مهار سفته‌بازی تعریف نشده است.

هم‌اکنون در بازار سکه در کنار افزایش منطقی نرخ آن حبابی هم ایجاد شده که این حباب در برهه‌های مختلف بزرگ یا کوچک می‌شود اما حقیقت این است که حباب‌ها بالاخره از بین می‌روند و پایدار و دائمی نیستند؛ بنابراین افرادی که اقدام به خرید طلا می‌کنند باید مراقب حباب بازار طلا باشند تا سرمایه‌شان را از دست ندهند و متضرر نشوند. اگر اقتصاد کشور به وضعیت ثبات برسد این حباب می‌ترکد و قیمت‌ها واقعی می‌شود.چند وقت پیش قیمت سکه تا مرز 5میلیون تومان رسید درحالی‌که الان به مرز 4میلیون تومان رسیده است. در واقع با توجه به قیمت دلار و اونس طلا حدود 800هزار تومان از نرخ سکه طلا، حباب است. اگرچه امروز از طلا به‌عنوان یک شیوه پرداخت برای خریدهای روزمره استفاده نمی‌شود، اما طلا در هر زمان و مکانی می‌تواند تبدیل به نقدینگی و انواع گوناگون ارزهای جهانی شود.