در سوگ طبقه متوسط

 خبر: اکبر ترکان، مشاور رئیس‌جمهور با اشاره به تغییر توزیع ثروت در جامعه می‌گوید: قبلا دو دهک ضعیف، 6دهک متوسط و دو دهک ثروتمند در جامعه وجود داشت اما حالا شرایط تغییر کرده و گرچه دو دهک ثروتمند آن ‌همچنان در جای خود مانده‌اند، اما تعداد دهک‌های فقیر به‌دلیل سقوط دو دهک از متوسط‌ها، تبدیل به 4دهک شده است. به گفته ترکان پیرو این تغییرات فعلا تعداد دهک‌های متوسط جامعه ایرانی به 4دهک رسیده آن‌هم در شرایطی که درآمد آنها نصف شده است.

 نقد: جامعه‌شناسان و نظریه‌پردازان حوزه اقتصاد، طبقه متوسط هر جامعه را موتور توسعه آن می‌دانند؛ طبقه‌ای که سهم اصلی تقاضای بازار، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را به‌خود اختصاص می‌دهد و نماد میزان رفاه و توسعه هر جامعه محسوب می‌شود. این مسئله در ایران نیز صادق بوده و کشور به مدد داشتن 6دهک متوسط، فرصت خوبی برای گام برداشتن به سمت توسعه داشته؛ اما مسئله اینجاست که هرچند سال، یکباره با جهش نرخ ارز، بنیاد این طبقه نیز به چالش کشیده می‌شود و بخشی از ساکنان آن به ناگزیر به سمت طبقات پایین‌تر و به‌اصطلاح کم‌درآمد و فقیر سقوط می‌کنند. حالا در جریان اختلالات اقتصادی یک سال اخیر، طبق گفته مشاور رئیس‌جمهور و نه حدس و گمان، از 6دهک طبقه متوسط جامعه ایرانی، دو دهک به دهک‌های فقیر پیوسته‌اند و آن 4دهک باقی‌مانده نیز با نصف شدن درآمد مواجه هستند. صراحت یک مقام نزدیک به رئیس دولت در شفاف‌سازی درباره وضعیت اقتصادی جامعه به همان اندازه قابل‌تقدیر است که می‌توان از دولت به‌خاطر اجرا نکردن راهکارهای مناسب با این سقوط وحشتناک گلایه کرد. البته شاید دولت بگوید در جریان توزیع بسته‌های حمایتی، ماهانه به هر ایرانی کم‌درآمد بین 50تا 100هزار تومان کمک نقدی پرداخت می‌شود و تأمین کالاهای اساسی را نیز تضمین کرده اما نکته اینجاست که این کمک‌ها و این تعهدات هرگز قادر نیست نصف‌شدن قدرت خرید را جبران کند.

از یک‌سو کارگران پس از 4‌ماه درخواست برای جبران افزایش هزینه معیشت به نتیجه‌ای نرسیده‌اند و از سوی دیگر دولت با اعتراض کارگرانی دیگر برای معوق شدن دستمزد مواجه است. البته دولت می‌تواند به استناد توزیع سبد حمایتی چشم به همه مشکلاتی که دو دهک از طبقه متوسط را به جمع کم‌درآمدها فرستاده ببندد و خم به ابرو نیاورد اما ذکر این نکته ضروری است که اهمال‌کاری در این ماجرا می‌تواند رؤیای توسعه ایران را در آینده نزدیک نابود کند و دولت را با 8دهک کم‌درآمد و نیازمند حمایت تنها بگذارد.