چهره‌های جدید و مقایسه دردسرساز

نسیم قاضی‌زاده:

طبق قرار اولیه، جشنواره موسیقی فجر مهم‌ترین رویداد موسیقی سال است؛ قرار بر این است 10 روزی همه گوش‌هایشان را تیز شنیدن کنند و موسیقی قوت غالب ذهن‌هایشان بشود.

32 سال پیش برای نخستین بار این جشنواره با نامی متفاوت برگزار شده بود «جشنواره سراسری سرود و آهنگ‌های انقلابی». 4دوره‌ای هم با همین روند سپری شد تا اینکه در سال 69 نامش به «پنجمین دوره جشنواره موسیقی فجر» تغییر یافت. از آن سال تا به حال تقریبا هیچ سالی نبوده که جشنواره موسیقی فجر شکل و شمایلی ثابت داشته باشد. همواره در حال تغییرات بوده است؛ تغییراتی که گاه با تحول همراه بوده و گاه بازگشت به عقب.

اضافه و کم کردن بخش‌های مختلف، تغییر نام‌ها، حضور یا عدم‌حضور گروه‌های برجسته بین‌المللی، حضور یا عدم‌حضور هنرمندان طراز اول موسیقی ایران، حضور منتقدان سرسخت یا داشتن موافقان شفیق...و هزار و یک تغییر رویکرد دیگر از این جشنواره شمایلی ساخته چندان به سی‌ودو ساله‌ها شبیه نیست. هرچند که از نظر ماهیت جشنواره موسیقی قابل قیاس با جشنواره قدری همچون جشنواره فیلم فجر نیست اما این مقایسه به‌نظر می‌رسد هرسال گریبانگیر این جشنواره می‌شود.

اصلی‌ترین تفاوت را باید در مسئله اجرای یک کنسرت موسیقی دید که هرگز در مقایسه با یک فیلم جدید نیست چرا که یک گروه موسیقی در بهترین حالت ممکن توان اجرای چند قطعه جدید برگرفته از اثر جدیدش را دارد و از اساس برای مخاطب تازگی صددرصدی ندارد و چه‌بسا که در طول سال حداقل یک‌بار به تماشای گروه محبوبش رفته باشد، درحالی‌که یک فیلم جشنواره‌ای از اساس نخستین اکرانش را تجربه می‌کند. شاید از این حیث بخش بین‌الملل جشنواره موسیقی فجر، جدیدترین محصولات را برای ارائه شنیداری به مخاطب داشته باشد.

امسال سی‌وسومین دوره جشنواره فردا (پنجشنبه 21دی) افتتاح می‌شود. جشنواره امسال هم مثل آنچه در ابتدای مطلب آمد، تفاوت‌هایی با سال‌های گذشته دارد که ازجمله آن می‌توان به تعدد گروه‌های موسیقی تلفیقی همچنین حضور گروه‌ها و افراد جدید اشاره کرد.

به‌عنوان مثال امسال گروه‌ها و افرادی همچون «گره»، «دال»، «کماکان»، «داتار»، «دام» و «مهیار علیزاده» حضور دارند. در بخش پاپ امید نعمتی بدون اعضای پالت حضور دارد، همینطور خوانندگان جدید موسیقی پاپ که این روزها بخشی از بازار موسیقی را در دست گرفته‌اند.

از این جمله هم امیرعباس گلاب، سینا شعبانخانی، بهنام بانی و مهدی جهانی‌اند. کنار اینها قدیمی‌ترهایی هم هستند که قرار است بار دیگر در فضای جشنواره‌ای به دیدار طرفدارانشان بروند. حامد همایون که حالا دومین تجربه‌ حضور در جشنواره را از سر می‌گذراند، گروه سرحال بمرانی که از موفق‌ترین‌های تلفیقی است، پازل بند و ماکان بند که از گروه‌های پرطرفدار این روزها هستند و... .

وحدت، رودکی، برج آزادی، سالن ایرانیان، برج میلاد و فرهنگسرای نیاوران سالن‌های اصلی‌اند و تمامی برنامه‌ها از ساعت 18:30 تا 23شب در آنها برگزار خواهد شد. همچون همیشه گروه‌های موسیقی کلاسیک و  ارکسترهای بزرگ‌تر در رودکی و وحدت به صحنه می‌روند و کوچک‌ترها و دیگر سبک‌ها در سالن‌های دیگر.

در کنار ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی چند ارکستر دیگر هم حضور دارند؛ به اینها اضافه کنید چند گروه کر را و همینطور تعدادی گروه‌های خارجی را. جدول جشنواره امسال هرچند در زمره جدول‌های پرهیجان این سال‌ها نیست اما می‌شود لحظاتی را در آن پیدا کرد که انگیزه‌های خوبی برای شنیدن به شما می‌دهد.

مثلا «ارکان اوگر» از ترکیه، گروه آوازی تهران، گروه سنتورنوازی اردوان کامکار، اجرای تار و پود حمید متبسم، کوارتت کلنگه آلمان، رسیتال پیانوی آکی کورودا از ژاپن و تکرار «منظم بی‌تو» به سرپرستی مهیار علیزاده از این دست‌ هستند.در کنار اینها اغلب اجراهای سالن فرهنگسرای نیاوران هم اجراهای قابل توجهی هستند که می‌شود برای دیدنشان برنامه‌ریزی کرد؛ دونوازی هادی منتظری.

علاوه بر بخش‌های اجرایی، جشنواره امسال بخش پژوهشی هم دارد که شامل حضور و سخنرانی پژوهشگران بین‌المللی همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تخصصی است که در سالن مؤسسه اکو برگزار می‌شود. چند نکته جالب هم در این بخش وجود دارد ازجمله اینکه در این دوره «بیپ تونز سرویس دانلود قانونی موسیقی» حامی مالی بخش پژوهش خواهد بود و دیگر اینکه حضور در جلسات رایگان است و گواهی شرکت هم صادر خواهد شد.